چقدر بعد از زایمان احتمال بارداری وجود دارد؟

احتمال بارداری بعد از زایمان چقدر است؟ آیا احتمال بارداری در دوران شیردهی وجود دارد؟ این سؤالات تنها بخشی از پرسش‌ها در ذهن مادرانی است که به تازگی صاحب نوزاد شده‌اند. در این مقاله یه بررسی احتمال بارداری پس از زایمان طبیعی و سزارین خواهیم پرداخت. همچنین اطلاعاتی درباره دوران شیردهی و این که چه اندازه امکان بارداری در این دوران وجود دارد نیز ارائه خواهیم کرد.

احتمال بارداری بعد از زایمان چقدر است؟
ممکن است تصور کنید چون پس از زایمان، قاعدگی قطع شده است، پس بدنتان توان تخمک گذاری نخواهد داشت و احتمال بارداری منتفی است! اما سخت در اشتباهید! بدن شما پس از زایمان (چه طبیعی و چه سزارین) فورا دوباره آماده باروری خواهد شد. حتی ممکن است ۶ هفته بعد از زایمان دوباره باردار شوید! هر چند متاسفانه بدن هنوز چندان ترمیم نشده و بارداری آسیب زا خواهد بود.
به این جهت پزشکان توصیه می‌کنند تا ۶ هفته پس از زایمان باید از رابطه‌ جنسی اجتناب شود، در این مدت عدم استفاده از قرص‌های ضدبارداری می‌تواند به بارداری ناخواسته منجر شود. بهتر است در این مدت نزدیک شدن‌های صمیمانه و عاشقانه را بدون رابطه جنسی بگذرانید.

علائم بارداری بعد از زایمان چه هستند ؟
مادرانی که می‌خواهند فاصله سنی مناسبی بین فرزندانشان باشد و علاقه‌مند نیستند که پس از به دنیا آوردن فرزندشان مجدداً دوران بارداری را تجربه کنند، درباره علائم بارداری بعد از زایمان تحقیق زیادی انجام می‌دهند. البته افرادی که تصور می‌کنند دوران شیردهی دورانی است که در آن احتمال حاملگی کم است نیز با مشاهده علایمی که برای بارداری قبلی خود داشته‌اند، به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا احتمال دارد دوباره باردار شده باشند؟ در ادامه به علایمی که نشان‌دهنده احتمال بارداری بعد از زایمان هستند اشاره خواهیم کرد.
۱. زخم شدن نوک سینه‌ها و حساس شدن آن‌ها
یکی از علایمی که احتمال بارداری را پس از زایمان افزایش می‌دهد زخم شدن نوک سینه‌هاست. در صورتی که فرزندتان را با شیر مادر تغذیه کنید یا این که روش جایگزین استفاده از شیر خشک را برای تغذیه وی انتخاب کرده باشید، در هر دو حالت این زخم‌ها که دردناک نیز هستند در قسمت نوک سینه‌ها دیده می‌شوند.
در صورتی که نسبت به لمس سینه‌هایتان حساس شده‌اید و در این ناحیه احساس درد دارید، احتمال این که باردار باشید وجود دارد.
۲. احساس خستگی مفرط
از دیگر علایمی که احتمال بارداری پس از زایمان را افزایش می‌دهد احساس خستگی مفرط است. در این زمان مادر هنگام انجام امور روزانه خسته می‌شود و نیاز به استراحت بیشتری نسبت به قبل دارد. با توجه به این که بارداری با فاصله کوتاهی پس از زایمان رخ داده، احتمال خستگی و بی انرژی بودن فرد نسبت به دوران بارداری زایمان قبلی بیشتر خواهد بود.
۳. خونریزی خفیف و انقباض شکم
برخی از افراد به محض مشاهده انقباض شکم پس از زایمان تصور می‌کنند که دوران قاعدگی آن‌ها شروع شده است. در صورتی که بروز انقباضات شکم که به دلیل انقباضات رحم و تخمک گذاری رخ داده و مشاهده یک لکه خون می‌تواند نشان دهنده لانه گزینی و بارداری جدید باشد.
۴. حالت تهوع و استفراغ
بروز حالت تهوع‌های متمادی از مهم‌ترین علائم این احتمال است. در صورتی که این حالت‌ها ادامه داشته باشد، شما باید آزمایش بارداری انجام دهید تا درباره آن مطمئن شوید.
۵. کاهش میزان شیر
برخی از مادران تصور می‌کنند که به دلیل تغذیه نامناسب و عدم وجود خوابی کافی پس از زایمان، میزان شیر آن‌ها کاهش پیدا کرده است. در صورتی که کاهش تدریجی میزان شیرمی‌تواند نشان دهنده بارداری بعد از زایمان باشد.
دلیل این کاهش شیر ممکن است این باشد که طعم شیر مادر تغییر کرده و نوزاد دیگر علاقه‌ای به خوردن آن ندارد.

پاسخ به سوالات متداول درباره احتمال بارداری پس از زایمان
۱) آیا احتمال بارداری پس از سزارین وجود دارد؟
برخی از افراد که به روش سزارین فرزندشان را به دنیا می‌آورند، این فرض برایشان به وجود می‌آید که احتمال بارداری بعد از زایمان برای آن‌ها کم است؛ زیرا پس از زایمان تا مدتی همچنان اثری از عادت ماهیانه دیده نمی‌شود و فرد تصور می‌کند که تخمک گذاری صورت نگرفته است.
چه به صورتی طبیعی زایمان کرده باشید و چه فرزندتان را به صورت سزارین به دنیا آورده باشید، در هر دو حالت احتمال بارداری مجدد پس از زایمان برایتان وجود دارد. در صورتی که نمی‌خواهید ناخواسته و بدون برنامه ریزی باردار شوید، پزشکان توصیه می‌کنند که بعد از زایمان از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده کنید و تا ۶ هفته رابطه جنسی نداشته باشید تا زخم‌هایی که به دلیل زایمان در ناحیه تناسلی و شکم به وجود آمده مقداری‌ ترمیم شود.
۲) احتمال بارداری در دوران شیردهی چقدر است؟
مادرانی که از شیر خود فرزندشان را تغذیه می‌کنند نسبت به دیگر افراد دیرتر نشانه‌های قاعدگی را دریافت می‌کنند و احتمال بارداری بعد از زایمان برای آن‌ها کمتر است. علت این تأخیر در بارداری هورمون پرولاکتین است که برای تولید شیر جهت نوزاد ترشح می‌شود. این هورمون فرآیند تخمک گذاری را به تأخیر می‌اندازد.
پزشکان روش پیشگیری از بارداری به وسیله تغذیه نوزاد را روش آمنوره لاکتیشنال (lactational amenorrhea method) یا به اصطلاح LAM می‌نامند. در این روش تا زمانی می‌توان به وسیله تغذیه شیر مادر از بارداری پیشگیری کرد که نوزاد کمتر از ۶ ماه سن داشته باشد.
پس از ۶ ماه به دلیل این که فرزند علاوه بر شیر مادر از غذا‌های کمکی نیز استفاده می‌کند، میزان تغذیه از شیر مادر کاهش پیدا می‌کند و احتمال تخمک گذاری و شروع قاعدگی بیشتر می‌شود.
در روش LAM باید مادر تنها از شیر خودش برای تغذیه نوزاد استفاده کند. استفاده از غذا‌های کمکی نباید به نحوی باشد که فاصله دو زمان شیردهی به نوزاد از ۴ تا ۶ ساعت بیشتر شود. در این دوران در صورتی که نشانه‌های قاعدگی دیده شود، بدین مفهوم است که بدن آماده تخمک گذاری شده و مادر باید برای پیشگیری از بارداری ناخواسته اقدامات لازم را انجام دهد.
توجه به این نکته ضروری به نظر می‌رسد که با وجود این که در روش LAM احتمال عدم بارداری حدود ۹۸ درصد تخمین زده شده، اما عواملی مانند شاغل بودن مادر، سفر‌های ناگهانی و... می‌تواند در روند شیردهی به نوزاد تأثیرگذار باشد و فرآیند تخمک گذاری آغاز شود. این موضوع منجر به بارداری در دوران شیردهی می‌شود.
۳) تخمک گذاری و اولین پریود بعد از زایمان چه زمانی رخ می‌دهد؟
ممکن است برای اطلاع از احتمال بارداری، بپرسید اولین پریود بعد از زایمان، در چه زمانی رخ می‌دهد؟ طبق تحقیقاتی که انجام شده، بیشتر خانم‌ها تا ۶ ماه پس از زایمان پریود نمی‌شوند و برخی از افراد پس از گذشت ده هفته از زایمان نشانه‌های پریود را دریافت می‌کنند.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که برای اغلب خانم‌ها فرآیند تخمک گذاری از ۴۵ تا ۹۴ روز پس از زایمان آغاز می‌شود. با توجه به این که زمان دقیق تخمک گذاری مشخص نیست و با توجه به توانایی بدنی و ... افراد مختلف ممکن است پریود زودتر از موعد یا دیرتر از موعد رخ دهد، خانم‌ها باید حتماً روش‌های پیشگیری از بارداری را استفاده کنند.
۴) بهترین روش پیشگیری از بارداری بعد از زایمان چیست؟
برای کاهش احتمال بارداری بعد از زایمان زوج‌ها باید از وسایل پیشگیری استفاده کنند. بسته به این که شما کدام روش را برای این کار مناسب می‌دانید می‌توانید یک گزینه را انتخاب کنید و بهترین روش برای پیشگیری از بارداری مجدد برای همه وجود ندارد.
اغلب زوج‌ها از قرص‌های ضد بارداری یا وسایلی مانند کاندوم برای پیشگیری استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که برخی از قرص‌های ضد بارداری را نمی‌توان در این دوران به دلیل شیردهی به نوزاد مصرف کرد. برای انتخاب قرص ضد بارداری مناسب یا استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری مانند آی یو دی باید نظر پزشکان را در این باره جویا شوید.
۵) برای بارداری دوم چه بازه زمانی باید صبر کرد؟
خانم‌هایی که ریسک بارداری ناخواسته را می‌پذیرند، احتمال بارداری بعد از زایمان را می‌دهند و پیشگیری کافی ندارند. این افراد تصور می‌کنند که فرزندآوری باید با فاصله زمانی کم انجام شود و همین که ۹ یا ۱۰ ماه پس از تولد فرزند اول فرزند دوم به دنیا بیاید، بدن بازه زمانی کافی برای ترمیم زخم‌ها را داشته است.
این در حالی است که پزشکان توصیه می‌کنند مادران ۲۴ ماه پس از زایمان برای تولد فرزند دوم صبر کنند. این توصیه‌ها برای حفظ سلامتی مادر و فرزند از آسیب‌های احتمالی ارائه شده است؛ زیرا بدن برای ترمیم زخم‌ها و... نیاز به بازه زمانی کافی دارد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که زایمان برای مادر همراه با عوارض جانبی مانند جراحت ناشی از سزارین، خونریزی و... بوده باشد.
به توصیه سازمان بهداشت جهانی، بهترین بازه زمانی برای زایمان مجدد ۲۴ ماه است و مادران برای این که فرزند دیگری پس از زایمان به دنیا بیاورند باید حداقل ۱۸ ماه صبر کنند.

سخن آخر
از آنجا که در دوران پس از زایمان هم باید به نوزاد و خواسته‌های او توجه کنید و هم فرصت کافی برای بهبود زخم‌هایتان نیاز است، باید راجع به همه عوامل نشان دهنده احتمال بارداری بعد از زایمان توجه داشته باشید و از این اتفاق پیشگیری نمایید. برای بارداری دوم پس از به دنیا آمدن نوزاد باید حداقل ۱۸ ماه صبر کنید تا هم به لحاظ جسمانی و هم به لحاظ روحی آمادگی لازم را داشته باشید.