ماه سوم بارداری، چه اتفاقاتی رخ میدهد؟

احساس می کنم که بدنم مرا برای مادر شدن آماده می کند و به من یادآوری می کند که بچه بودن چطوری است. هر سه ساعت یکبار غذا می خورم، چیزهای می خواهم که نیاز ندارم، بخاطر خستگی گریه می کنم و مقداری هم خود شیفته شده ام.
تحمل داشته باشید! بزودی احساس بهتری خواهید داشت. همانطور که وار ماه آخر سه ماهه اول حاملگی می شوید، علائم و نشانه های اولیه حاملگی از قبیل خستگی، گرسنگی، تهوع، افزایش ادرار به اوج خود می رسد و ممکن است توان شما را بگیرند. اما با گذشت چند هفته دیگر اوضاع بهتر می شود. اوایل حاملگی برای اکثر زنان بدترین اوقات حاملگی است. وقتی که از سه ماهه اول حاملگی رد می شوند، حاملگی نسبتا راحتتر می شود.

رشد بچه در ماه سوم حاملگی
در ماه سوم حاملگی هنوز بچه خیلی کوچک است و حدود یک اینچ طول دارد اما خیلی سریع تغییر می کند. در طی ماه سوم بچه هرچه بیشتر شکل انسانی به خود می گیرد.
هفته نهم حاملگی
در این هفته بچه دیگر شبیه نوزاد قورباغه نیست و بیشتر به شکل انسان است. دم رویانی جنین که در انتهای ستون فقرات قرار دارد جمع شده و ناپدید می شود. صورت بچه گردتر می شود. در مقایسه با مابقی بدن، سر بچه خیلی بزرگتر است و بر روی قفسه سینه خم شده است. دست ها و پاهای بچه به تشکیل انگشتان ادامه داده و آرنج مشخص تر می شود. نوک پستان و فولیکول های موی بچه تشکیل می شود.
پانکراس، مجاری صفراوی، کیسه صفرا و مقعد بچه در هفته ۹ حاملگی تشکیل می شود و روده کوچک رشد کرده و بزرگتر می شود. اندام تولید مثل داخلی از قبیل بیضه یا تخمدان های بچه در این هفته شروع به تشکیل می کند اما اندام های تناسلی خارجی هنوز قابل مشاهده نیست و ویژگی های جنس مذکر یا مونث بخوبی دیده نمی شود.
در این هفته بچه ممکن است تکان خوردن را شروع کند اما تا چند هفته بعد مادر قادر به احساس این تکان ها و حرکات جنین نیست. در هفته نه حاملگی که هفته هفت بعد از لقاح محسوب می شود، وزن بچه هنوز حدود یک هشتم اونس (حدود ۳ گرم) است.
هفته دهم حاملگی
در هفته ۱۰ حاملگی تمامی ارگان های حیاتی بچه شروع به تشکیل می کنند. دم رویانی بطور کامل ناپدید شده است، انگشتان دست و پای بچه به طور کامل از هم جدا هستند. استخوان های اسکلت بدن حالا تشکیل شده اند. پلکهای بچه کامل تر بوده و در فرآیند بسته شدن هستند. گوش خارجی شروع به گرفتن شکل نهایی خود می کند. همچنین جوانه دندان های بچه در هفته ۹ حاملگی شروع به تشکیل می کنند. مغز بچه حالا رشد خیلی سریعتری دارد. در هفته ۹ حاملگی تقریبا ۲۵۰۰۰۰ عصب جدید در هر دقیقه تولید می شود. اگر بچه پسر باشد، بیضه های بچه در ماه ۹ تولید هورمون تستوسترون مردانه را شروع می کند.
هفته یازدهم حاملگی
از هفته ۱۱ حاملگی تا زمانی که بچه متولد می شود، رسما جنین نامیده می شود. در حالی که تمامی احشای سیستمی جنین تشکیل شده و سرجای خود هستند، رشدش سریعتر می شود. از هفته ۱۱ تا پایان هفته ۲۰ حاملگی یعنی وسط دوره طول بچه سه برابر شده و وزنش تقریبا ۸ تا ۹ برابر می شود.
برای تطبیق با این رشد و تکامل سریع، عروق خونی جفت رشد کرده و بزرگتر می شوند و تعداد آنها زیادتر می شود تا بتوانند مواد غذایی لازم را به بچه برسانند. حالا گوش های بچه به بالا و طریق سرش حرکت می کنند و ارگان های تناسلی وی به سرعت کامل می شوند. در هفته ۱۱ حاملگی جوانه کوچک تناسلی کامل یافته و به پنیس پسر یا کلیتروس و لوب بزرگ واژن دختر تبدیل می شود و بزودی قابل تشخیص خواهد شد.
هفته دوازدهم حاملگی
در هفته ۱۲ حاملگی صورت بچه مشخص تر می شود زیرا چانه ها و بینی شکل واقعی تری پیدا می کنند. همچنین ناخن های انگشتان دست و پا در هفته ۱۲ شروع به تشکیل می کند. ریت قلبی بچه سریعتر می شود. در هفته دوازدهم حاملگی، بچه تقریبا ۳ اینچ طول و ۱ اونس وزن دارد. پایان هفته ۱۲ حاملگی پایان سه ماهه اول حاملگی است.

تغییرات بدن مادر در ماه سوم حاملگی
ماه سوم حاملگی آخرین ماه سه ماهه اول حاملگی است. بعضی از ناراحتیها و علائم آزارنده اوایل حاملگی مثل تهوع صبحگاهی، خستگی، تکرر ادرار ممکن است در این ماه بیشتر مادر را آزار دهد. اما در پایان ماه سوم خاتمه می یابند. در بیشتر زنان عوارض جانبی اوایل حاملگی بطور زیادی در سه ماهه دوم کاهش می یابد.

در ماه سوم حاملگی چه اتفاقی و در کجا می افتد
در این ماه تولید هورمون به افزایش خود ادامه می دهد اما تغییراتی رخ می دهد. در پایان هفته ۱۲ حاملگی، بچه و جفت هورمون استروژن و پروژسترون بیشتری نسبت به تخمدان تولید می کنند.
این افزایش تولید هورمون ممکن است ادامه یافته و موجب تجربه علائم و نشانه های ناخوشایندی مثل تهوع و استفراغ، درد پستان، سردرد، افزایش دفع ادرار، بی خوابی و رویاهای آشکار شود. تهوع و استفراغ بخصوص ممکن است دردسرزا باشد. در بسیاری از زنان در آخر ماه سوم تهوع صبحگاهی شروع به کاهش می کند.
قلب و سیستم گردش خون: افزایش تولید خون در سراسر حاملگی ادامه خواهد یافت، اما در پایان این ماه کندتر می شود. برای تطابق با این تغییر، قلب مادر سخت تر خون را پمپ می کند. همچنین سریعتر پمپ می کند. این تغییرات سیستم گردش خون ممکن است با علائم و نشانه های جسمی نامطلوبی مثل خستگی، سرگیجه و سردرد همراه شود.
چشمان: در دوران حاملگی بدن مایعات بیشتری را محبوس می کند که موجب ضخیم شدن لایه خارجی چشم (قرنیه) می شود. این تغییر اغلب در هفته ۱۰ حاملگی مشهود می شود و تا شش هفته پس از تولد بچه ادامه می یابد. همزمان فشار مایع داخل چشم که به آن فشار داخل چشمی اطلاق می شود حدود ۱۰ درصد کاهش می یابد. بخاطر این دو واقعه، ممکن است زن حاملگی اندکی تاری دید داشته باشد. پس از زایمان چشمان به وضعیت طبیعی بر می گردند.
پستان ها: پستان ها و غدد تولید شیر به رشد خود ادامه می دهند و توسط تولید استروژن و پروژسترون رشد انها تحریک می شود. آرئول یا حلقه قهوه ای یا قرمز-قهوه ای دور نوک پستان (نیپل) ممکن است بزرگتر و تیره تر شود. پستان ها ممکن است سفت و دردناک باشند، گرچه در ماه سوم درد پستان ممکن است اندکی کاهش یابد. همچنین پستان زن حامله در ماه سوم پرتر و سنگین تر احساس می شود.
رحم: تا هفته ۱۲ حاملگی رحم داخل لگن جای می شود. احتمالا دیگران به سختی می توانند با نگاه کردن به زن بگویند حامله است. گرچه زن حامله علائم و نشانه های مرتبط با حاملگی را خواهد داشت. در سراسر این ماه، بخاطر افزایش سایز رحم و مجاورت آن با مثانه، احتمالا تکرر ادرار ادامه خواهد داشت. در پایان ماه سوم رحم به خارج از حفره لگن گسترش می یابد، بنابراین فشار وارده به مثانه به اندازه قبل نخواهد بود.
استخوان ها، عضلات و مفاصل: زن ممکن است احساس جمع شدگی، گرفتگی یا کشیدگی را در پایین شکم خود را داشته باشد. لیگامنت های حمایت کننده رحم برای تطبیق با رشد آن دچار کشیدگی می شوند. این جمع شدگی و کشیدگی بزودی ممکن است به درد تیز در یک سمت شکم تبدیل شود که در اوایل سه ماهه دوم با حرکت ایجاد و تشدید می شود. این درد حاصل کشیده شدن رباط گرد است که رحم را به دیواره شکم وصل می کند. گرچه این درد مضر نیست اما می تواند آزار دهنده باشد.
وزن: اگر همه چیز را جمع بزنیم، شامل وزن بچه، وزن جفت، مایع آمنیوتیک، افزایش مقدار خون بدن، مایعات جمع شده در بافت های بدن و رحم و پستان بزرگ شده؛ احتمالا زن حامله در ماه سوم و پایان هفته ۱۲ حاملگی حدود ۱ تا ۴ پوند (۰٫۵ تا ۲ کیلوگرم) افزایش وزن خواهد داشت. اگر تهوع صبحگاهی خیلی شدید باشد ممکن است وزن تغییر نکرده یا حتی کاهش یابد. اما نگران نباشید. بیشتر افزایش وزن حاملگی در نیمه دوم حاملگی رخ می دهد.

هاله حاملگی
می دانید خبر خوش تغییرات بدن در ماه سوم حاملگی چیست؟ افزایش حجم خون و افزایش تولید هورمون گونادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG) با هم هاله حاملگی را به صورت شما می بخشند. حجم خون بیشتر موجب می شود که خون بیشتری در عروق جریان یابد، نتیجه اش این است که پوست اندکی برافروخته و پرتر می شود. به علاوه، هورمون های HCG و پروژسترون موجب می شوند که غدد چربی پوست روغن بیشتری تولید کنند و موجب می شود پوست صورت زن حامله صاف تر و درخشان تر شود. هرچند اگر در طول قاعدگی آکنه صورت را تجربه می کرده اید، این افزایش چربی پوست صورت ممکن است استعداد جوش زدن و آکنه شما را افزایش دهد.

عواطف زن در ماه سوم حاملگی
چند ماه اول را زن حامله با عواطف متمرکز حول خبر حاملگی و تغییراتی که به همراه دارد، می گذراند. حالا واقعیت مستولی شده است و تا حدودی عواطف زن دچار تغییر می شود. در این ماه و با شروع بزرگ شدن شکم، زن ممکن است روی تغییر شکل و سایز بدنش متمرکز شود. عده ای از زنان تغییرات جسمی حاملگی را دوست دارند در حالی که عده ای با آن مشکل دارند.

کنار آمدن با تصویر از بدن در دوران حاملگی
تغییرات شکل و عملکرد بدن می تواند روی احساس زن تاثیر داشته باشد. در طی سه ماهه اول، بدن ذخایر چربی بیشتری جمع می کند که بیشتر آن در پایین شکم است. به علاوه، پستان ها تقریبا یک پوند بزرگتر می شوند. در طی این زمان، بدن ممکن است به گذشته نباشد و زن حامله احساس کند که بدنش مال خودش نیست. با توجه به تاکیدهای فرهنگی، زن ممکن است از تغییرات تصویر از بدن خود رنج ببرد، بخصوص اگر حاملگی اول باشد. ساده تر بگوییم، زن ممکن است احساس کند که چاق شده است. بخاطر داشته باشید که بدن شما برای کار مهمی تغییر کرده است که همان رشد و تکامل و تغذیه بچه شما است.
اگر با تغییرات بدن خود در تقلا هستید، ممکن است در ارتباط جنسی مشکل داشته یا حتی خواهان آن نباشید. اگر این احساس را دارید، چند نکته را بخاطر داشته باشید. در بیشتر زنان تمایل به مقاربت در دوران حاملگی ادامه می یابد و ممکن است بطور جزئی کاهش یابد. این کاملا نرمال است. همچنین ممکن است سخت باور کنید که همسر شما نیز در مورد تغییرات بدن شما هیجان زده است و بایستی با این تغییرات کنار بیاید.

تمرینات ورزشی ماه سوم حاملگی
تمرین پهلو
این تمرین به تقویت عضلات محوری بدن کمک می کند که کلید حمایت از شکم در حال رشد در طول حاملگی می باشد (تصویر زیر).
۱- به پهلوی چپ دراز بکشید و روی ساعد چپ بلند شوید، در حالی که شانه چپ مستقیما بالای آرنج چپ قرار گرفته است. دست راست را در کنار بدن نگهدارید.
۲- این وضعیت را چند ثانیه حفظ کنید و سپس بدن خود را پایین اورده روی زمین بگذارید. این تمرین را پنج تا ده بار تکرار کنید.
۳- حالا برای سمت راست همین تمرینات را انجام دهید.

چک آپ حاملگی
در این ماه شما دومین ویزیت پزشک متخصص زنان و زایمان یا مامای خود را خواهید داشت. این ویزیت ممکن است شامل چیزهای زیادی باشد که در ویزیت اول رخ داده است اما می تواند کوتاهتر باشد
در ویزیت هفته ۱۲ حاملگی پزشک سعی خواهد کرد که ضربان قلب جنین را گوش دهد. اگر ضربان قلب شنیده نشد، نگران نباشید. هنوز زود است. همچنین ممکن است ضربان قلب جنین با سونوگرافی چک شود.
ممکن است آزمایشات خاصی در این ویزیت انجام شود از قبیل آزمایش HIV یا بیماری های منتقله جنسی. زنان حامله زیادی ممکن است سئوالات زیادی بپرسند که طبیعی است. بهتر است در ویزیت پزشک متخصص زنان و زایمان خود هر گونه سئوالی را بپرسید و نگرانی های خود را بحث کنید.
آزمایشات دوران بارداری معمولا بین هفته ۱۲ تا ۲۰ حاملگی انجام می شود و شامل تست های غربالگری خاصی است از قبیل تست های ژنتیک.

پسر یا دختر؟ آیا می خواهید جنسیت بچه را بدانید؟
در هفته های آینده قادر خواهید بود که جنس بچه خود را بفهمید، در صورتی که خودتان تمایل داشته باشید. معمولا اکثر والدین حدود هفته ۱۸ تا ۲۰ حاملگی و در طی سونوگرافی معمول حاملگی جنسیت بچه خود را متوجه می شوند.
جنسیت بچه را می توان حدود هفته ۱۰ حاملگی به بعد و از طریق غربالگری DNA عاری از سلول جنین (cfDNA) متوجه شد که یکی از انواع آزمایشات حاملگی است. هرچند این آزمایش بیشتر برای غربالگری مشکلات ژنتیکی از قبیل سندرم داون انجام می شود. بنابراین انجام این آزمایش صرفا برای تعیین جنسیت بچه توصیه نمی شود.
سئوال اصلی این است که آیا می خواهید جنسیت بچه را قبل از تولدش بدانید؟ بهتر است مسئله جنسیت بچه را از قبل با همسر خود مشورت کنید و در صورت توافق نظر، برای جواب آزمایش تعیین جنسیت جنین آمادگی داشته باشید. هرچند بسیاری از زوج های منتظر بچه مایلند هیجان ندانستن جنسیت جنین خود را تا روز زایمان حفظ کنند. این نه درست و نه غلط است و یک تصمیم شخصی است که بایستی زوجین با هم بگیرند.
اگر تمایل دارید که بدانید بچه پسر است یا دختر، غربالگری cfDNA انجام دهید یا سونوگرافی پاسخ سئوال شما را می دهد. بخاطر داشته باشید که جواب این آزمایشات بطور قاطع صحیح نیست. این احتمال وجود دارد که اطلاعات حاصل از این دو تست با هم فرق داشته باشد و جواب متناقضی بگیرید. ممکن است در کل تعجب کنید.

مقاربت جنسی در دوران حاملگی
آیا حاملگی علاقه به سکس شما را زیاد کرده است؟ یا مقاربت جنسی آخرین چیزی است که به آن فکر می کنید. در هر صورت بهتر است اطلاعات زیر را در مورد مقاربت جنسی دوران حاملگی داشته باشید:
آیا مقاربت در دوران حاملگی مشکلی ندارد؟
اگر حاملگی شما به طور نرمال پیش می رود، می توانید هر موقع مایل بودید مقاربت جنسی داشته باشید. اما ممکن است همیشه خواهان سکس نباشید. در شروع حاملگی نوسانات هورمونی، خستگی و تهوع ممکن است میل به فعالیت جنسی را کاهش دهد. در سه ماهه دوم حاملگی نیز افزایش جریان خون به ارگان های جنسی و پستان ها ممکن است میل مقاربت جنسی را افزایش دهد. اما در سه ماهه سوم افزایش وزن زیاد، کمر درد و سایر علائم حاملگی ممکن است مجددا اشتیاق به همبستر شدن را در زن حامله کاهش دهد.
آیا مقاربت جنسی دوران حاملگی موجب سقط جنین می شود؟
زوج های زیادی نگران هستند که مقاربت جنسی در طی حاملگی موجب سقط جنین شود، بخصوص اگر در سه ماهه اول حاملگی سکس کنند. اما سکس و هم بستر شدن عامل سقط جنین و نگرانی نیست. سقط های زودرس معمولا در اثر ناهنجاری های کروموزومی یا مشکلات دیگری در رشد و تکامل جنین است و هیچ رابطه ای با مقاربت جنسی ندارد. بنابراین اگر مایل به مقاربت جنسی با همسر خود هستید، براحتی اقدام کنید.
آیا مقاربت جنسی دوران حاملگی برای بچه مضر است؟
بچه در حال رشد و تکامل در رحم مادر حامله توسط مایع آمنیوتیک و کیسه آمنیون در رحم محافظ می شود. همچنین لخته مخاطی در بیشتر دوران حاملگی گردن رحم را کیپ کرده و مسدود می کند. بنابراین مقاربت جنسی و فعالیت جنسی دوران حاملگی برای بچه مضر نبوده و تاثیری روی بچه داخل شکم مادر ندارد.
بهترین وضعیت قرارگیری برای مقاربت جنسی دوران حاملگی چیست؟
بهترین وضعیت مقاربت در دوران حاملگی وضعیتی است که در آن راحت هستید. همانطور که حاملگی پیشرفت می کند، بهتر است وضعیت های قرارگیری مختلف را امتحان کنید تا راحتترین را برای خود پیدا کنید. زن حامله بجای اینکه به پشت بخوابد، بهتر است به پهلو در بغل همسر خود بخوابد و یا در حین مقاربت روی همسرش باشد و یا جلوی همسر خود قرار گیرد.
آیا ارگاسم زن حامله موجب زایمان زودرس می شود؟
ارگاسم می تواند موجب انقباض رحم شود اما این انقباضات با انقباضاتی که در طی زایمان احساس می شود، فرق دارد. اگر حاملگی نرمال باشد، ارگاسم با یا بدون دخول و مقاربت به نظر نمی رسد که ریسک زایمان زودرس یا تولد نارس را افزایش دهد. همچنین مقاربت جنسی موجب تحریک زایمان نمی شود حتی اگر به تاریخ زایمان خود نزدیک باشید.
آیا مواردی وجود دارد که در حاملگی از مقاربت اجتناب شود؟
گرچه بیشتر زنان در دوران حاملگی می توانند سکس نرمال داشته باشند، اما گاهی اوقات بایستی احتیاط کنند. در صورت وجود موارد زیر، پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است به شما توصیه کند که از مقاربت جنسی پرهیز کنید:
در خطر زایمان زودرس باشید
خونریزی واژینال بی دلیل وجود داشته باشد
نشت مایع آمنیوتیک داشته باشید
گردن رحم (سرویکس) به طور زودرس شروع به باز شدن کند (نارسایی سرویکس)
جفت به طور کامل یا نسبی روی دریچه گردن رحم را پوشانده باشد (جفت سرراهی)

مدل مراقبت حاملگی متمرکز یا بدیل
بعضی از درمانگاه ها یا مراکز بهداشت برنامه ای ارائه می دهند که آن را حاملگی متمرکز می نامند و به عنوان جایگزین ویزیت های مراقبت حاملگی سنتی است. در این مدل مراقبتی، گروهی از زنان دارای تاریخ زایمان مشابه بطور منظم در دوران حاملگی گرد هم می آیند. همسران نیز تشویق می شوند که در جلسات شرکت کنند.
در هر جلسه حاملگی متمرکز، شرکت کنندگان وزن و فشار خون خود را اندازه می گیرند. سپس هر یک به صورت یک به یک با پزشک متخصص زنان و زایمان یا ماما صحبت کرده و نگرانی ها و سئوالات خود را مطرح می کنند، رشد بچه چک می شود و ضربان قلب جنین سمع می شود. بعد از این زمان فردی، گروه با هم به بحث در مورد حاملگی خود پرداخته یا یک سخنران مهمان صحبت می کند.
تمرکز اصلی هر جلسه تعامل بین شرکت کنندگان است، زنانی که تاریخ حاملگی مشابهی دارند و می توانند مسائل و هیجانات حاملگی را با هم به اشتراک بگذراند. در این حالت گروه از سئوالات و بحث های همدیگر یاد گرفته و تجارب خود را به اشتراک می گذراند.
برخلاف کلاس های سنتی یا سخنرانی مرسوم، گروه مراقبت حاملگی در جامعه به همدیگر کمک می کنند. پس از زایمان بچه، گروه تماس خود را حفظ کرده و به جلسات بچه داری ادامه می دهند. همچنین بعضی از گروه ها جامعه ای آنلاین تشکیل می دهند و به بحث و تبادل نظر می پردازند.
این برنامه ها می توانند یک بدیل توانبخشی و تقویت زنان باشد و جایگزین مراقبت سنتی حاملگی باشد. این گروه ها بخصوص برای زنانی مفید است که رویکرد گروهی را دوست دارند و خواهان برقراری ارتباط هستند.