تنبیه برای کودکان، تکنیک بی‌ توجهی فعال چیست؟

پیشگیری از تنبیه یعنی کاری کنیم که لزومی به‌ تنبیه نباشه. کار به‌ جای باریک و ناراحتی نکشه. چطور میشه این کار رو کرد؟ تکنیک بی‌ توجهی ساده یک تکنیک ساده و کاربردیه و خیلی وقتها مؤثره. چطوری اجرا میشه؟ کافیه به‌کار نادرستی که می‌کنه توجه نکنیم. مهم ندونیم. همین.
تکنیک بی‌ توجهی فعال اینطوریه که در حین بی‌ توجهی به‌کاری که نمی‌ پسندیم، به‌ کاری که می‌خواهیم انجام بده، توجه کنیم و بهش آگاهی بدیم. یعنی گاز ندادیم و فرمون رو چرخوندیم به‌ سمت مسیر مناسب.
پسر روی مبل می‌پرد ..... پدر با عصبانیت: رو مبل نپر، دهه، حرف حالیت نمیشه ...... از پشت صحنه: میخواهی تنبیه کنی یا پیشگیری از تنبیه؟ ..... پدر: پیشگیری ...... از پشت صحنه: اگه میخوای پیشگیری کنی از تنبیه کردن پسرت، به‌پریدن اون روی مبل توجه نکن، کاری رو که می‌خوای بکنه رو بگو. ....... پدر: آهان درسته، پسرم، مبل جای نشستنه، میخوای بپری برو توی حیاط.
ممکنه فکر کنیم که بچه اینو میدونه و لزومی به‌ آگاهی دادن در مورد اینکه مبل جای پریدن نیس یا باید بره توی حیاط وجود نداره. چون قبلا بارها بهش گفتین یا قاعدتاً باید خودش بدونه.
اما درستش اینه که پدر بازهم واضح و روشن بگه که مبل جای پریدن نیس. چون بچه ممکنه الآن آگاهی نداشته باشه، یعنی الان حواسش نباشه، یا تو ذهنش نباشه. خودمون هم همینطوریم، مگه نه؟ قانون آگاهی یادتون نره. مسافر کوچولوها نمیدونن، آگاهی ندارن. باید بهشون آگاهی بدیم.
نوع دیگه‌ای از بی‌توجهی فعال هم داریم که بهش میگیم بی‌توجهی فعال با تشویق توصیفی. در نمایش بعد، اول شکل رفتار نادرست را آوردیم، بعد نمونه‌ای از اجرای تکنیک بی‌توجهی فعال با تشویق توصیفی رو:
بچه در حال رفتن به‌مدرسه است. مادر روی مبل نشسته است. بچه برگشته و دفتر مشق خودش را برمیدارد. بچه رو به‌مادر و درحالیکه ترسیده است: نزدیک بود دفتر مشقم یادم بره .... مادر با عصبانیت: هیچوقت حواست رو جمع نمی‌کنی. بدو سرویست رفت.
بچه‌در حال رفتن به‌مدرسه است. مادر رویِ مبل نشسته است. بچه برگشته و دفتر مشقِ خودش را برمیدارد. بچه رو به‌مادر و درحالی‌که ترسیده است: نزدیک‌بود دفتر مشقم یادم بره .... مادر با لبختد: خیلی به‌موقع یادت افتاد.
دقت کردین؟ متوجه شدین مادر توی نمایش دوم چطور تکنیک بی‌توجهی فعال با تشویق توصیفی رو اجرا کرد؟ به‌کار ناپسند اون، یعنی دیر آماده شدن، بی‌توجهی کرد و همزمان به‌کار پسندیده‌ای که انجام داده بود، یعنی به‌موقع به‌خاطر آوردن، توجه مثبت کرد.
روش دوم، یعنی بی‌توجهی فعال با تشویق توصیفی بهتره تا روش اول، یعنی بی‌توجهی با آگاهی ساده، چرا؟ چون نه تنها از تنبیه پیشگیری کردیم، که با یک تشویق همزمان، او را به‌کار پسندیده‌ای تشویق کردیم. درواقع، در یک موقعیت، همزمان از تنبیه پیشگیری و به‌کار مطلوبی تشویقش کردیم. این تکنیک برای اونهایی که میخوان به‌جای تنبیه، بچه‌هاشون رو مدام تشویق کنند، تکنیک مناسبیه.
بی‌توجهی فعال رو میشه با قاطعیت بیشتر هم به‌کار برد. به‌این نوع از تکنیک بی‌توجهی فعال، می‌گیم بی توجهی فعال با قاطعیت یا تکنیک سوزن گیر کرده. وقتی بچه با کار ناپسندش ممکنه اعصابمون رو بهم بریزه یا روی تصمیم‌مون تاثیر بزاره می‌تونیم از این تکنیک استفاده کنیم.
توی نمایش بعد مادر از این تکنیک استفاده می‌کنه، چطوری؟ اینطوری که انگار سر حرف خودش، یعنی جمله وقت خوابیه، سوزن مغزش، مثل سوزن یک گرامافون گیر کرده باشه.
مادر: پاشو مامان جون، وقت خوابه، ساعت ۹ شده .... بچه: مامان من خوابم نمی‌آد. میخوام سریال ببینم ..... مادر: پاشو نمیشه سریال ببینی ... بچه: چرا مامان؟ ... مادر: خوب نیست ، این سریالها خوب نیست .... بچه: چرا بابا میبینه؟ ..... مادر: بابا بزرگه ... بچه: منم غذا خوردم، بزرگ شدم ..... مادر: نه نمیشه تو باید بخوابی، تو هنوز بچه‎‌ای، بزرگا میتونن دیر بخوابن. بخواب دیگه، کشتی منو.
ببخشید اشتباه شد، این شکل نادرستش بود. تو نمایش قبل، سوزن مادر گیر نکرد، توی دردسر افتاد. اگر سوزنش گیر کرده بود، اینطوری عمل میکرد:
مادر: پاشو مامان جون، وقت خوابه، ساعت ۹ شده .... بچه: مامان من خوابم نمی‌آد. میخوام سریال ببینم ..... مادر: پاشو نمیشه سریال ببینی ... بچه: چرا مامان؟ ... مادر: خوب نیست ، این سریالها خوب نیست .... بچه: چرا بابا میبینه؟ .... مادر: وقت خوابه ... بچه: تو مامان بدی هستی .... مادر: وقت خوابه، در مورد اینکه مامان بدی هستم یا نه فردا صحبت می‌کنیم، الآن وقت خوابه.
تفاوت این دو نمایش خیلی زیاد بود، مگه نه؟ در نمایش دوم، مادر به‌رفتار نامطلوب بچه‌اش کاملاً و قاطعانه بی‌توجهی کرد. نه خودش رو ناراحت کرد مه فرزندش رو. دقت کردین. بی‌توجهی کامل، قاطعانه. انگار بچه با دیوار صحبت می‌کنه. جالب‌تر اینکه بی‌توجهی با آگاهی دادن بود. فقط یک کلمه: وقت خوابه.