سندروم تخمدان پلی کیستیک، نکاتی که باید بدانید

سندرم تخمدان پلی کیستیک، شایع‌ترین اختلال غدد درون ریز زنان در سنین باروری و شایع ترین علت ناباروری ناشی از عدم تخمک گذاری است. شیوع این بیماری در ایران بین ۶ تا ۱۱ درصد برآورد شده است. در این مقاله قصد داریم علت قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی کلیستیک (PCOS) را بررسی کنیم.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک چیست؟
در این سندرم سطوح هورمون تستوسترون در بدن خانم مبتلا افزایش می‌یابد. هورمون تستوسترون که به عنوان هورمون مردانه شناخته می‌شود، در بدن تمام زنان ساخته و ترشح می‌شود. اما در بیماری PCOS ترشح آن افزایش یافته و باعث برهم خوردن تعادل هورمون‌های جنسی بیمار می‌شود. منشاء ارتباط بین قاعدگی نامنظم و سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز در همین موضوع نهفته است.
تعادل هورمون‌های جنسی در بدن خانم‌ها در دو موضوع بسیار حائز اهمیت است:
-کنترل نظم چرخه‌ی قاعدگی
-کنترل تخمک گذاری
به همین دلیل برهم خوردن تعادل این هورمون‌ها، موجب ناباروری ناشی از عدم تخمک گذاری و قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌شود. البته نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی ممکن است علل دیگری نیز داشته باشد، لذا برای بررسی این موضوع باید با پزشک خود مشورت کنید.

قاعدگی نامنظم چیست؟
دوره‌های قاعدگی به طور معمول بین ۲۸ تا ۳۲ روز طول خواهد کشید. اگر این زمان کمتر از ۲۱ روز و یا بیشتر از ۳۵ روز باشد، قاعدگی نامنظم تلقی می‌شود.
برخی از بانوان مبتلا به PCOS قاعدگی منظمی دارند. بله، افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک لزوماً دچار قاعدگی‌های نامنظم نمی‌شوند. گاهی هم دوره‌های قاعدگی به دفعات بیشتر، مثلاً چندین بار در یک ماه، رخ می‌دهد. برخی از خانم‌ها هم چندین هفته‌ی پیاپی دچار خونریزی می‌شوند.
بیشتر بانوان مبتلا به این بیماری از عدم تخمک‌گذاری، تخمک‌گذاری‌های نامنظم یا تخمک‌گذاری‌های به دفعات کم (الیگواوولاسیون) رنج می‌برند. اولیگواوولاسیون یعنی یک خانم در طول سال ۸ بار یا کمتر قاعدگی داشته باشد.
به طور معمول در خانم‌ها ماهیانه یک بار و در میانه‌ی دوره‌ی ماهیانه (حدود روز چهاردهم) تخمکی بالغ از تخمدان‌ها آزاد می‌شود، که این اتفاق تخمک‌گذاری نام دارد. به دلیل عدم تعادل هورمون‌ها جنسی در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، تخمدان‌ها به صورت نابالغ یا به شکلی نامناسب آزاد می‌شوند و موجب ناباروری می‌شود. الیگواوولاسیون در خانم‌هایی که قاعدگی نامنظم و یا طولانی (بیشتر از ۵۰ روز) دارند، دیده می‌شود.

دلایل قاعدگی نامنظم
سن
در زمان آغاز عادت ماهانه در سنین نوجوانی، قاعدگی‌های نامنظم طبیعی است.
در ابتدای یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی، قاعدگی‌های نامنظم دیده می‌شود.
علل موقت
کاهش وزن شدید
استرس زیاد
بیماری‌ها و شرایط خاص
آمنورۀ هیپوتالاموسی: قطع قاعدگی‌ها به دلیل مشکل هیپوتالاموس. غده‌ای که هورمون‌های محرک سازندۀ هورمون‌های جنسی را ترشح می‌کند
بارداری
مشکلات مادرزادی مثل عدم تشکیل رحم یا سرویکس
سندرم تخمدان پلی کیستیک زمانی تشخیص داده می‌شود که شخص علاوه بر نامنظم بودن قاعدگی، علائمی از افزایش هورمون‌های آندورژنی داشته باشد یا افزایش سطوح آنها در آزمایش خونی دیده شود. علائم افزایش تستوسترون (یکی از هورمونهای آندورژنی) عبارتند از: رویش غیرطبیعی مو، ریزش موی سر با الگوی مردانه و آکنه.

درمان قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی کیستیک
درمان‌های متفاوتی برای قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود دارد که بر اساس وضعیت بالینی بیمار و اهداف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی کیستیک
برخی از پزشکان مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری (OCP) را برای برقراری تعادل هورمون‌های جنسی و دوره‌های قاعدگی توصیه می‌کنند.
داروی "متفورمین" ممکن است به بیماران در منظم ساختن دوره‌های قاعدگی کمک کند.
بیماران مبتلا به این سندرم ممکن است با کاهش وزن، تغییرات عادات غذایی و ورزش، به برقراری دوره‌های قاعدگی منظم کمک کنند.
همچنین مکمل غذایی "اینوزیتول" در برقراری دوره‌های قاعدگی منظم و ایجاد تعادل بین هورمون‌های جنسی در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مفید است.
اگر دوره‌های قاعدگی شما به صورت ناگهانی نامنظم شده‌اند و یا از دوران نوجوانی هیچوقت منظم نبوده‌اند، مراجعه به پزشک و بررسی‌های بیشتر ضروری است.