مدلینگ برای کودک، سو استفاده از آن هاست؟

نمایش کودکان در فضای مجازی یا استفاده ابزاری از تصاویر آنها برای انجام تبلیغات، یکی از مصادیق بارز تجاوز به حریم خصوصی است.
امروزه بسیاری از والدین با انتشار تصاویر کودکان شان در فضای مجازی و با بهره کشی ابزاری از کودکانشان این حریم خصوصی را نقض کرده اند.
کیهان ضیایی مهر، آسیب شناس اجتماعی و روان شناس بالینی با اشاره به پیامدهای منفی و حقوقی مدلینگ کودکان گفت: کودکان نیز مانند سایر افراد جامعه دارای حق و حقوق قانونی هستند. این حق قانونی اجازه نمی دهند که ما به حریم خصوصی آنها ورود پیدا کنیم.
بنیانگذار و رئیس یکی از موسسه های کودکان کار ایران اظهارداشت: متاسفانه در ساختار اجتماعی اکنون جامعه که متاثر از فرهنگ غربی و غنی ایرانی است، این مساله به درستی میان افراد جامعه نهادینه نشده است. چه بسا بسیاری از خانواده ها در عصر چشم و هم چشمی و رقابت و به دلیل کسب منافع شخصی، به دنبال مدلینگ و بهره کشی از کودکانشان هستند؛ هرچند ممکن است در بسیاری از مواقع این نوع بهره کشی از کودکان همراه با نا آگاهی باشد.
وی افزود: سوء استفاده از کودکان به هر نحوی، مجرمانه، ناشایست، نادرست، غیر اصولی و قانونی به حساب می آید. این کودکان هنگامی که بزرگ شوند، حتی می توانند پدر و مادر خودشان را هم به میز محاکمه بکشانند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر امروزه بسیاری از والدین با انتشار تصاویر کودکان شان در فضای مجازی، این حریم خصوصی را نقض می کنند.
وی بیان کرد: والدینی که هدفمند و آگاهانه تصاویر کودکانشان را انتشار می دهند و با هدف از مدلینگ شدن کودکانشان، درآمد زایی می‌ کنند، آسیب های جبران ناپذیری به کودکان شان وارد می کنند.
وی خاطرنشان کرد: خود شیفتگی، ناز پروردگی، منفک و جدا شدن از اجتماع از جمله پیامدهای منفی بهره کشی از این نوع کودکان است.
این آسیب شناس اجتماعی تصریح کرد: یک سری از مسایل اجتماعی این کودکان کاملا مشابه کودکان کار است. مثلا منفک شدن و ضد اجتماعی شدن، اساس مشترک کودکان مدلینگ با کودکان کار است.
وی به خصوصیات ظاهری و روان شناسی این نوع کودکان اشاره کرد و گفت: اغلب خصوصیات اخلاقی این کودکان شبیه کودکان دردانه است. آنها خود را متفاوت از جامعه ای که اکنون به آن تعلق دارد، می بیند. به مرور زمان نیز خصوصیت غرور و خود بینی به آنها دست می دهد. این خصلت اخلاقی باعث می شود که آنها از گروه همسالان، دوست و فامیل کنار گذاشته شوند.
ضیایی مهر اظهار داشت: مسلما این نوع کنار گذاشتن و انزوا یافتن می تواند خطرات بسیار زیادی در آینده برای آنها به همراه داشته باشد. مثلا ممکن است افسردگی های شدیدی برای آنها ببار بیاورد. چه بسا افسردگی این افراد در بزرگسالی نیز می تواند ریشه در کودکی آنها داشته باشد، بی آنکه آنها اصلا متوجه این مساله باشند.
وی تاکید کرد: من به والدین توصیه می کنم کاری نکنند هنگامی که کودکشان به مرحله بزرگسالی می رسند و نسبت به حق و حقوقش آشنا می شوند از آنها پرسشی کنند که نتوانند جوابگوی آن باشند.
این آسیب شناس اجتماعی گفت: کودکان ابزار و وسیله نیستند. آنها کسانی هستند که باید در کنار ما احساس امنیت کنند. ما نباید با انجام چنین کارهایی امنیت زندگی آنها را به خطر بندازیم و حتی مسیر زندگی آنها را تغییر بدهیم.
این روان شناس بالینی افزود: هنگامی که زندگی کودکان بازیگر را بررسی می کنیم، در می یابیم کودکانی که از طبقه خاص جامعه جدا شده و به امر بازیگری مشغول شده اند اما این کار را ادامه نداده اند، در آینده دچار سرنوشتی نامعلوم و نا مشخص شده اند.
به گفته وی، شاید این افراد اگر در عنفوان کودکی شان بازیگر نمی شدند، سرنوشت بهتری برای آنها رقم می خورد. زندگی آرامتر و منسجم تری مانند افراد هم سطح جامعه خودشان داشتند اما آنها از آنجا رانده و از اینجا مانده شده اند.
وی خاطرنشان کرد: پدر و مادرها باید در هر شرایطی، کودک شان را مانند یک امانت الهی در نظر بگیرند. امانتی که باید با دل و جان از آن مراقبت کنند. امانت داری از این نعمت الهی وظیفه بسیار دشواری است. وظیفه ای که نباید خدشه ای به روان و روح کودک شان وارد شود. متاسفانه این مسایل در جامعه ما ساده انگاشته شده است.
وی در پایان گفت: برنامه تمام کننده معناد داراست اما برنامه هایی که اغلب از روی هوا و هوس و یک هیجان رخ می دهد، عمری در زندگی افراد تاثیر می گذارد که بسیار خطرناک است. در این بین والدینی نیز وجود دارند که کودک شان در تبلیغات زیبایی شرکت کرده اما بعدها از انجام آن کار پشیمان شده اند.