التهاب دهانه رحم، انواع و علائم

دهانه‌ی رحم، پایین‌ترین قسمتِ رحم است که کمی از واژن را نیز شامل می‌شود. خون قاعدگی از دهانه رحم خارج می‌شود. در هنگام زایمان، دهانه رحم باز می‌شود تا نوزاد وارد کانال تولد شود. دهانه‌ی رحم نیز مانند دیگر بافت‌های بدن، ممکن است به علل مختلفی ملتهب شود. التهاب دهانه رحم را سرویسیت می‌نامند.

انواع سرویسیت
سرویسیت می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
سرویسیت حاد معمولا در اثر عفونت ایجاد شده و با دارو به خوبی درمان می‌شود.
سرویسیت مزمن معمولا در اثر عفونت ایجاد نشده و علائم خفیف‌تری نسبت به سرویسیت حاد دارد اما درمان آن مدت بیشتری طول می‌کشد. برخی از افراد تمایل دارند سرویسیت مزمن را در منزل با استفاده از درمان‌های خانگی، که مکمل روش‌های دارویی هستند، درمان کنند.

علل ایجاد سرویسیت
علل ایجاد سرویسیتالتهاب دهانه رحم ممکن است متوسط یا شدید باشد.
برخی از دلایل التهاب دهانه رحم عبارتند از:
عفونت‌هایی که از راه جنسی منتقل می‌شوند
التهاب دهانه رحم اغلب از طریق عفونت‌های جنسی ایجاد می‌شود. برخی از این عفونت‌ها عبارتند از:
کلامیدیا: کلامیدیا یکی از بیماری‌های شایعی است که از راه جنسی منتقل شده و هم خانم‌ها و هم آقایان به آن مبتلا می‌شوند. کلامیدیا باعث آسیب جدی و دائمی به اندام تناسلی خانم‌ها می‌شود به طوری که از آن پس خانم قادر به بارداری نبوده یا شانس بارداری در او تا حد زیادی کاهش خواهد یافت. همچنین کلامیدیا می‌تواند باعث بارداری مهلک خارج رحمی گردد. کلامیدیا از راه رابطه جنسی واژنی، مقعدی یا دهانی با فرد مبتلا به کلامیدیا منتقل می‌شود. اگر درگذشته مبتلا به کلامیدیا بوده و درمان شده‌اید، ممکن است باز هم به این بیماری مبتلا شوید. در صورت برقراری رابطه جنسی محافظت نشده با شخص مبتلا به کلامیدیا، مجددا به این بیماری مبتلا خواهید شد.
سوزاک: سوزاک نوعی بیماری عفونی است که از طریق باکتری‌هایی که از راه جنسی منتقل می شوند به وجود می‌آید. هم آقایان و هم خانم‌ها به سوزاک مبتلا می‌شوند. سوزاک معمولا بر مجرای ادرار، مقعد و گلو تاثیر می‌گذارد. سوزاک در خانم‌ها باعث عفونت دهانه رحم نیز می‌شود. سوزاک معمولا از طریق رابطه جنسی منتقل می‌گردد. اما اگر مادری به سوزاک مبتلا باشد، عفونت در هنگام تولد به نوزاد نیز منتقل می‌شود. سوزاک در نوزادان معمولا روی چشم‌ها اثر می‌گذارد. سوزاک یک بیماری شایع است که در بسیاری از مواقع هیچ نشانه‌ای ندارد. حتی ممکن است فرد نداند که به سوزاک مبتلا است.
تریکومونیاز: تریکومونیاز یک بیماری عفونی شایع جنسی است که از طریق نوعی انگل به وجود می‌آید. تریکومونیاز در خانم‌ها باعث ایجاد ترشحات واژنی بدبو، خارش واژن و ادرار دردناک می‌شود. احتمال تولد نوزادان نارس در خانم‌های باردار مبتلا به تریکومونیاز بسیار زیاد است.
تبخال تناسلی: تبخال تناسلی در اکثر موارد در اثر ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) به وجود می‌آید. هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) اغلب باعث ایجاد تبخال لب می‌شود اما ممکن است باعث ایجاد تبخال تناسلی نیز شود. اکثر افراد مبتلا به تبخال تناسلی نمی‌دانند به این بیماری مبتلا هستند زیرا تبخال تناسلی در اکثر افراد علائمی ندارد یا علائم آن بسیار خفیف هستند.
اورئاپلاسما: اورئاپلاسما نوعی باکتری است که اغلب در اندام تناسلی یا دستگاه ادراری افراد یافت می‌شود. این باکتری نوعی انگل است، به این معنی که برای زنده ماندن به یک میزبان، مثل یک انسان یا حیوان، نیاز دارد. باکتری اورئاپلاسما یکی از باکتری‌های موجود در بدن است که در اکثر موارد بدون ایجاد بیماری و به اندازه‌ی متعادل در بدن وجود دارد. گاهی تعداد این باکتری افزایش یافته و باعث عفونت و بیماری می‌شود. این باکتری در بدن اکثر افراد وجود دارد ولی خودشان نمی‌دانند. باکتری اورئاپلاسما می‌تواند باعث بیماری‌های در اندام‌های تناسلی خانم‌ها و آقایان شود. اگر مادر در دوران بارداری باکتری را به نوزاد منتقل کند، بدن نوزاد نیز عفونی خواهد شد.

دیگر علل التهاب دهانه رحم
آلرژی: اگر فرد به اسپرم‌کش‌ها، دوش واژینال یا لاستیک کاندوم حساسیت داشته باشد، ممکن است به التهاب دهانه رحم مبتلا شود.
تحریک: استفاده از تامپون، شیاف‌ مهبلی یا دیافراگم‌ باعث تحریک یا آسیب دهانه رحم می‌شود. اگر تامپون، شیاف‌ مهبلی یا دیافراگم‌ مدت زیادی در محل بمانند باعث التهاب دهانه رحم می‌شوند.
عدم تعادل باکتریال: اگر تعداد باکتری‌های خظرناک موجود در واژن از تعداد باکتری‌های سالم بیشتر شود، واژینوس باکتریال ایجاد خواهد شد. التهاب دهانه رحم یکی از علائم واژینوس باکتریال است.
بارداری: بارداری روی سطح هورمون‌ها تاثیر گذاشته و باعث التهاب دهانه رحم می‌شود زیرا دهانه رحم در دوران بارداری بسیار حساس است.
سرطان یا درمان سرطان: درمان‌های موجود برای سرطان یا مراحل پیشرفته‌ی سرطان دهانه رحم نیز روی بافت‌های دهانه رحم تاثیر می‌گذارند. این مورد به ندرت دیده می‌شود اما می‌تواند باعث ایجاد علائم التهاب دهانه رحم شود.

علائم
علائم سرویسیتالتهاب دهانه رحم از طریق سونوگرافی سه بعدی دستگاه تناسلی، از جمله دهانه رحم، تشخیص داده شده و تائید می‌شود. التهاب دهانه رحم باعث ایجاد ناراحتی در هنگام رابطه جنسی یا آزمایش‌ دهانه رحم می‌شود. علائم التهاب دهانه رحم عبارتند از:
سوزش یا خارش واژن
خونریزی خارج از قاعدگی
درد در هنگام رابطه جنسی
خونریزی پس از رابطه جنسی
درد در هنگام معاینه‌ی دهانه رحم
تکرر ادرار و درد و سوزش هنگام ادرار
ترشحات غیر طبیعی سفید یا خاکستری که ممکن است بودار نیز باشند
احساس فشار در لگن
درد پایین کمر
درد شکم
التهاب دهانه رحم در برخی از خانم‌ها هیچ نشانه‌ای ندارد. التهاب شدید دهانه رحم منجر به ترشحات واژنی زرد، سبز، غلیظ و تکه‌ای می‌شود.

آمادگی برای مراجعه به پزشک
ممکن است پزشک به طور اتفاقی در حین معاینه‌ی لگن متوجه التهاب دهانه رحم شود. اگر التهاب دهانه رحم در اثر عفونت نباشد، نیاز به درمان نخواهد داشت. با این حال، اگر علائم واژنی غیر معمولی داشتید که باعث شد تصمیم بگیرید به پزشک مراجعه کنید، به احتمال زیاد نزد یک متخصص زنان و زایمان خواهید رفت. از آنجا که ملاقات با پزشک معمولا کوتاه است، و معمولا مطالب زیادی وجود دارد که بیمار می‌خواهد در مورد آنها با پزشک صحبت کند، بهتر است از قبل برای مراجعه به پزشک آماده شود. در اینجا مطالبی آمده که در آمادگی برای مراجعه به پزشک به شما کمک خواهد کرد.

کارهایی که باید انجام دهید
از تامپون استفاده نکنید.
از شیاف مهبلی استفاده نکنید.
تاریخ روابط جنسی خود را بدانید.
لیستی از داروها و مکمل‌های مصرفی خود تهیه کنید.
مواردی که به آنها آلرژی دارید را بدانید.
سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. برخی از سوالات اصلی عبارتند از:
چگونه به التهاب دهانه رحم مبتلا شدم؟
آیا باید دارو مصرف کنم؟
آیا داروهایی که بدون نسخه به فروش می‌رسند می‌توانند بیماری مرا درمان کنند؟
آیا شریک جنسی من نیز باید مورد آزمایش و مداوا قرار گیرد؟
اگر پس از درمان، علائم بیماری برگشت باید چه کنم؟
برای جلوگیری از التهاب دهانه رحم در آینده باید چه کنم؟

از پزشک چه انتظاراتی باید داشته باشید
احتمالا پزشک لگن را معاینه کرده و یک تست پاپ اسمیر انجام می‌دهد. پزشک از طریق این آزمایش، نمونه‌ای از ترشحات واژن یا دهانه رحم را جمع کرده و آن را برای آزمایش می‌فرستد. همچنین ممکن است سوالاتی در مورد بیماری‌تان از شما بپرسد که عبارتند از:
چه علائم واژنی دارید؟
آیا مشکلات ادراری، مانند درد در هنگام ادرار دارید؟
چه مدت است که علائم بیماری را دارید؟
آیا رابطه جنسی دارید؟
آیا شما یا شریک جنسی‌تان تاکنون به عفونت جنسی مبتلا بوده‌اید؟
آیا در هنگام برقراری رابطه جنسی درد یا خونریزی دارید؟
آیا از شیاف یا محصولات بهداشتی مخصوص خانم‌ها استفاده می‌کنید؟
آیا باردار هستید؟ آیا از داروهایی که بدون نسخه به فروش می‌رسند برای درمان استفاده کرده‌اید؟

التهاب دهانه رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
التهاب دهانه رحم چگونه تشخیص داده می‌شوداگر علائم التهاب دهانه رحم را دارید، برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید. علائم التهاب دهانه رحم ممکن است نشان دهنده‌ی دیگر مشکلات واژنی یا ادراری نیز باشند. اگر هیچ نشانه‌ای نداشته باشید نیز پزشک می‌تواند با معاینه متوجه التهاب دهانه رحم شود. برای تشخیص التهاب دهانه رحم روش‌های بسیاری وجود دارد که عبارتند از:
معاینه لگنی با استفاده از هر دو دست: برای انجام این معاینه، پزشک انگشت دستکش پوشیده‌ی یک دستش را داخل واژن کرده و هم‌ زمان شکم و لگن را با دست دیگر فشار می‌دهد. او با این کار متوجه هرگونه مورد غیر طبیعی در اندام‌های لگنی، از جمله دهانه رحم یا رحم، خواهد شد.
تست پاپ اسمیر: برای انجام تست پاپ، که به تست پاپ اسمیر نیز معروف است، پزشک به وسیله یک سواب قسمتی از سلول‌های واژن و دهانه رحم را برمی‌دارد. سپس این سلول‌ها برای آزمایش فرستاده می‌شوند تا هرگونه مورد غیر طبیعی در آنها تشخیص داده شود.
نمونه‌برداری از دهانه رحم: اگر نتیجه‌ی تست پاپ اسمیر نشان دهنده‌ی وجود موردی غیر طبیعی باشد، پزشک از دهانه رحم نمونه برداری می‌کند. برای نمونه برداری از دهانه رحم، که کولونوسکوپی نیز نامیده می‌شود، پزشک اسپکولوم را داخل واژن می‌کند. سپس با استفاده از سواب پنبه‌ای به آرامی واژن و دهانه واژن را از ترشحات باقی‌‌مانده تمیز می‌کند. در مرحله بعد از طریق یک کولونوسکوپ، که نوعی میکروسکوپ است، دهانه رحم را مشاهده کرده و محیط آن را بررسی می‌کند. سپس نمونه‌ای از بافت قسمت غیر طبیعی را برای آزمایش برمی‌دارد.
کشت ترشحات دهانه رحم: ممکن است پزشک تصمیم بگیرد نمونه‌ای از ترشحات دهانه رحم را نیز بردارد. سپس این ترشحات زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند تا علائم عفونت، در صورت وجود، مشخص شوند. برخی از علائم عفونت شامل کاندیدیاز و واژنوز می‌باشد.

درمان سرویسیت
اگر التهاب دهانه رحم در اثر حساسیت به اسپرم کش‌ها یا محصولات بهداشتی خانم‌ها ایجاد شده باشد، نیاز به درمان ندارد. اگر التهاب در اثر عفونت‌های جنسی (STI) ایجاد شده باشد، هم شما و هم شریک جنسی‌تان به درمان با آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. آنتی بیوتیک‌ها برای عفونت‌هایی مانند سوزاک، کلامیدیا، یا عفونت‌های باکتریال همچون واژینوس باکتریال، تجویز می‌شوند. اگر به تبخال تناسلی مبتلا باشید، پزشک داروهای آنتی ویروسی برایتان تجویز می‌کند تا به کاهش مدت زمان وجود علائم التهاب دهانه رحم کمک کند. با این حال تبخال هیچ درمانی ندارد. تبخال یک بیماری مزمن است که ممکن است در هر زمانی از طریق رابطه جنسی به شریک جنسی نیز منتقل شود. همچنین اگر التهاب دهانه رحم در اثر کلامیدیا یا سوزاک باشد، پزشک تکرار آزمایش‌های مورد نیاز برای تشخیص التهاب دهانه رحم را توصیه می‌کند. برای اجتناب از انتقال عفونت باکتریایی به شریک جنسی، برای برقراری رابطه جنسی تا زمان اتمام مراحل درمان صبر کنید.

درمان‌های طبیعی
اگر خانمی التهاب مزمن دهانه رحم، همراه با علائم خفیف داشت، می‌تواند از درمان‌های خانگی برای کاهش علائم استفاده کند. بیمار همیشه باید هم ‌زمان با درمان‌های پزشکی، از درمان‌های خانگی نیز استفاده کند. درمان‌های خانگی نباید جایگزین درمان‌های پزشکی شوند. برخی از درمان‌های خانگی که به درمان التهاب دهانه رحم کمک می‌کنند عبارتند از:
مصرف ماست یا مکمل‌های پروبیوتیک: ماست دارای باکتری‌های مفیدی به نام پروبیوتیک است. پروبیوتیک‌ها به درمان واژینوس باکتریال، که یکی از علل ایجاد التهاب دهانه رحم هستند، کمک می‌کند.
مصرف سیر یا مکمل‌های سیر: سیر خواص آنتی باکتریال قوی دارد. مصرف مکمل‌های سیر نیز به درمان واژینوس باکتریال کمک خواهد کرد.

جلوگیری از التهاب دهانه رحم
برخی از درمان‌های خانگی که به حفظ سلامت واژن و دهانه رحم کمک کرده و مانع التهاب دهانه رحم می‌شوند عبارتند از:
نوشیدن چای سبز: چای سبز نقش محافظت کننده داشته و در کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های تخمدان و مخاط رحم موثر است.
اجتناب از عوامل آزار دهنده و تحریک کننده: اجتناب از شیاف‌های مهبلی، تامپون‌ها، دیافراگم‌ها و صابون‌های معطر باعث کاهش خطر تحریک و حساسیت پذیری می‌شود.
استفاده از لباس‌های زیر نخی و گشاد: لباس‌های زیر گشاد باعث کاهش ایجاد رطوبت و باکتری‌های ایجاد کننده‌ی عفونت می‌شود.
استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی: استفاده از کاندوم خطر انتقال عفونت‌های جنسی، که یکی از علل اصلی التهاب دهانه رحم است، را کاهش می‌دهد.

عوارض
دهانه رحم مانند سدی عمل می‌کند که مانع ورود ویروس‌ها و باکتری‌ها به رحم می‌شود. هنگامی که دهانه رحم عفونی شود، احتمال اینکه عفونت به رحم نیز برسد، افزایش می‌یابد. اگر التهاب دهانه رحم توسط بیماری های سوزاک و کلامیدیا ایجاد شده و درمان نشوند، عفونت به پوشش داخلی رحم و لوله‌های فالوپ نیز گسترش یافته و باعث بیماری التهابی لگن می‌شود. بیماری التهابی لگن نوعی عفونت اندام تناسلی خانم‌ها است که باعث ناباروری می‌شود. همچنین التهاب دهانه رحم احتمال ابتلای خانم به اچ ای وی از یک شریک جنسی مبتلا را افزایش می‌دهد.