عدالت برای کودکان، چه مفهومی دارد؟

آیا فکر می‌کنید کودکان نیز مانند بزرگسالان مفاهیم اخلاقی نظیر عدالت را درک می‌کنند؟ درک کودک از عدالت در طی دوران رشدی و متناسب با رشد شناختی و اخلاقی او شکل می‌گیرد و پرورش می‌یابد. والدین در پرورش و آموزش این مفهوم نقش بسیار مهمی دارند. در واقع کودک به تنهایی نمی‌تواند به سطح بالایی از رشد اخلاقی برسد و در این راه وجود راهنمایان آگاه به خصوص والدین کمک بسیاری به او خواهد کرد. برای آنکه در مورد درک کودک از عدالت اطلاعات بیشتری داشته باشید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

درک کودک از عدالت در سنین مختلف
کودکان به مرور زمان از لحاظ اخلاقی و اجتماعی پخته ترمی شوند. به همین خاطر درک آن‌ها از مفهوم عدالت نیز تا حد زیادی تحت تأثیر سنشان قرار دارد. با این حال رشد اخلاقی نیازمند آموزش از طرف والدین و مربیان است. کودکانی که در این زمینه تربیت نشده‌اند و آموزش ندیده‌اند، نسبت به همسالان خود ناپخته‌تر خواهند بود. در ادامه در مورد درک کودک از عدالت در سنین مختلف صحبت خواهیم کرد.
سنین 4 تا 8 سال
کودکان در حدود ۴ سالگی شروع به فهم مفاهیم اخلاقی می‌کنند. درک عدالت نیز از این سنین آغاز می‌شود. آن‌ها بی‌عدالتی را تشخیص داده و هنگام مواجه شدن با آن ممکن است با خشم بسیار زیاد واکنش نشان دهند. اما این مسئله بیشتر زمانی صدق می‌کند که فقط خودشان مورد بی‌عدالتی قرار گرفته باشند.
برای مثال اگر قرار باشد میان چند کودک 4 تا 8 ساله مقداری خوراکی را تقسیم کنید، و این کار را به صورت ناعادلانه انجام دهید تنها کسی که سهم کمتری دریافت کرده اعتراض می‌کند و خشمگین می‌شود. علت این موضوع این است که کودکان در این سنین خودمحوری زیادی دارند و کم‌تر می‌توانند دنیا را از دیدگاه فرد دیگری درک کنند. با این حال شما به عنوان والدین می‌توانید از طریق پاداش دهی به رفتار عادلانه این مفهوم را در کودکتان تقویت کرده و به رشد آن کمک کنید.
۸ سالگی تا ۱۳
از 8 سالگی به بعد کودکان آنقدر به رشد شناختی می‌رسند که بتوانند مفهوم عدالت را بیشتر درک کنند. آن‌ها به مرور متوجه می‌شوند زمانی که عدالت بین افراد رعایت شود روابط بین فردی بهتر پیش می‌رود و از نظر اجتماعی نیز مشکلات کم‌تری به وجود می‌آید. به همین ترتیب یاد می‌گیرند که خودشان نیز عدالت را بیش‌تر رعایت کنند و از رفتارهای تبعیض آمیز بپرهیزند.
با این حال فرهنگ و محیطی که کودک در آن رشد می‌کند، نقش بسیار مهمی در این میان بازی می‌کند. اگر کودک در محیطی رشد کند که برای رفتارهای نژاد پرستانه و تبعیض آمیز ارزش قائل باشند و آن‌ها را تقویت کنند او نیز به احتمال زیاد درک پایین‌تری از عدالت پیدا می‌کند و یا دیرتر به ارزش این مفهوم پی می‌برد.
13 سالگی به بعد
از این سن به بعد این امکان وجود دارد که فرد بتواند برای مفهوم عدالت فارغ از پاداش‌ها و پیامدهای آن ارزش قائل باشد. در واقع ممکن است حتی تلاش برای برقراری عدالت گاهی به ضرر فرد باشد اما با این حال به خاطر والایی و ارزش این مفهوم حاضرشود از منفعت شخصی خود بگذرد. البته لزوماً همه افراد پس از ۱۳ سالگی به این درک از عدالت نمی‌رسند و ممکن است تا بزرگسالی هم چنان در سطوح پایین‌تر باقی بمانند.

کلام آخر
برای اینکه بتوانید درک کودک خود را از مفاهیم اخلاقی بالا ببرید، آگاهی از روانشناسی کودک و مراجعه به مشاوره کودک می‌تواند تا حد زیادی کمک کننده باشد؛ چرا که روانشناس کودک متناسب با سطح رشدی فرزندتان و شرایط محیطی او می تواند راهکارهایی عملی در جهت آموزش عدالت به کودک برای شما فراهم می کند و به طور کلی کیفیت رشد اخلاقی کودک را ارتقا بخشد.