دلیل ورم پا در بارداری چیست؟

ورم یا «اِدِم» به خاطر جمع شدن مایع در بافت‌های بدن رخ می‌دهد که مقداری ورم در دوران بارداری، به خصوص در قوزک و پاها طبیعی است؛ چرا که در دوران بارداری بدن آب بیشتری در خود نگه می‌دارد. تغییراتی که در مواد شیمیایی خون رخ می‌دهد نیز، می‌تواند باعث تجمع مایعات در بافت‌های بدن‌تان شود.
ضمن اینکه، رحمِ در حال رشد شما فشار بیشتری بر رگ‌های لگن و «ورید اجوف» (بزرگ سیاهرگ‌تان که بزرگ‌ترین رگ در سمت راست بدن شماست و خون را از بخش‌های پایین‌تنه به قلب برمی‌گرداند) وارد می‌کند.
این فشار، بازگشت خون از پاها را کُندتر کرده و باعث می‌شود مایع از رگ‌ها به بافت‌های پاها و قوزک‌ها تجمع کند. به همین خاطر است که احتمال بروز ورم پا در بارداری به خصوص در سه ماهه سوم افزایش می‌یابد.
احتمال بروز ورم پا در بارداری، به خصوص در خانم‌هایی که مایع آمنیوتیک‌شان زیاد است یا کسانی که چندقلو باردارند، بیشتر است.
اِدِم معمولا در ساعات پایانی روز و تابستان‌ها شدیدتر می‌شود.
بعد از زایمان فرزندتان، به محض اینکه بدن از مایع اضافی راحت شود، ورم‌ها هم ناپدید می‌شوند؛ در همین راستا ممکن است در اولین روزهای بعد از زایمان، میزان ادرار و تعریق‌تان افزایش یابد.

چه زمانی باید نگران ورم پا در بارداری باشم؟
داشتن ورم متوسط در پاها و قوزک در دوران بارداری طبیعی است و حتی ممکن است ورم خفیفی هم در دست‌هایتان داشته باشید.
اما اگر هر یکی از نشانه‌های پره اکلامپسی را مشاهده کردید، سریع با پزشک‌تان تماس بگیرید:
- ورم صورت
- ورم اطراف چشم‌ها
- ورم بیش از حد دست‌ها
- ورم زیاد یا ناگهانی پاها و قوزک‌ها
همچنین اگر متوجه شدید یک از پاهایتان به طور قابل توجهی بیشتر از پای دیگرتان ورم کرده، به خصوص اگر با درد یا سوزش و التهاب در ساق پا یا ران همراه است، سریع با پزشک‌تان تماس بگیرید که می‌تواند نشانه لخته شدن خون باشد.

برای کاهش ورم پا در بارداری چه کنم؟
می‌توانید برای کاهش ورم پا در بارداری به پهلو بخوابید تا فشار زیادی که به رگ‌هایتان وارد می‌شود، کمی آرام بگیرد. در ادامه با چند نکته برای کاهش ورم پا در بارداری آشنا می‌شوید:
- هروقت که امکانش هست، پاهایتان را بالا بگذارید. سر کار، یک چارپایه کوتاه یا یک دسته کتاب زیر میزتان بگذارید.
وقتی می‌نشینید، پاهایتان یا قوزک‌هایتان را روی هم نیندازید.
- وقتی نشسته‌اید، مرتب کششی به پاهایتان بدهید؛ به این ترتیب که اول پاشنه را به سمت بیرون بکشید و آرام کف پایتان را خم کنید تا ماهیچه‌های ساق پایتان کش بیایند. حالا قوزک‌تان را بچرخانید و شست پاهایتان را تکان دهید.
- در فواصل نشستن یا ایستادن، مرتب استراحت کنید. پیاده‌روی‌های کوتاه و مکرر می‌تواند مانع از تجمع خون و مایعات در اندام‌های تحتانی بدن‌تان شود.
- کفش‌های راحتی و انعطاف‌پذیر بپوشید تا موقع ورم کردن پاها، به شما فشار نیاورند.
- جوراب‌هایی (ساق کوتاه و بلند) که کش محکم دارند و به قوزک یا ساق پایتان فشار می‌آورد، نپوشید.
- از ساپورت‌های حاملگی استفاده کنید و قبل از خارج شدن از رختخواب آن را بپوشید تا خون فرصت نکند دور و بر قوزک پاهایتان جمع شود.
- زیاد آب بنوشید. شاید عجیب باشد اما با این کار باعث می‌شوید بدن‌تان مایعات کمتری در خود ذخیره کند. سعی کنید روزی ۱۰ لیوان آب یا سایر نوشیدنی‌های آبرسان میل کنید. اگر رنگ ادرارتان زرد کم رنگ یا بی‌رنگ است، می‌توانید مطمئن شوید که به اندازه کافی آب و مایعات می‌نوشید.
- مرتب ورزش کنید. فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه سواری (ثابت یا متحرک) گزینه‌های خوبی هستند. حتی می‌توانید ایروبیک آبی را امتحان کنید.فرو رفتن در آب می‌تواند موقتا ورم را کاهش دهد؛ به خصوص اگر ارتفاع آب تا بالای شانه‌هایتان برسد.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید و مصرف هله هوله را به حداقل برسانید.
- سعی کنید تسلیم ورم پاهایتان نشوید و بی‌تحرک نمانید. دیدن ورم پاها و قوزک‌های پا می‌تواند احساس زشتی را به شما القا کند اما فراموش نکنید که ورم پا در بارداری شرایطی موقتی است که به زودی با زایمان‌تان از بین خواهد رفت!

ورم دست و پا بعد از زایمان طبیعی است؟
گاهی ممکن است بعد از زایمان همچنان ورم داشته باشید؛ در واقع بعد از زایمان بدن سعی می‌کند از طریق ادرار و تعریق آب اضافی بافت‌ها را دفع کند. اما در همین حال، ممکن است نشت مایعات و آب از رگ‌های خونی به بافت‌ها ادامه یابد و باعث تورم شود که معمولا در دست‌ها، پاها و قوزک پا دیده می‌شود.
ورم بعد از زایمان معمولا ظرف یک هفته رفع می‌شود که در مادران دچار پره اکلامپسی یا دچار فشار بالای خون مرتبط با بارداری که اواخر بارداری ورم زیادی در پاها و دست‌هایشان داشته‌اند، این روند چند روز بیشتر طول می‌کشد.

آیا ورم بعد از زایمان خطرناک است؟
ورم بعد از زایمان به ندرت خطرآفرین می‌شود اما اگر ورم‌تان ظرف یک هفته از بین نرفت و بیشتر ادامه پیدا کرد، حتما به پزشک‌تان اطلاع دهید. در صورت داشتن این نشانه‌ها سریع به پزشک مراجعه کنید:
داشتن سردردهای بد، سرگیجه یا تاری دید که ممکن است نشانه بالا بودن فشار خون باشند.
داشتن ورم و درد شدید فقط در یکی از پاها که ممکن است نشانه لختگی خون باشد.
ورم شدید همراه با درد سینه و سختی تنفس که ممکن است نشانه حضور لخته خون در ریه بوده یا اختلال نادر اما خطرناک قلبی باشد.