سندرم تخمدان پلی کیستیک، بررسی دقیق این بیماری

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا به اختصار «PCOS» (پیکوز خوانده می‌شود) یک بیماری رایج در خانم­ها است که در سنین باروری رخ می‌دهد. این بیماری هم سیستم تولید مثل و هم وضعیت سوخت‌و سازی بدن را درگیر می­کند. در این مقاله به بررسی این سندرم خواهیم پرداخت.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
این سندرم حدود ۱۰ درصد از خانم­ها در سنین باروری را درگیر می­کند و شایع­ترین بیماری غدد درون­‌ریز در این بازۀ سنی است. سندرم تخمدان پلی کیستیک با بالارفتن هورمون­های آندروژنی (هورمون­های مردانه، مثل تستوسترون) و از بین رفتن تعادل بین هورمون­های جنسی همراه است. این بر هم خوردن تعادل، روی تخمک­ گذاری تاثیر گذاشته و باعث نامنظم شدن، قطع و یا شدید شدن قاعدگی­‌ها می­شود.
تخمدان پلی کیستیک شایع­ترین علت ناباروری به دلیل عدم تخمک گذاری است.
این سندرم گاهی با مقاومت به انسولین و چاقی نیز همراه می‌شود. مقاومت به انسولین باعث افزایش سطح انسولین خون شده که این موضوع باعث افزایش وزن و دشواری در کاهش وزن می‌شود. اگر انسولین به خوبی کنترل نشود، احتمال ایجاد بیماری­های سوخت‌وسازی از جمله دیابت نوع ۲ وجود دارد.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
هیچ دو خانمی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، علائم و نشانه­ های مشابهی ندارند، اما شایع­ترین شکایت­‌های مطرح ­شده عبارتند از:
ناباروری
قاعدگی نامنظم یا قطع آن
رویش بیش از حد مو بر روی صورت و سطح بدن
ریزش مو با الگوی مردانه
هیدرآدنیت چرکی (جوش‌هایی که فاقد باکتری هستند و معمولاً در زیر بغل، زیر سینه، کشاله ران و باسن دیده می‌شوند)
چاقی
اختلالات چربی خون
مقاومت به انسولین
اضطراب

چند نکته‌ی مهم
گاهی تشخیص این سندرم دشوار است
تشخیص این سندرم فقط بر اساس علائم بیمار کاری دشوار است. زیرا:
علائم بسیار زیادی در ارتباط با این سندرم ذکر شده­‌اند.
هر علامت ممکن است به تنهایی یا در کنار علائم دیگر وجود داشته باشد.
شدت علائم در اشخاص مختلف ممکن است متفاوت باشد.
علائم ممکن است در طی زمان تغییر کنند.
تخمدان پلی کیستیک از جمله بیماری‌هایی ست که معمولاً مورد غفلت پزشکان قرار می‌گیرد. در صورتی که پزشک شما به وجود این بیماری شک کند، شما را به یک فوق تخصص غدد جهت بررسی­های بیشتر ارجاع خواهد داد. آزمایش­های هورمونی و سونوگرافی از تخمدان­ها نیز ممکن است انجام شود.

کیست واقعی در تخمدان­ها وجود ندارد!
برخلاف نام­گذاری این سندرم، به طور معمول در تخمدان افراد مبتلا خبری از کیست‌های واقعی نیست. منظور از کیست در واقع فولیکول­های کوچک و نابالغ تخمدان­ها هستند که در سونوگرافی به شکل زنجیره‌‌ی مرواریدی مشاهده می‌شود. این فولیکول­ها نتیجۀ عدم تعادل هورمون­های جنسی در فرد می­باشد. به دلیل این عدم تعادل، مراحل بلوغ فولیکول­ها و آزادسازی تخمک تکمیل نمی­‌شود و بیمار ممکن است دچار ناباروری شود.

درمانی ندارد
متاسفانه تاکنون درمان قطعی برای این سندرم شناخته نشده است. این بیماری با تغییرات سبک زندگی، برخی داروها و مکمل­ها بهتر می­شود و قابل مدیریت است.

تغییرات سبک زندگی مهمترین اصل درمان است
تغییر سبک زندگی باعث بهبود بیماری تخمدان پلی کیستیک می‌شود. مواردی مانند:
مصرف غذاهای سالم (شامل میوه‌­ها، سبزیجات، اسیدهای چرب مفید و مقادیر کم پروتئین)
انجام فعالیت­‌های فیزیکی
ورزش‌­هایی حتی در حد پیاده­‌روی
خواب کافی برای کنترل سطح هورمون­ انسولین و بهبود وضعیت انرژی
بهبود وضعیت خلقی

برای بیماران
ممکن است بعد از تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک ، دچار ناراحتی یا ترس شوید. با جستجو در اینترنت احتمالاً اطلاعات فراوان و البته ضدونقیضی در مورد این سندرم خواهید یافت که شما را گیج خواهند کرد. لذا به نکات زیر توجه کنید:
نکتۀ اول و مهمی که باید رعایت کنید، این است که به خودتان زمان بدهید. اجازه بدهید تا به شرایط جدید عادت کنید و سپس به دنبال ایجاد تغییرات لازم باشید.
در قدم اول به کمک پزشکتان اطلاعات کافی در مورد علائم، درمان و نحوۀ زندگی با این سندرم را کسب کنید.
به درمان خود پایبند باشید. فراموش نکنید علائم این سندرم در زنان مختلف، به شکل­های متفاوتی بروز می­کند. بنابراین درمان آن­ها نیز ممکن است متفاوت باشد. پس اگر در میان دوستان شما، شخص دیگری نیز به این سندرم مبتلا بود و درمان متفاوتی می­‌گرفت، سر خود درمان خود را تغییر ندهید و حتما با پزشکتان مشورت کنید.
همان طور که گفته شد، مهمترین پایۀ مدیریت تخمدان پلی کیستیک ، تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی است. تغذیۀ مناسب، خواب کافی و با کیفیت، کاهش استرس­‌ها، فعالیت فیزیکی بیشتر و ترک مصرف دخانیات از جمله تغییرات مفید هستند که به بهبود علائم و پیشگیری از پیشرفت آن­‌ها کمک می‌­کنند.