علت ناباروری در زوجین، بیشتر بدانید

وقتی یک زوج بعد از یک سال رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری بچه دار نشوند، یعنی نابارور هستند. ناباروری برای یک زن زیر ۳۵ سال به معنای باردار نشدن پس از یک سال رابطۀ جنسی و برای زنان بالای ۳۵ سال این مدت زمانی به شش ماه کاهش پیدا می‌کند. ممکن است مشکل ناباروری از طرف مرد، زن یا هر دو نفر باشد. به گفته کارشناسان زن و مرد هر دو سهم یکسانی در ناباروری دارند. اما علائم و دلایل ناباروری در مردان و زنان چیست؟

علائم ناباروری در زنان
دوره های قاعدگی غیر طبیعی
یعنی خونریزی در دوره‌های قاعدگی شدیدتر یا خفیف تر از حد معمول باشد.
دوره های قاعدگی نامنظم
دوره ها زمان مشخصی ندارند. تعداد روز های هر دوره با هم متفاوت است. وقتی دوره های ماهانه با تاخیر‌ زیاد بیش از ۳۵ روز همراه باشد یا زودتر از موعد دو هفته یک‌بار اتفاق بیفتند این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تخمک گذاری خوب انجام نمی‌شود.
عدم قاعدگی
وقتی یک زن به طور کلی دوره پریود را تجربه نمی‌کند یا اینکه دوره های پریود به صورت ناگهانی متوقف شود.
قاعدگی دردناک
وقتی دوره های قاعدگی همراه با درد شدید کمر، لگن و شکم همراه باشد.
درد در زمان رابطه جنسی
ترشحات شیری رنگ از نوک پستان ها بدون اینکه در دوران شیردهی باشید.
در برخی موارد مشکل ناباروری زنان هورمونی است. در این مورد علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- ریزش مو و یا نازک شدن آنها
- افزایش وزن
- مشکلات پوستی مثل آکنه
- تغییر در توانایی و یا میل جنسی
- رشد موهای زائد تیره پشت لب ها، قفسه سینه و چانه. رشد موهای زائد ازعلائم تنبلی تخمدان است. وقتی موهای زائد در مناطقی که انتظار نداریم (سینه، شکم، زیر چانه و…) دیده شوند نشانه افزایش هورمون‌های مردانه است که نشانه تنبلی تخمدان‌هاست.

اختلال تخمک گذاری و ناباروری زنان
علائمی که ذکر شد به دلیل وجود یک یا چند مشکل در زنان بروز می‌کند و می‌تواند نشان‌دهندۀ ناباروری باشد. اما ناباروری ممکن است دلیل دیگری داشته باشد که هیچ علائمی ندارد. یک دلیل عمدۀ ناباروری در زنان اختلال تخمک‌گذاری است. یعنی تخمک آزاد نمی‌شود یا امکان بارور شدن ندارد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (pcos) یکی از علل اصلی توقف تخمک‌گذاری است.

لوله های رحم و ناباروری
یکی دیگر از دلایل شایع ناباروری در زنان، مشکلات مربوط به لوله‌های رحم است. لوله های رحم حمل تخمک از تخمدان به رحم را انجام می‌دهند. گاهی لوله‌های رحم به دلیل باقی ماندن بافت یا جای زخم پس از عفونت یا به دلیل عارضۀ آندومتریوز مسدود می‌شوند. همچنین ممکن است ترشحات دهانۀ رحم باعث آسیب دیدن اسپرم یا کاهش تحرک آن و در نتیجه ناتوانی اسپرم در رسیدن به تخمک و در نتیجه لقاح تخمک شود.

کیفیت تخمک و ناباروری زنان
ناتوانی تخمک لقاح‌یافته برای لانه‌گزینی در رحم هم می‌تواند یکی از دلایل ناباروری باشد. پس از ورود تخمک لقاح‌یافته به رحم، دلایل بسیاری می‌تواند مانع از لانه‌گزینی آن در رحم شود. کیفیت تخمک یکی از مواردی است که در توانایی تخمک لقاح‌یافته برای لانه‌گزینی در رحم تأثیرگذار است.

علائم ناباروری مردان
علائم ناباروری در مردان بیشتر به دلیل ناباروری آنها بستگی دارد.
- اختلال نعوظ و یا انزال
- کوچک بودن بیضه ها
- تغییر در رشد موها
- تغییر در میل جنسی
- درد یا وجود ورم یا توده در بیضه ها
این علائم به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. مهمترین دلیل ناباروری در مردان مربوط به مشکلات اسپرم است:
- نداشتن یا پایین بودن تعداد اسپرم‌ها
- کم‌تحرکی یا غیرطبیعی بودن شکل اسپرم‌ها
- انسداد مجاری اسپرم
- واریکوسل و ناباروری مردان
واریکوسل پیچ خوردگی غیرطبیعی سیاهرگی بالای بیضه‌ها ست که به‌معنای بزرگ‌شدن سیاهرگ‌های داخل کیسه‌ی بیضه است. واریکوسل فقط در کیسه‌ی بیضه اتفاق می‌افتد و به واریس که در پاها بروز می‌کند، بسیار شبیه است. این بیماری می‌تواند از تعداد و کیفیت اسپرم‌ها بکاهد و در بعضی موارد باعث بروز ناباروری در مردان شود.

علائم واریکوسل
- احساس توده در یکی از بیضه‌ها
- احساس سنگینی یا کشیدگی در کیسه بیضه
- درد ناگهانی، تیز و تکراری یا مبهم
- رگ‌های پیچیده شده و متورم کرمی شکل در کیسه بیضه
- تورم و برجستگی کیسه بیضه بدون درد
- تغییر سایز کاهشی بیضه
- مشکلات احتمالی باروری و یا کاهش کمیت یا کیفیت اسپرم

مصرف دارو و ناباروری در مردان
سولفاسالازین
این دارو ضد التهابی به طور قابل توجهی میزان اسپرم را کاهش می‌دهد. این دارو اغلب برای بیماران مبتلا به بیماری کرون یا آرتریت روماتوئید تجویز می شود. معمولا این اثر جانبی بعد از اینکه بیمار مصرف دارو را متوقف می‌کند، از بین می‌رود.
استروئیدهای آنابولیک
این داروها بیشتر توسط بدنسازان و ورزشکاران مصرف می‌شود. استروئید آنابولیک، به ویژه پس از مصرف طولانی مدت، می‌تواند به طور جدی میزان اسپرم و تحرک را کاهش دهد.
شیمی درمانی
بعضی از داروهای شیمی درمانی ممکن است به میزان قابل توجهی اسپرم را کم کنند.