درد رابطه زناشویی، علائم تا درمان

درد هنگام مقاربت، دردی مداوم و مکرر در طول رابطه ی جنسی است که علل متفاوتی دارد و باعث ناراحتی و مشکلاتی در رابطه می شود. مقاربت دردناک هم در زنان و هم در مردان ممکن است رخ دهد، اما در زنان شیوع بیشتری دارد. طبق آمارهای انجمن پزشکان خانواده ی آمریکا، ۲۰% زنان آمریکایی این مشکل را تجربه می کنند. فاکتورهای مختلف جسمی و روانشناختی در این مشکل دخیلند. همچنین علل آن ممکن است مرتبط یا یائسگی نیز باشد. معمولا با درمان علت زمینه ای این مشکل بهبود می یابد. در نظر داشته باشید که درد هنگام مقاربت می تواند شدت های مختلفی از متوسط تا شدید داشته باشد. همچنین راه کارهایی مانند استروژن درمانی، تغییر داروهای در حال استفاده یا مشاوره می توانند کمک کننده باشند.

علائم درد هنگام نزدیکی چیست؟
درد در هنگام مقاربت ممکن است علایمی داشته باشد، احتمال بروز هر کدام از علایم زیر وجود دارد:
- درد هنگام نزدیکی دردی است که هنگام رابطه ی جنسی در دهانه ی واژن یا در عمق لگن احساس می شود.
- ممکن است درد واضح و موضعی یا به صورت یک ناراحتی وسیع تر حس شود.
- احساس درد، سوزش، ضربان یا پاره شدن وجود دارد.
- می تواند به ناسازگاری یا نارضایتی رابطه ی جنسی منجر شود.

علل درد هنگام نزدیکی چیست؟
علل درد هنگام مقاربت متفاوت است و شامل عوامل جسمی، روانشناختی و یا هر دو است.
خشکی واژن
در هنگام تحریک جنسی یک سری غدد موجود در دهانه ی واژن باعث ترشح مایع و راحتی در نزدیکی می شوند، حال اگر مایعات ترشح شده بسیار کم باشد، منجر به درد در هنگام نزدیکی می شود. ترشح ناکافی این مایعات لیز کننده ی واژن دلایلی دارد، از جمله: کافی نبودن پیش نوازی قبل از رابطه، کاهش استروژن، به ویژه بعد از یائسگی یا زایمان، داروها(از جمله برخی از داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها و قرص های ضد بارداری)
واژینیسموس یا انقباض غیرارادی واژن
انقباض غیرارادی عضلات کف لگن سبب واژینیسموس و دردناک شدن رابطه ی جنسی می شود. زنان با واژینیسموس با معاینات مربوط به زنان و استفاده از تامپون های واژنی مشکل دارند. انواع مختلفی از واژینیسموس وجود دارد که علائم آن بین افراد از خفیف تا شدید متفاوت است. همچنین واژینیسموس می تواند ناشی از مشکلات پزشکی، عاطفی یا هر دو باشد.
آسیب به دستگاه تناسلی
هرگونه آسیب به ناحیه تناسلی می تواند منجر به درد هنگام نزدیکی شود. آسیب هایی از جمله ختنه ی زنانه (FGM)، جراحی لگن یا آسیب ناشی از تصادف است. همچنین مقاربت دردناک پس از زایمان نیز رایج است. برخی تحقیقات نشان می دهد که ۴۵% از شرکت کنندگان درد هنگام نزدیکی پس از زایمان را تجربه می کنند.
التهاب یا عفونت
التهاب در اطراف دهانه ی واژن، وستیبولیت فرج نامیده می شود که می تواند عامل درد هنگام نزدیکی شود. عفونت های مخمری واژن، عفونت های دستگاه ادراری یا عفونت های منتقله از راه جنسی (STI) می توانند منجر به مقاربت های دردناک شوند.
اختلالات پوستی یا تحریک پذیری
درد هنگام نزدیکی ممکن است در اثر اگزما یا خشکی پوست، لیکن پلانوس (بیماری ژنتیکی خارش دار مزمن در پوست با ضایعات کوچک برجسته ی بنفش رنگ)، لیکن اسکلروز (عارضه ی پوستی التهابی مزمن با لکه های سفید رنگ) یا سایر مشکلات پوستی در ناحیه ی تناسلی باشد. تحریک و یا واکنش های آلرژیک به لباس، مواد شوینده یا محصولات بهداشتی شخصی نیز باعث درد شوند.
ناهنجاری و اختلالات در هنگام تولد
- آژنزی واژن یا عدم رشد کامل واژن
- پرده ی بکارت پاره نشده، پرده ی بکارت دهانه ی واژن را مسدود می کند.
- دلایل فیزیکی: درد در هنگام دخول عمقی
اقدامات درمانی
اگر درد در هنگام دخول عمیق یا در موقعیت های خاص حادتر است، ممکن است نتیجه ی درمان های پزشکی یا بیماری باشد.
اقدامات درمانی که می تواند منجر به درد شود، عبارتند از:
- جراحی لگن
- هیسترکتومی یا برداشتن رحم
- برخی از درمان های سرطان
بیماری: بیماری هایی که منجر به درد می شوند، عبارتند از:
- سیستیت یا التهاب دیواره ی مثانه ناشی از عفونت باکتریایی
- اندومتریوز: وجود بافت رحم در دیگر مناطق بدن
- فیبروئید: تومورهای غیر سرطانی که بر روی دیواره ی رحم رشد می کنند.
- سیستیت بینابینی: سندرم مثانه ی دردناک (درد مزمن مثانه)
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش که ممکن است موجب درد هنگام مقاربت شود.
- کیست تخمدان: ایجاد مایع درون تخمدان نیز می توامند باعث درد هنگام مقاربت شود.
- بیماریهای التهابی لگن (PID): التهاب ناشی از عفونت اندام های تولید مثلی زنانه
- پرولاپس رحم: هنگامی که یک یا چند اندام لگن به داخل واژن کشیده می شوند.
علل روانشناختی
برخی عوامل رایج عاطفی و روانی می توانند در مقاربت دردناک نقش داشته باشند.
- اضطراب، ترس و افسردگی می تواند باعث کاهش میل جنسی و خشکی واژن یا واژینیسموس شوند.
- استرس می تواند باعث سفت شدن عضلات کف لگن شود و ایجاد درد کند.
- سابقه سوء استفاده ی جنسی و یا خشونت جنسی ممکن است باعث درد هنگام مقاربت شود.

درمان درد هنگام نزدیکی چیست؟
هدف از درمان برطرف کردن علت اصلی زمینه ای است.درمان شامل مشاوره و دارو درمانی است.
مشاوره
اگر عامل اصلی مقاربت دردناک سوء استفاده ی جنسی، آسیب جسمی یا سایر مسائل عاطفی باشد، مشاوره کمک کننده است. همچنین زنانی که مقاربت دردناک آن ها هیچ علت روانشناختی ندارد، ممکن است جهت مقابله با دردهای ناشی از مشکلات عاطفی یا سختی در مقاربت در جلسات مشاوره شرکت کنند. در صورت ایجاد مشکل در رابطه یا صمیمیت، زوجین با هم در جلسات مشاوره شرکت می کنند.
درمان دارویی
داروها می توانند دردهای ناشی از عفونت یا بیماری ها را درمان کنند. اگر در حال حاضر دارویی استفاده می کنید که خشکی واژن یکی از عوارض آن است، پزشک شما داروی دیگری را جایگزین آن خواهد کرد. خشکی واژن ناشی از پایین بودن سطح استروژن بدن را می توان با استروژن موضعی درمان کرد. در سال ۲۰۱۳، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) دارویی به نام اسپمیفن در دوز ۶۰ میلی گرم در روز جهت برطرف کردن مقاربت دردناک متوسط تا شدید به علت یائسگی را تایید کرد.
گر گرفتگی از عوارض جانبی آن است.
درمان حساسیت زدایی
بعضی از تکنیک ها می تواند به آرام کردن عضلات واژن و کاهش میزان درد کمک کنند.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
برخی از تغییرات شیوه زندگی می تواند باعث مقاربت دردناک شود.
تغییرات در رفتار جنسی
مقاربت دردناک را می توان با استفاده از نکات زیر کاهش داد:
استفاده از لوبریکن ها یا روان کننده ها
پیشنوازی و تحریکات صحیح سبب افزایش ترشحات بدن که خود نوعی روان کننده و لوبریکن طبیعی است
افزایش ارتباط بین شرکای جنسی
انتخاب وضعیت
با پوزیشن راحت رابطه ی جنسی برای به حداقل رساندن درد عمقی
حفظ سلامت جنسی و باروری
تمرین رعایت بهداشت ناحیه ی تناسلی: رابطه جنسی سالم و انجام منظم معاینات پزشکی به جلوگیری از عفونت های دستگاه تناسلی و ادراری در نتیجه مقاربت دردناک کمک می کند.
تقویت عضلات کف لگن یا تمرین کگل: تمرینات کگل با تقویت عضلات کف لگن در افراد مبتلا به واژینیسموس بسیار مفید است. برای پیدا کردن این عضلات سعی کنید که در حین ادرار کردن از ادرار جلوگیری کنید.که در صورت موفق بودن عضلات صحیح را پیدا می کنید. این عضلات را به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید و فشار دهید، سپس ۱۰ ثانیه استراحت کنید.این حرکات را ۱۰ مرتبه و ۳بار در روز انجام دهید. تمرینات کگل جهت یادگیری روش تنفس عمیق مفید است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دائما در طول رابطه ی جنسی درد دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.درمان این مشکل به زندگی جنسی، احساس صمیمیت بین زوجین کمک می کند