بازی دیجیتالی کودک، راه پر پیچ‌ و‌ خمی دارد

گسترش استفاده از تلفن‌های همراه سبب شده که کودکان امروز فراتر از زمان باشند و ساعت‌ها وقت خود را با این فناوری‌ها سپری کنند موضوعی که سبب شده کودکان این نسل را دیجیتالی به نامند.
دنیای کنونی عصر ارتباطات و رسانه‌های گروهی است. رشد سریع رسانه، حوزه رسانه‌ها را به طور پیوسته متاثر می‌کند و روز به روز شاهد ظهور جلوه‌ای نو از رسانه‌ها در فضای مجازی هستیم. به جرات می‌توان گفت این روزها فردی را نمی‌توان یافت که از اینترنت و فضای مجازی استفاده نکند.
فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است که با اینکه عمر زیادی ندارد ولی توانسته است در زندگی مردم جا باز کند. یکی از شاخص‌های مهم رسانه‌های پست مدرن از ایجاد این فضاها، این است که به راحتی در اختیار افراد با سن، سبک‌ها و هنجارهای مختلف قرار می‌گیرد. موضوعی که به مرور زمان بر میزان کنترل خانواده‌ها جهت‌گیری آموزشی و تربیتی آنها بر فرزندان ‎تاثیر گذاشته است.
‎به دلیل گسترش استفاده از تلفن‌های همراه بچه‌های امروز فراتر از زمان هستند، از بدو تولد گوشی به دست و لپ تاپ دیده به دنیا آمده‌اند و ساعت‌ها وقت خود را با این فناوری‌ها سپری می‌کنند موضوعی که سبب شده است کودکان این نسل را دیجیتالی به نامند.
در دنیای امروز همگام با پیشرفت فناوری، بازی‌ها و سرگرمی‌های کودکان نیز پیشرفت کرده است، بازی‌هایی که از طریق یک گوشی تلفن همراه یا تبلت‌های کوچک قابل استفاده برای کودکان هستند اما این بازی‌های دیجیتالی نه تنها سودی برای کودکان ندارد بلکه سبب بروز بسیاری از ناهنجاری‌های جسمی و ذهنی از جمله بیش فعالی، پرخاشگری، جمع‌گریزی و انزوا در آنها می‌شود.
علاوه بر این در این راه پر پیچ‌و‌خم سرگرم شدن کودکان، محتوای بازی‌ها نیز قابل تامل است که معمولا هیچ تناسبی با سن و جنس کودک ندارد اما اقدام والدین برای در دسترس قرار دادن این بازی‌ها با یک گوشی تلفن همراه عملا فرزندان را در معرض انواع خطرها قرار می‌دهد.

بالا بردن سواد رسانه‌ای والدین نیازی جدی است
در همین باره زهرا افتخاری، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان اینکه آموزش صحیح برای بالا بردن سواد رسانه‌ای والدین نیازی جدی است، اظهار داشت: فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای نیاز به سامان‌دهی دارد هر چند که این امر به معنای محدود کردن فرصت‌ها نیست.
افتخاری عنوان کرد: فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید به حساب می‌آید اما مقام معظم رهبری می‌فرمایند که تهدیدها را باید تبدیل به فرصت کنیم؛ زمانی که فرصت‌ها چند برابر شوند تهدیدات کاهش پیدا می‌کند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس افزود: الگوبرداری، خشونت و پرخاشگری از تاثیرات مخرب بازی‌های رایانه‌ای بر روی کودکان است، آثاری که در دراز مدت منجر به افسردگی و گوشه‌گیر شدن کودکان می‌شود.
افتخاری با بیان اینکه سواد رسانه‌ای کودکان بیشتر از والدین است تصریح کرد: فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای را نمی‌توان به طور کامل حذف کرد اما می‌توان ان را کنترل کرد.
به اعتقاد مدیرکل پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس بهترین روش در برخورد با کاهش آثار بازی‌های فضاهای مجازی جایگزین کردن و ضمیه کردن بازی‌های بومی و محلی است.
افتخاری با اشاره به اینکه نیازمند همکاری تمام ارگان‌های فرهنگی برای آموزش صحیح والدین هستیم اظهار کرد: متاسفانه در بحث آموزش برای کودکان و والدین کم وقت می‌گذاریم آن هم در شرایطی که رشد فضای مجازی و بازی‌ها رایانه‌ای زیاد است و عدم سواد کم در این موضوع تهدیدی بزرگ برای آینده فرزندانمان است.

کانون پرورش فکری کودکان خلاق‌تر شود
در میان هجمه‌های فضای مجازی برای سرگرمی کودکان، نقش کانون‌های پرورش فکری کودکان و نوجوانان بسیار اثرگذار است. موضوعی که محمدرضا زمردیان، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کشور نیز به آن اشاره داشته و در ۴ شهریورماه در جمع کارکنان کانون پرورش فکری شیراز به آن اشاره کرده است.
به گفته وی نیازهای مخاطب امروز با مخاطب چند دهه پیش تفاوت‌های بسیاری دارد و دیگر در عصر دیجیتال نمی‌توان خواسته‌های کودکان و نوجوانان را تنها با برگزاری کلاس‌های سفالگری و نقاشی برطرف کرد.
زمردیان افزود: اینترنت، بازی‌های رایانه‌ای و تلویزیون‌های ۲۴ ساعته رقبای امروزی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معرفی شدند که نبودشان در گذشته سبب موفقیت‌های چشمگیر فعالیت‌های این مجموعه بوده است.
وی تنوع‌طلبی، آرمان‌گرایی و خلاقیت را از ویژگی‌های جوانان و نوجوانان جامعه امروز دانست و گفت: کانون باید برای ارتباط با جامعه هدف، خلاق‌تر شود چراکه با روش‌های گذشته نمی‌توان به نیاز مخاطب امروز جواب داد.

آثار مخرب فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری بر کودکان
رویا طاهری، عضو انجمن روانشناسی کشور نیز درباره علل روی آوری کودکان به سرگرمی‌های دیجیتالی گفت: جمعیت کثیری از والدین شاغل هستند و فرصتی برای بازی با کودک ندارند و با در اختیار قرار دادن گوشی‌های موبایل که انواع بازی‌ها در آن نصب شده است فرزندشان را به سمت بازی‌های کامپیوتری سوق می‌دهند.
وی با بیان اینکه والدین معتقدند یادگیری در فضای مجازی برای کودک بهتر است بیان کرد: برخی از والدین اعتقاد دارند که کودک از طریق فضای مجازی آموزش‌ها و‌ نکته‌های تازه‌ای یاد می‌گیرد در حالی که والدین این فرزندان ‎خود قادر به انجام این آموزش‌ها نیستند و وظیفه آموزش را به فضای مجازی می‌سپارند غافل از اینکه فرزند آنها نه تنها آموزش‌های خوبی یاد نمی‌گیرد بلکه بدآموزی‌هایی نیز به وجود می‌آورد.
‎طاهری با اشاره به الگوپذیری بالای کودکان عنوان کرد: متاسفانه در برخی از بازی‌ها رفتارها و کلمه‌های نامناسبی به کار برده می‌شود که کودک ناخودآگاه از آن الگوبرداری می‌کند.
‎عضو انجمن روانشناسی کشور گفت: فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری بر روند رشد ذهنی و جسمی کودک اثرات منفی دارد و آنها را به افرادی منزوی و درونگرا تبدیل می‌کند همچنین از لحاظ جسمی هم استخوان‌بندی آنها دچار مشکل می‌شوند زیرا نحوه نشستن آنها هنگام بازی به ستون فقرات آسیب می‌رساند.
‎طاهری با اشاره به معضلات روانی بازی‌های کامپیوتری برروی کودکان بیان کرد: از لحاظ روانی کودکان نیز دچار افسردگی، پرخاشگری و اضطراب می‌شوند، کودکانی که دچار چنین اختلالاتی می‌شوند معمولا از روح و روان سالمی برخوردار نیستند و در ارتباط با دوستان و افراد جامعه دچار مشکل هستند و در اجتماع رفتار پرخاشگرانه‌ای از خود نشان می‌دهند.
‎وی افزود: تاثیرات این بازی‌ها به دلیل تناسب نداشتن با سن و حتی جنسیت و فرهنگ آنها سبب می‌شود این دسته از افراد منزوی و افسرده شوند و نحوه تأمل آنها با محیط پیرامون خود با مشکل مواجه شود و یا کلا رفتار درست را فراموش کنند.
عضو انجمن روانشناسی کشور با بیان اینکه بهترین روش جایگزین آموزش صحیح به والدین است، عنوان کرد: آشنایی والدین به مضرات فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری در آینده کودک بهترین روش جایگزین آموزش است. وقت گذاشتن والدین برای کودک جز کارهای اساسی والدین است زیرا ماهیت کودک تفریح، بازی و شادی است و ما نمی‌توانیم آن را از بچه‌ها بگیریم.
‎ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تکنولوژی با گام‌های بلند در حال گذر است و هیچ کدام از ما نیز نمی‌توانیم از آن فرار کنی،. اما بزرگترین مشکل نگرانی از حال و روز بچه‌هایی است که این روزها غرق در تکنولوژی شده‌اند.کودکانی که با برنامه ریزی‌های صحیح و حتی آموزش والدین می‌توان آنها را از صدمات دیجتالی شدن مصون نگه داشت.