با کودک حواس پرت چه کنیم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: سلام پسرم ۵ سالشه خیلی کنجکاوه ولی یه ایراد داره که حواس پرته مثلا داره راه میره ولی فقط به هدفش فکر میکنه و دیگه سر راهش هر چیزی باشه نمیبینه.یا مثلا وقتی تی وی میبینه دیگه غذا یادش میره بخوره و امثال اینها.همینطور توی مهد حواسش به دوستشه اصلا به مراسمی که داره انجام میشه دقت نمیکنه.نگرانشم مخصوصا وقت راه رفتن که به اطراف دقت نداره

پاسخ نسیم کمونه، روانشناس:
امروزه کودکان و نوجوانانی که مساله پرتحرکی و بی قراری و بی توجهی دارند در سطح اجتماع بسیار دیده می شود و در پسران بیشتر از دختران وجود دارد. این اختلال را بیش فعالی می گویند. بیش فعالی که به اختصار (اِی. دی. اِچ .دی) خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود ۸ تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند که ممکن است کودک یا نوجوان فقط پر تحرک و بی قرار باشد یا فقط مشکل توجه و تمرکز داشته باشد و در برخی موارد هر دو با هم دیده می شود. برخی از والدین با دیدن پر تحرکی فرزندان خود به بیش فعالی آن ها مشکوک می شوند اما باید دانست که جنب و جوش زیاد نشانه قانع کننده ای برای این اختلال نیست. ناتوانی در تمرکز و نداشتن صبر در گوش کردن ناتوانی در توجه کردن به جزئیات ناتوانی در انجام تکالیف مدرسه و سایر وظایف محوله، بی دقتی و بی نظمی، گم کردن مدام وسایل، بی قراری (معمولا نشستن آرام در یک جا برای این کودکان مشکل است) و ناتوانی در انتظار کشیدن از دیگر علائم اختلال است. این دسته از کودکان و نوجوانان بسیار به بازی های فیزیکی، بازی های کامپیوتری و گاهی تلویزیون نگاه کردن علاقه مند هستند. زیرا بازی های فیزیکی انرژی آن ها را تخلیه می کند و بازی های کامپیوتری هم ذهن آن ها را فعال نگه می دارد و به طور مداوم از نظر ذهنی تکاپو دارند و برایشان خوشایند است. از طرفی این گروه افراد تکانشی هستند و خیلی زود و بدون فکر عمل می کنند حرف می زنند و عصبانی می شوند و طولی نمی کشد مجذوب رفتارهای پرخاشگرانه خود می شود و در هر فرصتی رفتارشان را تکرار می کنند. هوششان در حد طبیعی و بالاتر از طبیعی است. چون در تمرکز مشکل دارند. ممکن است پیشرفت تحصیلی خوبی نداشته باشند و موجب سرخوردگی و عقب نشینی آن ها شود. خوشبختانه روان شناسان و روانپزشکان توانسته اند به این گروه کمک زیادی کنند که علاوه بر درمان دارویی درمان رفتاری می تواند کمک کننده باشد. یکی از آموزش هایی که در درمان و بهبود بیش فعالی بسیار مفید است آموزش دستور پذیری است. زیرا این افراد در پیروی از دستورات با مشکل روبرو هستند بعضی از والدین در مقابل رفتارهای تکانشی کودک خود ممکن است از کوره در بروند و تهدید کنند تنبیه کنند و کتک بزنند. نشان دادن چنین رفتارهایی از طرف والدین اوضاع را وخیم تر می کند و کنترل از دست شان خارج می شود. پیشنهاد می کنم که والدین به همراه فرزندانشان نزد یک روانشناس خبره آموزش چگونگی کنترل شرایط را ببینند. برای این که بتوانید بی قراری فرزندتان را تا حدود زیادی کنترل کنید روزی یک ساعت اجازه بازی کردن با کامپیوتر و تلویزیون نگاه کردن را به او بدهید. هنگام انجام تکالیف مدرسه هر مدت یک بار به او اجازه بدهید از جایش بلند شود کاری انجام بدهد و دوباره برگردد راه برود و درس بخواند. با این روش ها تا حدی می توان کنترل شرایط را در دست گرفت. از جمله روش هایی که برای افزایش تمرکز می توان استفاده کرد می توان به موارد زیر اشاره داشت: ۱- اولین راه استفاده از دارو درمانی است که اثر کوتاه مدت اما مثبتی به همراه دارد. ۲ - انجام رفتار درمانی که با کمک درمان گران رفتاری و روان شناسان صورت می پذیرد. با به کارگیری این روش ها و ترفندهای رفتاری، رفتار کودک اصلاح می شود و بچه یاد می گیرد که مهارت های لازم و کنترل خود را افزایش بدهد. ضمن اینکه رژیم غذایی را که اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی به دنبال دارد را باید بچه ها در برنامه غذایی خود داشته باشند و در واقع از مصرف خوراکی هایی که حاوی مواد افزودنی هستند مانند شکلات، تنقلات شیرین، غذاهای رنگی، آب نبات ها، نوشابه های گازدار و همچنین از مصرف میوه هایی مثل پرتقال و آب پرتقال و همچنین گوجه خودداری کنند. اما برای این که تمرکز بچه افزایش پیدا کند، خوراکی هایی نیز هستند که به ایجاد این مساله کمک می کنند. مصرف موادی مثل پاستا، ماکارونی، موز، سیب زمینی، انواع میوه ها به جز پرتقال، پنیر، ماست، کمپلکس غلات (البته حاوی مواد افزودنی نداشته باشد) و همچنین مصرف شیر و آب می تواند مفید به فایده واقع شود. غیر از رژیم غذایی که باید به آن توجه داشت، ورزش هایی نیز وجود دارند که برای بالا بردن توجه کودک مفید است و والدین یا معلمان می توانند آن را آموزش بدهند. ۱- اولین ورزش، ورزش مغزی است که انجام حرکات ضربدری یک نوع تمرین برای ورزش دادن مغز است. ورزش مغزی برای مغز کودک شما درست مثل رفتن به کلاس ورزش است و به بچه کمک می کند تا دو طرف مغز هر دو با هم به خوبی کار کنند. روش کار نیز به این ترتیب است که بچه روی یک نقطه بایستد و هر کدام از زانوهایش را به ترتیب بالا بیاورد تا به آرنج دست مخالفش برخورد کند و ضمن این که این کار را باید به آهستگی انجام بدهد. این تمرین را باید صبح و عصر ۱۰ مرتبه انجام بدهد. ورزش دیگری که می توان به آن اشاره داشت این است که بچه با دست راست بینی خود را بگیرد و با دست چپ گوش راستش را بگیرد و سپس همین حرکات را به شکل بر عکس با دست چپ خود انجام دهد. یعنی بینی اش را گرفته و سپس با دست راست گوش چپش را بگیرد.