پاسخ به سوالات کودکان، چطور به راحتی جوابشان را بدهیم؟

پاسخ به سوالات عجیب و مشکل کودکان برای والدین حتی با وجود مطالعات و دانش قبلی همیشه آسان نیست چرا که کنجکاوی ذاتی بچه ها سوالاتی غیر منتظره را برای آنها ایجاد می کند. در این مقاله از دلگرم نکاتی درباره پاسخ به سوالات عجیب کودکان و چند پرسش و پاسخ در این باره گردآوری شده است.

چطور بدون دستپاچگی به سوالات عجیب کودکان جواب بدهیم؟
شاید معمولا فردی نباشید که به خاطر متعجب یا شوکه شدن نتوانید حرف بزنید اما اوقاتی هست که بعضی سوالات عجیب بچه ها زبان شما را بند می آورد. مطمئنا پدر و مادرها از کنجکاوی و سوال کردن کودکان در مشاهده دنیا هیجان زده می شوند و شاید همیشه آنها را به در میان گذاشتن احساسات و سوالاتی که دارند تشویق کرده باشند.
پس چرا وقتی این کار را می کنند و سوالات عجیب می پرسند والدین دست پاچه می شوند؟ شاید در جواب دادن مِن مِن می کنند چون فکر می کننند لازم است هر بار جوابی بی عیب و نقص به سوالات آنها بدهند.
اما بهتر است برای جواب دادن به سوالات عجیب کودکان گاهی اوقات صبر کنید و بگویید سوال خوبی بود. بگذار درباره اش فکر کنم بعد دوباره در این باره صحبت می کنیم. فقط مطمئن شوید حتما دفعه بعدی وجود دارد. با این حال وقتی خسته هستید یا استرس دارید احتمال پاسخ و واکنشی بدون فکر یا جوابی نسنجیده که وقتی کودک بودید از شنیدن آن بدتان می آمد زیاد است.

قوانین پاسخ به سوالات جدید بچه ها
- لازم نیست کودک بیشتر از آنچه درباره آن موضوع سوال کرده است بداند. به آنها جواب های ساده بدهید.
- آنها را با جواب های اشتباه و نصفه نیمه گمراه نکنید.
- اگر جواب سوالات عجیب کودکان را نمی دانید خیلی ساده اعتراف کنید نمی دانید بعد با هم به دنبال جواب بگردید. - این کار اعتبار شما را بیشتر می کند در حالی که دروغ گفتن از اعتبار شما پیش فرزندتان کم می کند. وقتی کودکتان حقیقت را از کسی دیگر یاد می گیرد باید برای دروغی که به او گفته اید پاسخگو باشید.
- هیچ وقت با آنها با حالتی برتری آمیز و لحن صدایی مثل معلم ها صحبت نکنید. آنها را مسخره نکنید؛ سوالات بچه ها را حتی اگر عجیب است جدی بگیرید. مطمئنا فرزند شما در آینده سوالات بیشتری از شما دارد.
- انگیزه آنها را برای سوالهایشان در نظر داشته باشید. گاهی اوقات سوال عجیب کودک شما ممکن است فقط درخواستی ناخودآگاهانه برای کمک گرفتن یا به دلیل ترسی پنهان در آنها باشد. سعی کنید مفهوم آنچه را کودکتان واقعا می خواهد بداند درک کنید.
در ادامه چند سوال معمول از بچه ها که ممکن است جواب دادن به آنها والدین را دستپاچه کند به همراه جواب آنها می آید.

من از کجا آمده ام؟
صادق باشید اما زیاد وارد جزئیات نشوید.
"وقتی آدم ها همدیگر را دوست دارند همدیگر را بغل می کنند و می بوسند. بابا سلول هایش را به مامان می دهد. آنها به سلول های مامان وصل می شوند و یک بچه در شکم مامان شروع به بزرگ شدن می کند. او کوچک است و مثل یک ماهی توی شکم مامان شنا می کند و بزرگ تر می شود و یک روز که دیگر جایی در شکم مامان برایش نمی ماند به دنیا می آید".
به بچه های بزرگ تر می توان درباره مفاهیم اسپرم و سلول تخمک گفت.

چرا پایین تنه دخترها و پسرها با هم فرق می کند؟
سعی کنید جوابتان به این سوال او غیر طبیعی نباشد و به یاد داشته باشید کنجکاوی کودک درباره اعضای بدنش از جمله اندام های تناسلی کاملا طبیعی است.
"این تفاوت ها وجود دارد تا یک بچه بتواند متولد شود. یک پسر یک آلت تناسلی مردانه و دو بیضه دارد. یک دختر یک واژن و یک رحم دارد که ممکن است روزی جای بچه ای باشد که می خواهد به دنیا بیاید. دختر و پسر بزرگ می شوند، عاشق می شوند و می خواهند بچه داشته باشند. آنها مثل تکه های یک پازل به هم وصل می شوند و بعد یک بچه جدید به دنیا می آید".

چرا با هم جر و بحث می کنید؟
وقتی والدین با هم بحث می کنند بچه ها ناخودآگاه احساس گناه می کنند. مواقعی که جر و بحث می کنید برای بچه ها مهم است که بدانند تقصیر آنها نیست.
"آدم ها با هم جر و بحث می کنند چون همیشه با نظرات همدیگر موافق نیستند. بچه ها جر و بحث می کنند و بزرگ ترها هم گاهی اوقات این کار را می کنند. اما ما همیشه بعد از بحث همه چیز را رو به راه می کنیم چون همدیگر را دوست داریم و هر دو ما تو را دوست داریم".

دکتر به من آسیب می زند؟
برای کودکتان توضیح دهید درمان لازم است. هیچ وقت آنها را ترسو صدا نکنید و احساس ترس آنها را مسخره نکنید.
"دکتر نمی خواهد به تو آسیبی برساند. کار او جنگیدن با میکروب ها و مریضی ها است. شاید بعضی وقت ها کارهای او درد داشته باشد اما بدون این کارها حال تو بهتر نمی شود. من هم وقتی مریض بودم باید آمپول می زدم. می ترسیدم اما با آن کنار می آمدم و تو هم می توانی. یادت باشد خرگوشت هم مریض است و باید او را هم به دکتر ببریم. نگاه کن چقدر ترسیده! به او بگو چرا نباید از دکتر بترسد".

من می میرم ؟ تو می می میری ؟
به کودکان درباره مرگ دروغ نگویید. آنها می توانند این حقیقت را بپذیرند.
"آدم ها، حیوانات و حتی گل ها یک روز می میرند. این قانون طبیعت است. این یعنی برای هر کسی که متولد می شود جایی در دنیا هست. همه ما یک روز می میریم اما نه به این زودی. من وقتی پیر بشوم می میرم مثل مادربزرگ و تو بزرگتر می شوی مثل الان که ما هستیم. تو بچه های خودت را خواهی داشت".
بعد آنها بزرگ می شوند تو پیر می شوی و آنها را ترک می کنی اما یک زندگی فوق العاده، پر از ماجراجویی و اکتشاف خواهی داشت.

آدم هایی که می میرند کجا می روند ؟
"بستگی به این دارد که چطور زندگی کرده باشی اما این یکی از سوالاتی است که باید آن را تجربه کنیم و جواب آن را بدانیم. البته که تو می توانی بگویی مادربزرگ پدربزرگ به بهشت یا هر سرزمینی که باور داری خدا آنجاست رفته اند.

آیا خدا واقعا وجود دارد ؟
این سوال به باورهای شما بستگی دارد اما در کل می توانید به کودکتان بگویید "مطمئنا موجودی فوق العاده و متعالی مواظب ما و نظم این جهان هست".

چرا من را ترک می کنی و سر کار می روی ؟
برای او توضیح دهید شغل شما کاری است که مجبور هستید انجام دهید. روی لذتی که وقتی به خانه می آیید و همدیگر را دوباره می بینید تاکید کنید.
"من نمی خواهم تو را ترک کنم اما مجبورم بروم و نمی شود کاریش کرد. کار کردن خیلی مهم است اما یادت باشد من بعد از ظهر بر می گردم و وقتی همدیگر را دوباره ببینیم خوشحال می شویم. بیا یک معامله ای بکنیم. تو دستبند مرا بگیر من اسباب بازی تو را و این طوری می توانیم حتی وقتی از هم جدا هستیم حس کنیم پیش همدیگر هستیم".

چرا تو اجازه داری و من اجازه ندارم ؟
از پذیرش اینکه کامل و بی عیب و نقص نیستید نترسید. برای بچه ها مهم است درک کنند آنها نباید همه چیز را از والدینشان تقلید کنند.
"بله من سیگار می کشم و بعضی شب ها تا دیر وقت با کامپیوتر کار می کنم اما نمی خواهم تو هم اشتباهات من را تکرار کنی. این عادت بد من است که می خواهم آن را ترک کنم چون می خواهم آدم بهتری باشم."

همه یکی دارند چرا من نمی توانم داشته باشم ؟
بچه ها مذاکره کننده های مشتاقی هستند. شاید کودک شما هم سعی کرده باشد با درخواست های مکرر، مصرانه و متقاعد کننده شما را برای خواستن چیزی که می خواهد از پا در بیاورد. عصبانی نشوید و با احترام و ثبات برای او توضیح دهید تو چیزهای زیاد دیگری داری.
می توانید به او بگویید: من می دانم تو چقدر دلت می خواهد آن وسیله را داشته باشی؛ می توانیم آن را برای تولد تو بخریم یا پول تو جیبی ات را برای خرید آن پس انداز کنی. یا "بله، دوست تو یک آیفون دارد اما هر خانواده تصمیماتی متفاوت می گیرد." اگر کودکتان باز هم سعی کرد این بحث را ادامه دهد به او بگویید فعلا این موضوع تمام است و من دیگر صحبتی در این باره ندارم.

با این ها چی کار می کنید ؟
اگر با اینکه سعی کرده بودید آنها را خوب مخفی کنید کودکتان نوار بهداشتی، تامپون یا یک بسته پر از کاندوم را پیدا کرد و این سوال را پرسید ممکن است همیشه شما را دستپاچه کند. می توانید ذهن او را با چیزی دیگر مشغول کنید و به او بگویید وقتی بزرگ تر شدی به تو می گویم.

چرا تو و بابا همدیگر را ترک کردید ؟
طلاق برای بچه ها بسیار گمراه کننده و ناراحت کننده است. نه تنها جواب به این سوال برای والدین مشکل است (و فقط نمک روی زخم است) اما باید به آنها جوابی بدون پیچیدگی داد تا زمانی که بزرگ تر شوند.

آیا آدم فضایی ها واقعا وجود دارند ؟
این یکی سوالی سخت است. مگر اینگه به چشم خودتان یک سفینه فضایی دیده باشید آن وقت چیزی برای اثبات وجود آدم فضایی ها مثل آنچه در فیلم های علمی تخیلی دیده اید دارید! اگر باور دارید زندگی در سیارات دیگر هم وجود دارد پس می توانید بر اساس مدارک علمی وجود آنها را ثابت کنید یا به او بگویید احتمال دارد درست مثل ما که هستیم موجودات دیگری هم در دنیای ما وجود داشته باشد.

اگر غول زیر تخت مرا بخورد چی ؟
ترس بچه ها را جدی بگیرید و سعی کنید چیزهای بد را به چیزهای خوب تبدیل کنید.
"درباره هیولا یا غولی که فکر می کنی آنجا هست برایم بگو. می دانستی هیولاها از وردهای جادویی خیلی می ترسند؟ بیا با هم حلش کنیم. ببین، این فقط یک کنترل قدیمی تلویزیون است. این دکمه های مخفی را می بینی؟ وقتی آن را فشار بدهی غوله ناپدید می شود. بیا این کنترل را همین جا کنار تختت بگذاریم.