حساسیت فصلی در نوزادان، علائم و راهکارهای مقابله

با بزرگ‌تر شدن نوزاد و قرار گرفتن او در موقعیت‌های مختلف، بعضی والدین از خود می‌پرسند «آیا ممکن است فرزندم به حساسیت فصلی دچار شود؟» یا اینکه «علائم ایجاد شده در کودک نشان‌دهنده حساسیت است یا یک بیماری جدی؟» در واقع، نمونه‌هایی از بروز حساسیت‌ های فصلی در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر از دو سال دیده شده است، اما بیشتر کودکان چنین واکنش‌هایی را در ورود به مهد کودک یا مدرسه تجربه می‌کنند.

ممکن است یک نوزاد به حساسیت فصلی مبتلا شود؟
گر چه احتمال ابتلای نوزاد شما به انواع حساسیت‌ها وجود دارد، اما علت ایجاد این حساسیت به ندرت استنشاق مواد مضر است. واکنش‌های آلرژیک معمولا ناشی از مصرف غذاهای خاص یا ابتلا به بیماری‌های مشخصی مانند اگزما یا آسم هستند که به سابقه و استعداد ابتلا به حساسیت در کل خانواده بستگی دارد.

دلیل ایجاد حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان چیست؟
حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان به دلایل گوناگونی اتفاق می‌افتد و بروز این حالت به شدت به محیط پیرامون فرزندتان بستگی دارد. از سوی دیگر، وجود عوامل طبیعی خاصی در محیط زندگی شما که در فصل‌های معینی از سال شدت می‌گیرد باعث آشکارتر شدن حساسیت‌ها در فرزندتان می‌شوند. در ادامه، تعدادی از عوامل ایجاد حساسیت در نوزادان و کودکان بررسی می‌شود.
گرده علف هرز
اینگونه حساسیت‌ها معمولا با اتمام فصل تابستان و وزش بادهای موسمی طی چند هفته بروز می‌یابد. در این زمان، گیاهان متنوعی که به خانواده علف‌های هرز تعلق دارند، مانند گزنه و کهنه‌واش، به خوبی رشد می‌کنند. از آنجا که این گیاهان به شرایط خاصی برای رشد نیاز ندارند، گرده آن‌ها همه جا منتشر می‌شود و ممکن است باعث حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان شود.
گرده‌ چمن
حساسیت‌های ناشی از گرده چمن معمولا در ابتدای فصل تابستان و انتهای فصل بهار دیده می‌شود و غالبا در این فاصله زمانی، انواع چمن‌ها مانند چاودار هوا را آلوده می‌کنند. با این حال، احتمال دچار شدن به حساسیت‌های فصلی در هر زمانی از سال وجود دارد، چرا که انواعی از این گیاه، تمام سال و تقریبا در هر مکانی، بر کیفیت هوا تاثیر می‌گذارند.
گرده‌ درختان
حساسیت‌های ناشی از گرده درختان از شایع‌ترین انواع حساسیت‌ فصلی در نوزادان و کودکان است. اگرچه این گرده‌ها در هر زمانی می‌تواند حساسیت ایجاد کند، ولی معمولا خود را در ماه‌های ابتدایی هر سال نشان می‌دهد. درختانی مانند کاج یا سدر، بیشتر از انواع دیگر، چنین حساسیت‌هایی ایجاد می‌کنند.

انواع حساسیت در نوزادان و کودکان با چه علائمی همراه است؟
حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان نشانه‌هایی شبیه انواع حساسیت‌های خفیف دیگر دارد. مشکلات تنفسی، سرفه و علائم شبیه سرماخوردگی از مواردی هستند که به سادگی همه را به اشتباه می‌اندازند. از اصلی‌ترین نشانه‌های حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوش درد،
- گلو درد مداوم،
- سردردهای مکرر،
- مشکلات تنفسی،
- احساس خستگی دائمی همراه با اختلالات خواب،
- حساسیت و بروز دانه‌های روشن روی پوست،
- احساس خارش در دهان و به‌خصوص سقف دهان،
- خارش، آبریزش و گاهی التهاب چشم،
- پری، خارش و آبریزش بینی.

چه تفاوتی بین سرماخوردگی و حساسیت در نوزدان و کودکان وجود دارد؟
از آنجا که علائم حساسیت در نوزادان و کودکان بسیار شبیه انواع سرماخوردگی است، گاهی تشخیص آن‌ها از هم دشوار است. عطسه، آبریزش بینی و چشم و سردرد از علائم شایعی است که هم در سرماخوردگی و هم در انواع حساسیت‌ها بروز می‌کند. اولین قدم در تشخیص این دو عارضه از هم این است که واکنش‌های آلرژیک معمولا پس از چند ساعت برطرف می‌شوند. بنابراین، اگر علائم کودک شما بیش از چند ساعت ادامه داشت، او احتمالا به سرماخوردگی مبتلا شده است.

آیا تب کردن هنگام حساسیت شایع است؟
ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که همراه با مشاهده واکنش‌های آلرژیک، متوجه شوید دمای بدن فرزندتان از حد معمول بالاتر رفته است. بهتر است بدانید، همراهی علائم حساسیت با تب غیر معمول نیست، اما هیچ‌یک از این دو مسئول ایجاد دیگری نیست و این دو حالت کاملا مستقل از هم بروز می‌یابند. به خاطر داشته باشید، علائمی مانند آبریزیش بینی، گلو درد و تب بالا احتمالا ناشی از عفونت سرماخوردگی یا بیماری‌های مشابه است و ربطی به واکنش آلرژیک ندارد.

آیا حساسیت فصلی باعث بروز اسهال در نوازدان می‌ شود؟
در میان علائم متعدد حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان، معمولا اسهال است که توجه والدین را به خود جلب می‌کند، با این حال، بهتر است بدانید واکنش‌های آلرژیک در کودک به ندرت با اسهال همراه می‌شود. در واقع، اسهال اگر هم اتفاق بیفتد، معمولا به دلیل بروز اختلال در عملکرد دستگاه گوارش است. دلیل بروز این اختلال آن است که دریافت داروهای خاص برای رفع واکنش‌های آلرژیک ممکن است تعادل دستگاه گوارش کودک را به هم زند و باعث بروز اسهال شود.

حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان چطور تشخیص داده می‌ شود؟
اگر به صورت مکرر بروز واکنش‌های آلرژیک را در کودک مشاهده کنید، احتمالا به این نتیجه خواهید رسید که به حساسیت فصلی مبتلاست و با دقت در علائم و انجام اقدامات لازم، احتمالا نوع حساسیت او را هم تشخیص خواهید داد. پزشکان معمولا از ترکیب روش‌های مختلف، برای تعیین فاکتورهای دخیل در تحریک چنین واکنش‌هایی، استفاده می‌کنند. سابقه خانوادگی نیز عامل بسیار مهمی در بروز حساسیت فصلی به شمار می‌آید.

برای تسکین علائم حساسیت در بهار و تابستان، چه اقدامات پیش‌گیرانه‌ای مفید است؟
طبعا بهترین راه تسکین حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان در قدم اول جلوگیری از بروز آن‌هاست. بنابراین، بهتر آن است که اقدامات پیشگیرانه معمولی را انجام دهید و در فصل‌هایی که حساسیت‌ها شایع هستند، اقدامات زیر را انجام دهید:
- در صورت نگه‌داری حیوانات خانگی، به صورت منظم آن‌ها را تمیز کنید، به‌خصوص اگر به داخل و خارج خانه رفت و آمد دارند. این کار، احتمال انتقال آلودگی‌های خارج از منزل توسط آن‌ها را کاهش می‌دهد؛
- کفش‌ها و لباس‌های بیرون خود را جایی بگذارید که حتی‌الامکان با اتاق خواب و استراحت فاصله داشته باشد. بهتر است لباس‌های بیرون در کمدی دربسته نگه‌داری شود؛
- در زمان‌های خاصی از سال، مانند صبح زود و عصر در ابتدای تابستان و هنگام بادهای موسمی، ذرات آلوده‌کننده به شدت در هوا معلق هستند. بنابراین، تا حد امکان، از بیرون بردن نوزاد و کودک خود در این سه زمان خودداری کنید؛
- اگر محل زندگی شما همیشه در معرض گرد و غبار و ذرات حساسیت‌زاست، حتما از وجود تهویه‌کننده هوا در منزل خود اطمینان حاصل کنید و در صورت نیاز، فیلترهای هوا را نیز، برای جلوگیری از ورود ذرات آلودگی به داخل خانه، نصب کنید.

کدام داروهای ضد حساسیت برای رفع حساسیت در نوزادان و کودکان تجویز می شود؟
وقتی صحبت از حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان به میان می‌آید، بیشتر روش‌های درمانی بر کنترل علائم متمرکز هستند. در این زمینه، بسیاری از داروها را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد و تعداد کمی از آن‌ها به تجویز و نسخه پزشک نیاز دارند. داروهای پر کاربرد در درمان حساسیت‌ها معمولا شامل آنتی‌هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها هستند. این داروها فرآیندهای جسمانی را خنثی می‌کنند که باعث بروز علائم حساسیت می‌شوند یا اساسا آن‌ها را کاهش می‌دهند. با این حال، در موارد شدید و وخیم، به تزریق مواد قوی ضد حساسیت نیاز است، اما نوزادان معمولا به این شکل از درمان احتیاج پیدا نمی‌کنند.

چگونه می‌توانید با بروز حساسیت در نوزادان و کودکان مقابله کنید؟
با اینکه عوامل زیادی که باعث بروز حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان می‌شود به گیاهان مربوط است، اما حساسیت ممکن است در هر موقع سال به دلایل دیگری نیز ایجاد شود. گاهی هیچ راهی برای جلوگیری از بروز برخی حساسیت‌ها وجود ندارد، اما اقدامات احتیاطی فراوانی هست که رعایت آن‌ها علائم را به حداقل می‌رساند. در ادامه، به مرور تعدادی از این علائم پرداخته می‌شود.

بروز حساسیت به دلیل وجود کپک
نکته چالش‌برانگیز درباره کپک‌ها این است که این موجودات می‌توانند در حجم بالا و در هر نقطه‌ای از خانه شما رشد کنند. همچنین، یافتن و متوقف کردن سریع این موجودات دشوار است، چرا که احتمال وجود آن‌ها در زوایای پنهان خانه که در دید شما نیستند نیز وجود دارد. مانند دانه‌های گرده، هاگ‌های کپک‌ها نیز در هوا حرکت می‌کنند، در همه جا منتشر می‌شوند و اگر استنشاق شوند، ایجاد حساسیت می‌کنند. درباره کپک‌ها این نکته را در نظر داشته باشید که مناطقی از خانه که تقریبا همیشه مرطوب است بهترین بستر برای رشد کپک‌ها را فراهم می‌آورد.
چه اقدامات احتیاطی را باید انجام دهید؟
- از وجود تهویه کافی در تمام نواحی خانه خود مطمئن شوید؛
- از نگه داشتن توده لباس یا اشیاء خیس در هر نقطه از خانه خودداری کنید؛
- گوشه‌ها و نواحی مرطوب خانه را به صورت منظم تمیز کنید؛
- گاهی اطراف خانه و به‌خصوص نزدیک در و پنجره‌ها را برای یافتن کپک بررسی کنید.

بروز حساسیت به دلیل وجود گرد و خاک
بیشتر افراد بر این باورند که به گرد و خاک حساسیت دارند، اما در هندوستان، گرد و خاک معمولا همه جا هست و این وضعیت باعث بروز حساسیت در افراد نمی‌شود. دلیل آن است که حساسیت، معمولا نه به دلیل وجود گرد و خاک بلکه به دلیل مایت‌ها یا هیره‌های موجود در آن، اتفاق می‌افتد. مایت‌ها موجوداتی به شدت ریز هستند و به همین دلیل، بی ضررند. اما اگر خودتان یا فرزندتان مستعد واکنش‌های آلرژیک باشید، مایت‌ها به سلامت شما آسیب می‌زنند. این نوع حساسیت‌ها می‌تواند برای نوزادان و بچه‌های کوچک کاملا ناخوشایند باشد.
چه اقداماتی می‌ توانید انجام دهید؟
تا حد امکان، اتاق فرزند خود را از گرد و خاک پاک کنید و از دستمال‌های مرطوب برای تمیز کردن وسایل آن استفاده کنید؛
- مراقب گرد و خاک فرش‌ها و پوشش‌‌های دیگر اتاق‌ها باشید؛
- همه اسباب‌بازی‌ها و اشیاء نرمی را که کودک روزانه از آن‌ها استفاده می‌کند پاک کنید؛
- اگر در شهر یا منطقه‌ای پر گرد و خاک زندگی می‌کنید، در اتاق کودک خود، فیلترهای هوا تعبیه کنید.

بروز حساسیت به دلیل وجود حیوانات خانگی
نگه‌داری حیوانات خانگی گاهی ممکن است باعث بروز حساسیت در نوزادان و کودکان شود. در واقع، اجزای زیادی از بدن حیوانات خانگی می‌تواند حساسیت را در نوزادان و کودکان تحریک کند. خز حیوانات، بزاق دهان آن‌ها و حتی پوست مرده‌ای که در فضا منتشر می‌کنند، همه می‌توانند باعث حساسیت شوند. برخی کودکان به پرندگان خانگی نیز واکنش‌های آلرژیک را بروز می‎دهند.
چه اقداماتی می‌توانید انجام دهید؟
- تماس مستقیم کودک و حیوان خانگی را به حداقل برسانید؛
- شستن حیوانات خانگی یک بار در هفته، احتمال تحریک حساسیت توسط آن‌ها را کاهش می‌دهد؛
- مبلمان و وسایل منزل را، برای رفع موها و پوست حیوانات خانگی، به صورت مرتب تمیز کنید.
در نهایت، توجه داشته باشید، گاهی به کار بردن داروهای ضد حساسیت خفیف بهترین راه درمان حساسیت فصلی در نوزادان و کودکان است. اما به هر حال، انجام اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه باعث کاهش احتمال بروز مجدد این حساسیت‌ها و به خطر افتادن سلامتی و شادی فرزند شما خواهد شد.