چگونگی رفتار صحیح با کودک

تثبیت رفتارهای خوب" فرزندان و تبدیل آنها به بخشی از رفتار دائمی از مهم ترین وظایف والدین است. چه بسیار کارهای خوبی که از کودکان سر زده ولی چون تثبیت نشده اند، مانند گیاهی تازه که بدان آب نداده اند، از بین رفته اند.
تشویق و تحسین، اگر به صورت علمی صورت گیرد، می تواند رفتارهای خوب را تثبیت کند.
این چند روش ساده که چکیده دهها تحقیق علمی و آکادمیک است را به کار ببندید و نهال رفتارهای خوب فرزندان تان را به درختانی تبدیل کنید که برای یک عمر، به آنها میوه دهد:

کودک را تحسین نکنید؛ رفتار خوب اش را دقیقاً مشخص و تشویق کنید
اگر به کودک بگویید "تو بچه خوبی هستی" او نمی تواند تشخیص دهد که چرا خوب است؟ به جای تحسین خود کودک، کار خوب او را تحسین کنید و مشخص کنید که دقیقاً از چه کار یا رفتاری خوش تان آمده است.
اگر به جای مشخص کردن دقیق کار خوب از تعابیر کلی استفده کنید، کمک چندانی به تثبیت رفتار کودک نکرده اید؛ مثال:
کمک کردن به مادر در جمع کردن سفره (درست) / دلسوز مادر بودن (نادرست)
کم کردن صدای تلویزیون هنگام استراحت والدین (درست) / رعایت کردن پدر و مادر (نادرست)
مرتب کردن رختخواب بعد از بیدار شدن (درست) / با سلیقه بودن (نادرست)
هر چه کودک بزرگ تر شود و به نوجوانی برسد، می توان آرام آرام به سمت کلمات کلی تر رفت چون با افزایش سن، قدرت کل نگری نیز در انسان بالاتر می رود. ولی در هر حال، اشاره دقیق به کار خوب، در هر سنی اثرگذارتر است.

تشویق، متصل به کار خوب باشد
کودک در لحظه زندگی می کند (و همین دنیای او را زیباتر کرده است)؛ اگر کودک تان کار خوبی کرد، بلافاصله در همان زمان او را تشویق کنید. فاصله زمانی بین کار خوب و تحسین، اثر تثبیت کنندگی را از بین می برد. یادتان باشد که زمان برای کودکان طولانی تر از بزرگسالان است.

تعداد تشویق از زیاد به کم باشد
برای این که کار خوبی را در فرزندتان تثبیت کنید، ابتدا هر بار که آن کار خوب را انجام داد، تحسین اش کنید. مثلاً اگر اسباب بازی هایش را بعد از بازی داخل کمدش گذاشت، او را تشویق کنید. بعد از مدتی، تعداد تشویق ها را کم کنید و مثلاً بعد از دوبار که این کار خوب را انجام داد تشویق اش کنید، سپس بعد از سه بار و سرانجام به طور نامنظم و هر از گاهی تحسین اش نمایید.
هدف این است که وابستگی رفتاری کودک به تشویق را از بین ببرید اما اصل تحسین نباید کاملاً قطع شود.

با جملات و روش های مختلف تشویق کنید
آفرین و شکلات و خرید عروسک و ... بعد از مدتی تکراری می شوند و اثر خود را از دست می دهند. بنابراین از جملات و روش های مختلفی برای تشویق کودک استفاده کنید:
استفاده از کلماتی که حاکی از رضایت شماست: آفرین، چه رختخواب منظمی، چقدر نقاشی ات خوشگل شده، خیلی دوستت دارم و ... .
دادن امتیازاتی که کودک دوست دارد: چون این کار را انجام دادی، می توانی نیم ساعت بیشتر کارتون ببینی، بردن به پارک، بازی با کودک در خانه، خواندن دو قصه به جای یک قصه هنگام شب و ... .
تعریف کردن از او پیش دیگران به نحوی که کودک بشنود: می بینی مادر بزرگ! وقتی از بیرون می آید قبل از هر کاری لباس هایش را عوض می کند... .
دادن هدیه به او مانند خرید ماشینی که خیلی دوستش دارد.
در آغوش کشیدن و بوسیدن او.
نصب کاغذی در اتاق کودک و کشیدن یک ستاره امتیاز دار در آن بعد از هر کار خوب (و تعیین جایزه بعد از رسیدن ستاره ها به حدنصابی مشخص شده)
و هر روش خلاقانه ای که کودک تان را خوشحال می کند و باعث تثبیت رفتار خوب او می شود.

پیشرفت ها را مرحله به مرحله تثبیت کنید
ابتدا یک پیشرفت کوچک در رفتار خوب کودک را تشویق کنید. مثلاً اگر یک بار یک تکه از لباس هایش را تا کرد و در کمد گذاشت، همان را تشویق کنید و بعد از مدتی تنها وقتی دو تکه از لباس هایش را در کمد گذاشت تحسین اش کنید و همین طور الی آخر.

نیش و کنایه را چاشنی تشویق تان نکنید
ضمیمه کردن کلمات حاوی نیش و کنایه به تشویق، اثر تربیتی مثبت تشویق را معکوس می کند؛ بنابر این گفتن جملاتی مانند این را متوقف کنید: "چه عجب! اسباب بازی هایت را جمع کردی ؛ اگر من نگفته بودم اتاقت را منظم نمی کردی ولی آفرین ؛ خوب شد دختر خاله ات آمد اینجا و تو یاد گرفتی باید دفتر نقاشی ات را بگذاری سرجایش...

تحسین های بدون شرط یادتان نرود
کودک تان نباید احساس کند که فقط وقتی کار خوبی از او سر می زند، مورد توجه و مهربانی پدر و مادرش قرار می گیرد. او نباید خود را در یک معامله دائمی و مشروط با والدین اش ببیند. بنابراین، عشق بی قید و شرط خود را همواره نثار او کنید تا کودک احساس آرامش دائمی در کنارتان داشته باشد.