هویت جنسیتی در کودکان، نقش والدین در شناخت آن

توجه والدین به اهمیت هویت جنسی کودکان فارغ از نوع جنسیت،‌ در کنار سایر جنبه­‌های تکاملی به عنوان یکی از ابعاد مهم رشد جنسی و کمک به فرزندان برای شناخت ویژگی های مربوط به نوع جنسیت خود می تواند از مشکلات آتی و بروز اختلال هویتی آنان پیشگیری می کند.
عضو انجمن علمی روانپزشکان اظهار داشت: هویت جنسی، احساس فردی مرد یا زن بودن است که از حدود سه سالگی و از دوران کودکی به تدریج بروز می کند و در دوران بزرگسالی با تکامل ویژگی های مردانه یا زنانه کامل می شود.
مهشید رابطیان گفت: هویت جنسی یک موضوع زیستی به شمار می رود و بر مبنای آن خصوصیت زیستی و همچنین خصوصیاتی از قبیل توانایی­‌های فردی، اجتماعی و فرهنگی، زنان و مردان با توجه به انتظارات جامعه، نقش مهم خود را ایفا می کنند.
وی با بیان اینکه مجموعه انتظارات جامعه از مرد و زن با توجه به موقعیت‌هایی که در آن قرار دارند، تعیین کننده خواهد بود، افزود: برای تشخیص اختلال هویت جنسی دو ملاک عمده وجود دارد؛ نخست همانندسازی قوی و مستمر با جنس مخالف و دیگری احساس ناراحتی مستمر با جنس خود یا احساس نامتناسب بودن در نقش جنسی خود را شامل می شود.

علل اهمیت هویت جنسیتی کودکان
این متخصص روانپزشک کودک و نوجوان تصریح کرد: برای ارزیابی شیوع اختلال هویت جنسی در بین کودکان می توان به گزارش والدینی که به مراکز مشاوره مراجعه می کنند، اشاره کرد که برای شناسایی این نوع افراد از روش های رفتاری استفاده شده است.
رابطیان با بیان اینکه تفاوت‌های مربوط به نقش و هویت جنسی دختر و پسر به مرور و بعد از دو سالگی به طور کامل مشخص می شود، اظهار داشت: زمانی که کودک به سه سالگی می‌رسد، از جنسیت خود آگاه می‌شود اما تفاوت‌های جنسی را امری مسلم نمی‌دانند.
این روانپزشک گفت: برای شناخت بیشتر اهمیت هویت جنسی در کودکان الگوگیری در محیط خانه به گونه ای است که پسرها بیشتر رفتار پدر یا برادر و دخترها رفتار مادر یا خواهرشان را تقلید می‌کنند و در بیرون از منزل نیز معمولاً هم بازی‌های خود را از گروه‌های همجنس انتخاب و همسالان خود را الگوی خویش قرار می‌ دهند.
وی برای نمونه توضیح داد: این کودکان اصرار دارند که از جنس مخالف خود نیستند حتی اگر به شوخی به آنها گفته شود که از جنس مخالف‌ هستی، برافروخته می‌شوند و ناراحتی خود را از این مسئله ابراز می‌کنند. حتی اگر لباس مخالف به آنها بپوشانند و با نامی از جنس مخالف آنها را صدا کنند، با واکنش شدید کودکان مواجه خواهند شد.
رابطیان تصریح کرد: پدر و مادر بیشترین نقش را در پذیرش هویت جنسی کودک دارند و از این رو با توجه به نقش پسر، باید ویژگی‌ مردانگی از جمله جدیت، احساس مسئولیت و شجاعت را به آن بیاموزند و در مقابل برای دختران با توجه به بلوغ زودرس آنها نسبت به پسران، نقش مهم زنانگی را سرلوحه فرزندپروری خود قرار دهند.

نقش والدین در شناخت هویت جنسی کودکان
این متخصص روانپزشک کودک و نوجوان اظهار داشت: پذیرش نقش جنسی کودک با چگونگی رفتار والدین کاملاً در ارتباط است چراکه والدین باید از همان دوران کودکی فرزند را به روش زندگی مردانه یا زنانه عادت دهند؛ به گونه‌ای که دختر از دختر بودن و پسر از پسر بودن خود احساس حقارت نکند.
وی با بیان اینکه شخصیت در حال رشد، اخلاق، مزاج و تأثیرپذیری فرزند باید مدنظر قرار گیرد، افزود: وقتی والدین بین دختر و پسر خود تبعیض قائل می‌شوند، بی شک احساسات کودک جریحه دار می‌شود.
رابطیان برای نمونه گفت: زمانی که دختر خانواده‌ متوجه می شود والدین او در آرزوی داشتن پسر بودند، نقش جنسی خود را به سختی می پذیرد و گاه حتی می‌کوشد که در نقش پسر ظاهر شود یا پسری که در خانه بیش از خواهرش تنبیه می‌شود و مورد بی توجهی قرار می گیرد، شاید آرزو کند ای کاش من هم به جای پسر، دختر به دنیا می آمدم. به طور کلی در این مرحله می توان به نقش اصلی پدر و مادر در تشخیص هویت جنسی کودک اشاره کرد.
وی توصیه کرد: زمانی که کودک به نقش جنسی خاص خود بی توجه است، والدین نباید به این رفتار او دامن بزنند؛ برای نمونه پسر بچه‌ای که از پوشیدن لباس دخترانه بیشتر خوشش می‌آید یا دختری که به بازی‌های پسرانه بیشتر علاقه دارد، نباید او را تشویق کرد یا در بین جمع از این گرایش‌ فرزند سخن به میان آورد.

عوارض اختلال هویت جنسی در کودکان
عضو انجمن علمی روانپزشکان گفت: تمام اختلالات عوارضی دارند و از جمله عوارض همراه اختلال هویت جنسی در کودکان می توان به افسردگی، آشفتگی های رفتاری و اختلالات شخصیت اشاره کرد.
وی افزود: بین سوگیری جنسی و هویت جنسی رابطه قطعی نمی توان فرض کرد اما در سبب شناسی این اختلال می توان به عوامل زیستی روانی و اجتماعی نیز اشاره کرد.
این روانپزشک کودک و نوجوان با بیان اینکه برای آنکه افراد جامعه‌ پذیر شوند لازم است به هویت جنسی خود کاملاً پی برند، اظهار داشت: شناخت هویت جنسی افراد جامعه را در یادگیری رفتار و مهارت­‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی یاری خواهد داد. در واقع به آنان می­‌آموزد که چه نوع فعالیت­‌هایی متناسب با جنسیت آ­نها لازم است و جامعه اعم از خانواده، همسالان و دیگر افراد، چه انتظاراتی بر اساس تعلقی که به یکی از دو گروه زن و مرد مطرح است، از آنها دارند.