توده در کیسه بیضه، اهمیت بررسی پزشکی آن‌ها

غده‌ها یا توده‌های کیسه بیضه ناهنجاری‌هایی در کیسه پوستی آویخته بر پشت آلت تناسلی مردانه (کیسه بیضه) هستند. کیسه بیضه حامل بیضه‌ها و ساختارهای مرتبط است که اسپرم و هورمون‌های جنسی مردانه را تولید، ذخیره و منتقل می‌کنند.
توده‌های کیسه بیضه ممکن است مایع انباشته شده، توده بافت غیر نرمال، یا محتویات نرمال کیسه بیضه باشند که متورم، ملتهب یا سفت شده‌اند.
توده‌های کیسه بیضه باید توسط پزشک معاینه شود حتی اگر شخص دچار درد و علایم دیگر نباشد. توده‌های کیسه بیضه ممکن است سرطانی باشند یا باعث اختلالات دیگری شوند که بر عملکرد و سلامت بیضه‌ها تأثیر منفی می‌گذارند.
معاینه شخصی و بررسی منظم از سوی پزشک برای بازشناسی سریع این اختلال و تشخیص و درمان توده‌های کیسه بیضه مهم است.

علایم توده‌های کیسه بیضه
نشانه‌ها و علایم توده‌های کیسه بیضه بسته به نوع ناهنجاری متفاوتند. نشانه‌ها و علایم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- وجود توده غیر معمول
- درد ناگهانی
- درد مبهم یا احساس سنگینی در بیضه
- دردی که به کشاله ران، شکم یا کمر سرایت می‌کند
- حساس، متورم یا سفت شدن بیضه
- حساس، متورم یا سفت شدن اپیدیدیمیس، لوله نرم و کاما (ویرگول) شکل زیر و روی بیضه که محل ذخیره و انتقال اسپرم است
- ورم کیسه بیضه
- سرخی پوست کیسه بیضه
- تهوع یا استفراغ
اگر علت توده‌های کیسه بیضه عفونت باشد نشانه‌ها و علایم در عین حال ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب
- تکرر ادرار
- چرک یا خون در ادرار

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مواجه شدن با درد ناگهانی در کیسه بیضه مردم باید به اورژانس مراجعه کنند. برخی اختلالات نیاز به درمان فوری دارند تا از صدمات دایمی بیضه پیشگیری شود.
در صورت مواجه شدن با یک برآمدگی یا غده در کیسه بیضه مردم باید به پزشک مراجعه کنند حتی اگر هیچ درد یا حساسیتی در کار نباشد و شخص دیگر علایم توده‌های کیسه بیضه را نیز تجربه نکند.
برخی توده‌های کیسه بیضه در کودکان بیشتر شایع هستند. در صورت مواجه شدن کودک با علایم توده‌های کیسه بیضه وی را باید به دکتر ارجاع داد، در صورتی که والدین نگران ناحیه تناسلی وی بوده یا اگر یک بیضه "مفقود" شده باشد - بیضه فرونیفتاده یا بیضه سرگردان (بیضه شناور)، که می‌تواند خطر برخی توده‌های کیسه بیضه را در آینده افزایش دهد.

علل توده‌های کیسه بیضه
تعدادی از اختلالات مختلف می‌توانند به بروز توده‌های کیسه بیضه یا ناهنجاری در کیسه بیضه منجر شوند که عبارتند از:
- سرطان بیضه. سرطان بیضه یک تومور حامل بافت غیر نرمال بیضه است، که به طور معمول به شکل یک برآمدگی فاقد حساسیت در کیسه بیضه حس می‌شود.
برخی مردان دچار درد و ورم می‌شوند اما اغلب تومورها باعث ایجاد علامت نمی‌شوند. در صورت مواجهه با یک توده تازه در کیسه بیضه مردم باید به پزشک مراجعه کنند.
- اسپرماتوسل. اسپرماتوسل که زیر عنوان کیست اسپرماتیک یا کیست اپیدیدیمال نیز شناخته می‌شود، به طور معمول فاقد درد، و غیر سرطانی (خوش‌خیم) بوده، کیسکی* پر از مایع در کیسه بیضه است که معمولاً در بالای بیضه ایجاد می‌شود.
- اپیدیدیمیت. اپیدیدیمیت التهاب اپیدیدیمیس است.
اپیدیدیمیت اغلب بر اثر یک عفونت باکتریایی شامل عفونت‌های باکتریایی واگیردار جنسی مثل کلامیدیا بروز می‌کند. با شیوع کمتر اپیدیدیمیت نتیجه یک عفونت ویروسی یا جریان غیر نرمال ادرار به درون اپیدیدیمیس است.
- ارکیت. ارکیت التهاب بیضه است که معمولاً به علت یک عفونت ویروسی - غالباً اوریون - رخ می‌دهد. وقتی ارکیت نتیجه عفونت باکتریایی باشد، اپیدیدیمیس نیز معمولاً عفونی می‌شود.
- هیدروسل. هیدروسل زمانی بروز می‌کند که مایع اضافی در لایه‌های کیسه اطراف هر بیضه جمع شده باشد. وجود مقدار کم مایع در این فضا نرمال است، اما مقادیر زیاد مایع هیدروسل به طور معمول به بروز ورم فاقد درد کیسه بیضه ختم می‎شود.
در نوزادان هیدروسل معمولاً به این علت بروز می‌کند که ورودی میان شکم و کیسه بیضه در طول رشد به طور کامل بسته نمی‌شود.
در بزرگسالان بروز هیدروسل معمولاً نتجه عدم تعادل در تولید یا جذب مایع است که اغلب بر اثر آسیب‌‍‌دیدگی یا عفونت کیسه بیضه رخ می‌دهد.
- هماتوسل. هماتوسل در جایی بروز می‌کند که در آن خون بین لایه‌های یک کیسک اطراف هر بیضه وجود دارد. صدمات تروماتیک مثل ضربه مستقیم به بیضه‌ها، احتمالاً شایع‌ترین علت است.
- واریکوسل. واریکوسل بزرگ شدن وریدهای کیسه بیضه است که حامل خون فاقد اکسیژن در بیضه‌ها و اپیدیدیمیس هستند. واریکوسل در بیضه سمت چپ شایع‌تر است که علت آن تفاوت‌های چگونگی گردش خون در دو طرف بیضه است. واریکوسل می‌تواند باعث ناباروری شود.
- فتق اینگوینال. این اختلالی است که در آن بخشی از روده کوچک از میان یک نقطه ضعیف در بافت جدا کننده شکم و کشاله ران فشار آورده بیرون می‌زند.
- در اطفال، فتق اینگوینال معمولاً به این دلیل بروز می‌کند که مسیر مربوط به شکم به بیضه در طول رشد بسته نشده است.
- فتق اینگوینال می‌تواند به صورت یک توده در کیسه بیضه یا بالاتر در کشاله ران ظاهر شود.
- پیچ‌خوردگی بیضه. پیچ‌خوردگی طناب اسپرماتیک، بسته حامل رگ‌های خونی، عصب‌ها و لوله‌ حامل منی از بیضه به آلت تناسلی مردانه است.
این اختلال دردناک باعث قطع جریان خون در بیضه می‌شود و در صورت عدم درمان فوری به از دست دادن بیضه منجر می‌گردد. بیضه آسیب دیده ممکن است کج شده، بزرگ‌تر شود، و بالاتر از حالت نرمال قرار گیرد.

ریسک فاکتورهای توده‌های کیسه بیضه
عوامل افزایش دهنده خطر بروز توده‌های کیسه بیضه بر مبنای علل مختلف ناهنجاری‌های مبتلابه کیسه بیضه متفاوت است. ریسک فاکتورهای مهم شامل موارد زیر است:

بیضه فرونیفتاده یا بیضه شناور
بیضه فرونیفتاده شکم را ترک نکرده و در طول رشد جنین یا در اوایل دوره طفولیت وارد کیسه بیضه نمی‌شود. بیضه شناور به داخل کیسه بیضه وارد می‌شود اما به شکم برمی‌گردد. هر یک از این دو اختلال می‌توانند خطر بروز موارد زیر را افزایش دهند:
- فتق اینگوینال
- پیچ‌خوردگی بیضه
- سرطان بیضه

ناهنجاری‌های مادرزادی
ناهنجاری‌های مادرزادی بیضه، آلت تناسلی یا کلیه‌ها می‌توانند خطر توده‌های کیسه بیضه و سرطان بیضه را در دوره‌های بعدی زندگی افزایش دهند.

تاریخچه سرطان بیضه
اگر کسی در یک بیضه دچار سرطان بوده باشد خطر بروز سرطان در بیضه دیگر افزایش خواهد یافت. داشتن برادر یا پدر مبتلاء به سرطان بیضه خطر بروز سرطان مزبور را در خود فرد افزایش می‌دهد.

عوارض توده‌های کیسه بیضه
تمامی توده‌های کیسه بیضه به عوارض درازمدت منجر نمی‌شوند. به هر جهت، هر توده‌ای که بر سلامت یا عملکرد بیضه لطمه وارد کند می‌تواند به موارد زیر منجر گردد:
- تأخیر رشد یا تضعیف رشد در طول دوره بلوغ
- ناباروری

تشخیص توده‌های کیسه بیضه
برای تشخیص توده‌های کیسه بیضه پزشک به برخی عوامل متکی است که شامل موارد زیرند:
- معاینه فیزیکی. دکتر بیضه را لمس کرده، محتویات و ناحیه‌های مجاور کشاله ران را در حالتی که فرد ایستاده است و نیز در حالت درازکش بررسی می‌کند.
- ترانسیلومیناسیون. با تاباندن نور یک چراغ به کیسه بیضه اطلاعاتی در مورد اندازه، محدوده و ساختار توده‌های کیسه بیضه به دست می‌آید.
- سونوگرافی (اولتراسوند). این تست می‌تواند اطلاعات مشروح در مورد اندازه، محدوده، و نقشه یک توده‌ کیسه بیضه و همچنین وضعیت بیضه‌ها به دست دهد. سونوگرافی به طور معمول برای تشخیص توده‌های کیسه بیضه ضروری است.
- تست ادرار. تست‌های آزمایشگاهی بر روی نمونه ادرار می‌توانند عفونت باکتریایی یا ویروسی یا وجود خون یا چرک را در ادرار مشخص کنند.
- آزمایش خون. تست‌های آزمایشگاهی بر روی نمونه خون می‌توانند عفونت باکتریایی یا ویروسی یا افزایش سطح برخی پروتئین‌ها مرتبط به سرطان بیضه را مشخص کنند.
- CT اسکن. اگر تست‌های دیگر نشان دهنده سرطان بیضه باشند، احتمالاً از CT اسکن قفسه سینه، شکم و کشاله ران استفاده خواهد شد تا مشخص گردد که آیا سرطان به بافت‌ها یا ارگان‌های مجاور سرایت کرده است.

درمان توده‌های کیسه بیضه
اغلب توده‌های کیسه بیضه به حداقل درمان تهاجمی نیاز داشته یا اساساً نیاز به درمان ندارند، اما برخی از این توده‌ها به دارودرمانی یا اقدامات پزشکی جدی‌تر نیاز دارند.

عفونت‌ها
توده‌های کیسه بیضه ناشی از عفونت باکتریایی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند. عفونت‌های ویروسی مسبب اپیدیدیمیت یا ارکیت معمولاً با استراحت، یخ و داروهای مسکن درد درمان می‌شوند.

توده‌های غیر سرطانی کیسه بیضه
توده‌های خوش‌خیم کیسه بیضه ممکن است بدون درمان به حال خود رها گردند یا با عمل جراحی برداشته، ترمیم یا تخلیه شوند. این تصمیمات درمانی به عواملی مثل موارد زیر بستگی دارند:
- آیا توده‌ کیسه بیضه سبب ایجاد درد ناراحتی یا درد است
- آیا توده‌ کیسه بیضه باعث تقویت یا افزایش خطر ناباروی می‌شود
- آیا توده‌ کیسه بیضه عفونی می‌شود

سرطان بیضه
متخصص درمان سرطان (انکولوژیست) درمان سرطان بیضه را بر این اساس توصیه می‌کند که آیا سرطان به یک بیضه محدود است یا به دیگر بافت‌ها در بدن سرایت کرده است. سن و وضعیت سلامت کلی بیمار نیز عواملی هستند که در انتخاب گزینه‌های درمانی لحاظ می‌شوند.
- ارکویکتومی اینگوینال رادیکال. این درمان مقدماتی برای سرطان بیضه است و اقدامی جراحی برای خارج کردن بیضه آسیب دیده و طناب اسپرماتیک از طریق ایجاد یک برش جراحی در کشاله ران است. گره‌های لنفاوی در شکم نیز در صورت گسترش سرطان به آنها برداشته می‌شوند.
- شیمی درمانی. شیمی درمانی استفاده از داروهای پرقدرت شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی است.
در برخی موارد امکان استفاده از اشعه درمانی وجود دارد. این نوع درمان از دوزهای بالای اشعه X یا دیگر اشعه‌های پرانرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی که امکان ماندگاری آنها پس از خارج کردن بیضه آسیب دیده وجود دارد استفاده می‌کند.
اغلب موارد سرطان بیضه قابل علاجند، اما مراقبت پیگیرانه برای نظارت بر برگشت‎های محتمل ضروری است.

سبک زندگی و مداوای خانگی
معاینه شخصی بیضه می‌تواند به کشف زودهنگام توده‌های کیسه بیضه کمک کند که اجازه می‌دهد تا مراقبت پزشکی در اولین فرصت ممکن انجام شود. اگر کسی این معاینه را منظماً انجام دهد آنگاه درک خواهد کرد که حس "نرمال" در مورد بیضه چیست و در نتیجه برای کشف ناهنجاری بهتر آماده خواهد شد. برای انجام معاینه شخصی بیضه موارد زیر کمک کننده خواهد بود:
1. بیضه‌های خود را ماهی یک بار وارسی کنید، به ویژه اگر سابقه سرطان بیضه داشته یا تاریخچه خانوادگی ابتلاء به این بیماری را داشته باشید.
۲. معاینه را پس از حمام یا دوش آب گرم انجام دهید. گرمای آب کیسه بیضه را شُل می‌کند که این باعث راحت‌تر شدن بررسی آن می‌شود.
3. برای معاینه جلو یک آینه بایستید. در جستجوی ورم پوست بر روی کیسه بیضه باشید.
۴. کیسه بیضه را با یک دست نگه دارید تا ببینید آیا چیزی که نرمال نباشد احساس می‌کنید.
5. هر بار یک بیضه را با استفاده از هر دو دست وارسی کنید. انگشت اشاره و وسط را زیر بیضه قرار دهید و انگشت شست را روی آن.
۶. برای احساس توده‌های احتمالی بیضه را به آرامی میان انگشتان بچرخانید. بیضه‌ها معمولاً نرم، بیضی شکل و گاهی از اوقات سفتند. اینکه یک بیضه از دیگری بزرگ‌تر باشد نرمال است.
7. ساختار ویرگول شکل نرمی را که جلو و پشت بیضه (اپیدیدیمیس) ادامه دارد برای موضوع ورم بررسی کنید.
در صورت مواجه شدن با یک توده یا هر ناهنجاری دیگری در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید.