برخورد با کودک لجباز، راه و روش خودش را دارد

امروزه والدین زیادی از مسئله لجبازی، نا فرمانی و پرخاشگری فرزندان خود ناراحت هستند و به همین دلیل به متخصصین مراجعه می‌کنند. در این مقاله ابتدا به شناخت لجبازی، نافرمانی و پرخاشگری در کودکان پرداخته خواهد شد و در ادامه نحوه صحیح برخورد با این ویژگیها بررسی می‌شود.

کودک لجباز، نافرمان و پرخاشگر چه رفتارهایی را از خود نشان می‌دهد؟
کودکان با لجبازی و نافرمانی خود به دنبال مخالفت با سایرین، آزار اطرافیان و عدم پیگیری دستورات هستند. پرخاشگری نیز که به معنای آسیب رسانی به خود، اشخاص و اشیا می‌باشد، در کودکان لجباز و نافرمان مکرر دیده می‌شود. نشانه های این کودکان که باعث رنجش والدینشان می‌شود، عبارت اند از:
عصبی بودن، جروبحث کردن با بزرگترها، نافرمانی از دستورات و قوانین بزرگترها، عدم سازش با سایرین، آزار دادن عمدی دیگران، سرزنش دیگران به خاطر اشتباه‌ها و بدرفتاریهای خود، زود ناراحت و عصبی و عصبانی شدن، استفاده از کلمات مستهجن، آسیب رسانی به سایرین و اشیای پیرامون و گاهی آسیب رسانی به خود.

چرا کودکان دست به لجبازی، نافرمانی و پرخاشگری می‌زنند؟
کودک با انجام لجبازی و پرخاشگری به دنبال رسیدن به خواسته‌های شخصی، ناراحت کردن دیگران، توجه و استقلال می‌باشد. رفتار و تربیت والدین مهمترین عامل ایجاد کننده لجبازی و پرخاشگری در کودکان میباشد ولی در به صورت کلی عوامل موثر عبارت اند از:
کنترل گری زیاد والدین، اشکال والدین در توجه به فرزند، شکست و ناکامی کودک، سرزنش زیاد والدین، انعطاف ناپذیری والدین در برابر خطاهای فرزند، تنش و ناآرامی در خانه و خانواده، تقویت ناخواسته رفتارهای منفی توسط والدین، حسادت کودک.

مهمترین راهکارهای مقابله با لجبازی و نافرمانی کودک کدام است؟
حال برای کاهش و کنترل رفتارهای ناخوشایند فرزندان چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ در این راستا راه حلهای مختلفی وجود دارد که برخی از آنها، عبارت اند از:
۱. با انجام فعالیتهای خوشایند مشترک «مثل بازی کردن» رابطه صمیمی با کودک ایجاد کنید.
۲. شنونده خوبی برای کودک باشید و فرصتی را برای صحبت کردن به او بدهید.
۳. به کودک فرصت دهید تا در تصمیم گیری اموری که به او مربوط می شود «مثل انتخاب لباس یا اسباب بازی» شرکت کند.
۴. با توجه به ظرفیت و توان کودک به او دستور دهید و کار بخواهید.
۵. در خانه و خانواده فضایی آرام و بدون تنش ایجاد کنید.
۶. با دستورهای پیاپی و مکرر کودک را لای منگنه نگذارید.
۷. در کارها و امور شخصی کودک «مثل نحوه چینش کمد شخصی» مداخله نکنید.
۸. بین فرزندان خود فرق نگذارید و با آنها یکسان رفتار نمایید.
۹. نسبت به کودک با احترام صحبت و رفتار کنید.
۱۰. با انجام رفتارهای مثبت و پرهیز از رفتارهای نامناسب، الگوی مطلوبی برای کودک باشید.
۱۱. از تماشای فیلم های خشونت آمیز کودک، جلوگیری کنید.
۱۲. در مقابل فرزند به همسر خویش احترام بگذارید.
۱۳. سعی کنید مشکلات فرزند خود را ابتدا شناسایی کرده و بعد یکی یکی و گام به گام آنها را حل کنید.
۱۴. با همسر خود باید در خصوص نحوه رفتار با فرزندتان با یکدیگر به گفتگو و تبادل نظر بپردازید و به یک موضع واحد برسید.
۱۵. انتظارات خود را از کودک «چه رفتارهای مثبتی که باید انجام داده و چه رفتارهای منفی ای که نباید انجام دهد» دقیقاً مشخص کنید.
۱۶. عواقب مثبت و منفی انجام رفتارهای مطلوب یا نافرمانی را به کودک متذکر شوید.
۱۷. به جای شخصیت کودک، رفتار او را مورد تحسین یا انتقاد قرار دهید.
۱۸. درمقابل سماجت و پرخاشگری کودک قاطع باشید.
۱۹. همیشه به قول خود عمل کنید و از پاداشها و تنبیه هایی که به آنها عمل نمیکنید،اصلا استفاده نکنید.
۲۰. در اصول تربیتی خود ثبات داشته باشید و دمدمی‌ مزاج عمل نکنید.
۲۱. حتما به رفتارهای مثبت کودک توجه مناسب کنید.
۲۲. در هنگام نافرمانی ابتدا با ملایمت به کودک رفتار مطلوب فراموش شده را گوشزد و یادآوری کنید.
۲۳. علت لجبازی و پرخاشگری را از کودک جویا شوید و در راستای رفتارهای مورد نظر با یک دیگر مذاکره نمایید؛
۲۴. آرامش خود را در هنگام لجبازی و پرخاشگری کودک خود، حفظ کنید.
۲۵. رفتارهای منفی کودک را تا هنگامی که به خود، دیگران یا اشیا آسیب وارد نمیکند مورد بی توجهی و خاموشی قرار دهید.
۲۶. رفتارهای ناشایست کودک را تنبیه و جریمه کنید ولی از آن به عنوان بیشترین وسیله اصلاح رفتار استفاده نکنید و بیشتر از پاداش بهره بگیرید.
۲۷. بعد از تنبیه و جریمه کردن رفتارهای ناشایست، با تنها گذاشتن از کودک بخواهید که بر روی اعمال خود فکر کند.
۲۸. در کنار انتقاد از رفتارهای منفی کودک «لجاجت و پرخاشگری»، رفتارهای مثبت او را تشویق کنید.
۲۹. با صحبت کردن «در قالب گفتوگو، قصه گویی، نمایش یا ...» رفتارهای مثبت و مبتنی بر حل مسئله را به کودک در برابر مشکلات آموزش دهید.
۳۰. از طریق ایجاد رقابت مثبت کودک را به انجام رفتارهای مثبت تحریک کنید.
۳۱. کودک را از زمینه های بروز لجبازی و پرخاشگری «مثل بیخوابی یا گرسنگی» دور کنید.
۳۲. در راستای رفع مشکلات فرزند خود از نظرات و راه حلهای سایرین استفاده کنید.
۳۳. با استفاده از فعالیتهای گروهی و بازی گونه کودک را ترقیب به انجام دستورهای خود «مثل مرتب سازی اتاق» کنید.