بیماری راشیتیسم کودکان، علل بروز و نحوه درمان

راشیتیسم همان بیماری نرمی استخوان در کودکان است و قبل از بلوغ به علت کمبود ویتامین D و تغذیه نامناسب کودکان سنین زیر سه تا پنج سال به وجود می‌آید. بیماری ریکتز معمولا در کودکانی که به دلیل تغذیه از شیر مادر جدا شده‌اند و قرار است تغذیه معمولی داشته باشند بوجود می‌آید. زیرا در این وضعیت کودک دچار کمبود ویتامین D شده یا به دلیل شرایط کلی اقتصادی، اجتماعی و محیطی دچار سوء تغذیه می‌شود. آشنایی با این بیماری برای والدین لازم است زیرا عوارضی همچون ضعیف شدن استخوان، پاهای پرانتزی، و تغییر شکل در اندام ها ی کودک دارد.

نرمی استخوان چیست؟
استخوان های بدن برای حفظ استحکام خود در طول عمر در حال بازسازی شدن هستند. اسکلت بدن ما هر هشت سال یک بار به طور کامل نوسازی می شود ! در این فرآیند وجود برخی مواد معدنی همچون : کلسیم و فسفات که سبب استحکام ساختار استخوان می شوند ضروری است. به همین دلیل کمبود کلسیم یا ویتامین D شود باعث نرم شدن استخوان‌ها می شود. نرمی استخوان در بزرگسالان نیز روی می دهد که به آن استئومالاسی می گویند. بیماری نرمی استخوان در کودکان به عنوان راشیتیسم یا ریکتز شناخته می شود. کودکان مبتلا به ریکتز با افزایش رشد استخوان‌ها دچار بد شکلی و نا هنجاری استخوان و یا عارضه پای ضربدری می‌شوند.

چه افرادی بیشتر در معرض نرمی استخوان قرار دارند؟
کودکانی که به مدت طولانی فقط شیر مادر می خورند. شیر مادر ویتامین D زیادی ندارد.
کودکانی که کلسیم کمتری مصرف می کنند.
کودکانی که در معرض تابش آفتاب قرار ندارند : برای اینکه در پوست بدن با تابش نور خورشید (آفتاب) ویتامین دی ساخته می شود پس تابش ناکافی نور خورشید می تواند زمینه ساز راشیتیسم باشد.
افراد و کودکانی که پوست تیره دارند : این افراد نیاز به نور بیشتری برای ساخت ویتامین دی دارند.
کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند میتوانند در معرض خطر بیماری نرمی استخوان قرار بگیرند.
شیرخوارانی که مادران آن‌ها به اندازهٔ کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند.
شیرخوارانی که به اندازهٔ کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند.
نوزادانی که مادرشان در زمان بارداری دچار کمبود ویتامین D بوده است.
افرادی که نارسایی مزمن کلیه دارند.
افراد دارای بیماری صرع ، استفاده طولانی از داروهای ضد صرع منجر به نرمی استخوان می گردد.
رژیم غذایی نامناسب که توانایی تامین ویتامین های مورد نیاز بدن را نداشته باشد.

علائم بیماری نرمی استخوان در کودکان
مهمترین علائم : خواب آلودگی، شلی و ضعف عضلانی، تاخیر در رشد، پای پرانتزی و مچ دست کلفت است. در موارد شدید ممکن است شکل قفسه سینه کودک تغییر کند ویا اینکه تشنج کند.
نرمی یا درد استخوان
نقص در رشد دندان‌ها و پوسیدگی زودرس
ضعف ماهیچه‌ها
افزایش امکان شکستگی استخوان‌ها
خمیدگی و نقص در شکل‌گیری استخوان‌ها
فقدان جذب روده‌ای و گوارشی کلسیم باعث ایجاد این بیماری خواهد شد.
تتانی ماهیچه‌ها
نرمی غیرعادی جمجمه در نوزادان
سینه کبوتری
ناهنجاری استخوانهای لگن ، که در دختران موجب زایمانهای سخت می گردد .
انحنای استخوانهای پا
خمیدگی استخوان‌ها از علایم کلاسیک راشیتیسم است که در استخوان پاها و قفسه سینه به وجود می‌آید. این نقص در جمجمه نیز ممکن است به وجود آید؛ که جمجمه حالت بیضی‌شکل خود را از دست می‌دهد. در صورت وخیم بودن بیماری، خمیدگی در استخوان‌های بلند و ستون مهره‌ها نیز ظاهر می‌شود. این خمیدگی‌ها در سنین کودکی درمان و معالجه می‌شوند. پزشک بعد از معاینه بیمار، از رادیوگرافی استخوان ها و آزمایشات خون برای کمک به تشخیص این بیماری استفاده میکند.

علل بیماری نرمی استخوان
نرمی استخوان در کودکان یک اختلال اسکلتی در اثر کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات است. این مواد مغذی برای توسعه استخوان‌های قوی و سالم اهمیت زیادی دارند. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا مهمترین علل راشیتیسم را بدانید:
کمبود ویتامین d
تولید ویتامین D در بدن، اصولاً به وسیله نور آفتاب انجام می‌شود. ویتامین D هنگامی ساخته می‌شود که پوست در معرض نور آفتاب قرار بگیرد. احتمال بروز کمبود ویتامین D در مردم ساکن کشورهایی که کمبود آفتاب دارند بیشتر است. افرادی که پوست تیره دارند یا مقدار زیادی ضد آفتاب مصرف می کنند خطر ابتلا به نرمی استخوان شدیداً آن‌ها را تهدید می کند. افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی یا بیماری‌های کبد مانند سیروز، نیز بیشتر در معرض ابتلا به کمبود ویتامین D هستند.
کمبود فسفات و کلسیم
نرمی استخوان ممکن است به خاطر کمبود فسفات و کلسیم باشد. البته نقش این عامل، خیلی کمتر از کمبود ویتامین D می باشد. برخی بیماری‌های نادر که ارثی هستند، باعث می‌شوند که کلیه‌ها نتوانند فسفات را بازیافت کنند و در نتیجه، فرد مبتلا به آن بیماری دچار کمبود فسفات خواهد شد. کمبود شدید کلسیم در رژیم غذایی هم می‌تواند باعث ایجاد نرمی استخوان در کودکان بشود.

درمان بیماری نرمی استخوان
درمان این بیماری با تجویز کلسیم و ویتامین دی است. معمولاٌ چند ماه طول می کشد تا وضعیت بیمار به حد طبیعی برسد. بسیاری تغییر شکل های اندام مانند پای پرانتزی با درمان دارویی خود به خود خوب میشوند. در حالات شدید تغییر شکل استخوان ها ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد. با این حال بعضی تغییر شکل های استخوانی که در لگن یا قفسه سینه بوجود میاید و یا مشکلات قدی که برای بیمار بوجود آمده ممکن است برای همیشه برای وی باقی بمانند.

روش های دریافت ویتامین d :
چ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قرارگرفتن در معرض نور آفتاب بدون کرم ضد آفتاب، برای چند بار در هفته
در کبد ماهی و سایر حیوانات مقدار ویتامین دی زیاد است.
ویتامین دی در شیر، کره و زرده تخم مرغ وجود دارد.
قرص و کپسول ویتامین d موجود است.
مولتی ویتامین های استاندارد هم ویتامین d دارد.
ویتامین d را در جایی خنک و خشک، دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
روزانه ۴۰۰ میلی گرم مصرف این ویتامین برای کودکان و زنان باردار و شیرده ضروری است.

پیشگیری از بیماری نرمی استخوان در کودکان
در کودکانی که فقط شیر مادر مصرف می کنند باید روزانه ویتامین دی بصورت قطره مکمل استفاده شود. اگر مادر شیرده هم ویتامین دی بیشتری مصرف کند میزان شیر مادر بیشتر میشود.کودکان نیاز دارند تا روزی دو لیوان شیر مصرف کنند. اما در نوجوانان باید روزی ۳ تا ۵ لیوان شیر مصرف کنند. در کودکانی که به شیر حساسیت دارند باید کلسیم را بصورت مکمل های غذایی به کودک داد. برای پیشگیری از نرمی‌استخوان اطمینان حاصل کنید که فرزندتان ا مواد غذایی سرشار از ویتامین D مثل ماهی‌های چرب، روغن ماهی و زرده‌ی تخم‌مرغ یا موادغذایی زیر که با مثل ماهی‌های چرب، روغن ماهی و زرده‌ی تخم‌مرغ غنی شده باشند، مصرف کند:
شیرخشک
سیریال
نان
شیر، ولی نه موادغذایی حاصل از شیر مثل ماست و پنیر
آب پرتقال
برای اطمینان از میزان ویتامین D موجود در مواد غذایی غنی‌شده حتماً به برچسب‌های مواد غذایی دقت کنید.

فواید ویتامینD
برای افراد مبتلا به پوکی استخوان بسیار مهم است. تراکم استخوانی در زنان را کلسیم و ویتامین d به همراه هم پس از سن یائسگی و سالمندان افزایش می دهند.
در درمان سایر اختلالات همراه با تحلیل رفتگی استخوان مانند راشیتیسم نرمی استخوان در کودکان ویتامین d کمک می کند.
کمک به درمان بیماری پوستی پسوریازیس
پیشگیری از سرطان
کاهش فشار خون بالا
قدرت مغز مردان میانسال را افزایش می دهد.
در صورت عدم دریافت میزان کافی ویتامین d از راه غذا نیاز به مصرف مکمل های این ویتامین ممکن است وجود داشته باشد.