عکس هیستروسالپنگوگرافی، بدون درد

سوال : آیا گرفتن عکس رنگی رحم درد دارد؟

پاسخ : یکی از مهمترین اقدامات تشخیصی و گاهی اوقات درمانی در مورد ناباروری و سقط های مکرر انجام عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی است. هیستروسالپنگوگرافی روشی است که سال هاست استفاده میشود و جزو روش های قدیمی تشخیص ناباروری و سقط های مکرر است و رحم، لوله ها و فضای اطراف لوله را از نظر چسبندگی یا وجود ناهنجاری احتمالی رحم بررسی میکند.
روش رایج انجام هیستروسالپنگوگرافی با استفاده از ست های فلزی است که خانم ها معمولا از درد آن خاطره ناخوشایندی دارند ولی روش جدیدی که در دنیا مرسوم شده و ما هم در مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مردانی از آن استفاده میکنیم اصلا دردی ندارد زیرا در این روش از ست فلزی استفاده نمیشود.

برای آگاهی بیشتر از درد عکس رنگی رحم به سراغ سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مردانی رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید.

هیستروسالپنگوگرافی یا همان عکس‌برداری رنگی از رحم، یک روش معاینه از رحم و دستگاه تناسلی بانوان و لوله‌های رحمی (فالوپ) است که در آن از تصویربرداری رادیولوژی و مایع کنتراست استفاده می‌شود. هدف اصلی و اولیه‌ی این روش تشخیص عملکرد مناسب و باز بودن لوله‌های فالوپ می‌باشد که تخمک‌ها از طریق آن‌ها از تخمدان وارد رحم می‌شوند. این روش معمولاً به‌عنوان بخشی از ارزیابی‌ها و معاینات ناباروری انجام می‌گیرد. انجام این روش معاینه در زنان باردار، کسانی که بیماری التهاب رحم دارند، یا دچار خونریزی‌های بی‌دلیل هستند امکان‌پذیر نیست. اگر بیمار بعد از انجام عکس‌برداری رنگی رحمی، دچار خونریزی‌های شدید، درد فراوان در لگن، تب، یا بوی نامطبوع از واژن شد حتماً پزشک خود را مطلع کند. این علائم ممکن است نشانه‌هایی از عفونت واژن باشند.

مشکلاتی که با عکس رنگی مشخص میشوند

• وجود توده‌های بافتی کوچک (پولیپ)
• راه‌های عبوری غیر طبیعی بین دو قسمت که به طور عادی به هم وصل نشده‌اند (فیستول).
• نواحی که در آن دیواره‌های رحم به یکدیگر چسبیده باشند (چسبندگی رحم).
• زائده‌های غیر سرطانی در دیواره‌ی رحم ( فیبرم رحمی )

از عکس رنگی رحم همچنین برای بررسی و کنترل بسته نبودن لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی و بازبینی تأثیر جراحی روی لوله‌های فالوپ استفاده می‌کنند. این کاربرد می‌تواند شامل بررسی موارد زیر باشد:

• انسداد لوله‌های فالوپ ناشی از عفونت یا جراحت
• بسته بودن لوله‌های فالوپ در روش جراحی بستن لوله‌های رحم جهت نابارور سازی و برگشت این عمل
• باز کردن مجدد لوله‌های فالوپ بعد از جراحی بستن لوله‌ی رحم یا انسداد آن‌ها

چگونگی آماده‌سازی قبل از عکس‌برداری

شب قبل از انجام عکس‌برداری رنگی از رحم، غذای سبکی مانند سوپ یا سالاد میل کنید. در هنگام صبح، قبل از عکس‌برداری، هیچ‌ چیزی نخورید یا ننوشید.
از بیمار خواسته می‌شود تا شب قبل از عکس‌برداری از ملین استفاده کنند.
درست قبل از این معاینه، مثانه را باید خالی کرد.
اگر بیمار نسبت به مایع کنتراست یا غذاهای دریایی حساسیت دارد حتماً به پزشک معاینه کننده اطلاع دهد.
یک یا دو ساعت قبل از آن، پزشک ممکن است شیاف یا تنقیه برای بیمار توصیه کند.
همچنین ممکن است به بعضی بیماران داروی مسکن یا دارویی برای شل کردن عضله بدهند.
ممکن است نیاز باشد که به برخی بیماران آنتی‌بیوتیک داده شود.

روش انجام عکس‌برداری

روش عکس رنگی از رحم ممکن است در بعضی از بیمارستان‌ها متفاوت باشد، بنابراین این توضیحات در اینجا تنها به‌عنوان یک راهنما نوشته‌شده است. در بعضی از بخش‌ها ممکن است برای کمک به آرام بودن بیمار، یک قرص یا تزریق قبل از انجام عکس‌برداری به او دهند. این داروها باعث به خواب رفتن او نمی‌شوند بلکه فقط باعث می‌شوند که احساس راحت‌تری داشته باشد. اکثر خانم‌ها به این داروها نیازی ندارند. از بیمار می‌خواهند تا روی میز عکس‌برداری دراز بکشد. سپس از او خواسته می‌شود تا به انتهای میز خود را به پایین بکشد، درحالی‌که زانوهایش را خم کرده است. این حالت شبیه به زمانی است که از او نمونه‌ تست پاپ اسمیر (اچ پی وی) می‌گیرند، یک شیاف برای او اعمال می‌شود، ناحیه‌ی آلت تناسلی او را تمیز می‌کنند. سپس یک آینه‌ی طبی (اسپکولوم) در داخل واژن بیمار قرار می‌گیرد؛ این وسیله شبیه به‌ وسیله‌ی نمونه‌گیری پاپ اسمیر است و پزشک یا پرستار می‌تواند گردنه‌ی رحم بیمار (سرویکس) را با آن ببیند. سپس پزشک یا پرستار یک لوله‌ی نازکی بنام کاتتر را از طریق دهانه‌ی رحم به درون رحم بیمار وارد می‌کند. سپس مایع کنتراست به‌آرامی در کاتتر تزریق می‌شود که به‌ تدریج رحم و لوله‌های فالوپ را پر می‌کند. بیمار ممکن است کمی احساس فشار و دردی مانند گرفتگی عضلات داشته باشد. وقتی مایع کنتراست وارد رحم شد، پزشک با استفاده از دوربین مخصوص فلورسکوپ شروع به عکس‌برداری خواهد کرد. بعد از گرفتن تصویر فلوروسکوپی، از بیمار خواسته می‌شود تا هنوز برای آخرین عکس رادیولوژی به همان حالت بماند. سپس کاتتر و آینه‌ی معاینه را خارج می‌کند و یک دستمال یا نوار بهداشتی به او می‌دهند تا مایع کنتراست را جذب کند. دوز پایینی از اشعه‌ی ایکس در این معاینه به‌کار می‌روند بنابراین مقدار کلی تشعشعات بکار رفته در کل مراحل این معاینه بسیار ناچیز است و خطری در پی نخواهد داشت. تشعشعی که بیمار در طی معاینه در معرض آن قرار می‌گیرد مانند تشعشعات تولید شده در تمام روش‌های رادیولوژی می‌باشد که خیلی سریع از او گذر می‌کنند. این تشعشعات رادیواکتیو نیستند و نیازی به انجام هیچ‌ گونه موارد احتیاطی بعد از انجام این معاینه نیست.

چه انتظاری بعد از انجام عکس رنگی رحم داشته باشیم؟

مایع کنتراستی که در رحم بیمار باقی می‌ماند، به‌تدریج از طریق واژن خارج می‌شود. هر مقدار مایع کنتراستی که در لگن بیمار باقی‌مانده باشد جذب بدن خواهد شد و خطری را برای بدن در پی نخواهد داشت. در طی انجام معاینه، تنها مقدار کمی مایع کنتراست استفاده می‌شود و هیچ بو یا رنگی ندارد. بیمار ممکن است بعد از عکس‌برداری دچار کمی گرفتگی و لکه بینی شود. این دو مورد باید در طی دو روز برطرف شوند. اگر بیمار لکه بینی یا خونریزی دارد بهتر است از نوار بهداشتی استفاده کند. اگرچه بعد از انجام عکس‌برداری رنگی از رحم به مراقبت‌های خاصی نیاز نیست، اما بیمار باید مدتی بعدازاین معاینه ویزیت شود تا پزشک مطمئن شود که بیمار هیچ واکنش آلرژیکی نسبت به مایع کنتراست نداشته است. اگر انسدادی در یک لوله مشاهده شود، به بیمار آنتی‌بیوتیک داده می‌شود. برای تفسیر نتایج عکس‌برداری و برای گفت‌وگو درباره‌ی روش‌های دیگری برای درمان انسداد لوله‌های رحمی یا مشکلات دیگری که در رحم مشاهده‌ شده است لازم است بیمار با پزشک خود مشورت کند.

خطرات

بیمار ممکن است احساس ناراحتی در حفره‌ی رحمی خود داشته باشد که باعث گرفتگی‌هایی در عضله و یا تب شود. ممکن است نسبت به رنگ کنتراست آلرژی داشته باشد. علائم این آلرژی عبارت‌اند از:

• پایین آمدن فشارخون
• ورم پوست
• کهیر
• خارش
• حالت تهوع
• ضعف یا غش کردن
• کوتاه شدن تنفس