تربیت اقتصادی کودک، چگونه است؟

از آن جا که اقتصاد در تمام مراحل زندگی همراهمان است، نمی توانیم آن را نادیده بگیریم و بهتر است مفاهیم اقتصادی را در سنین مختلف به فرزندان مان بیاموزیم تا بدانند در زندگی چگونه تصمیم گیری کنند و به موفقیت برسند.
در مقاله امروز به برخی از مفاهیم اقتصادی مناسب برای سنین 3 تا 18 سال اشاره کرده ایم:

مفاهیم اقتصادی کوچولوهای ۳ تا ۵ سال
سن ٣ تا ۵ سالگی بهترین زمان برای آشنایی کودکان با نیاز و خواسته هاست؛ برای این که کودک تان بتواند تفاوت بین نیاز و خواسته را تشخیص دهد، باید درباره چیزهای مختلفی که در اطرافتان وجود دارد صحبت کنید و در موقعیت های مختلف از او بپرسید که کدام نیاز و کدام خواسته است. مثلاً می توانید به او بگویید که برای زنده ماندن و سالم ماندن به پروتئین، ویتامین و... نیاز داریم که این ها از راه خوردن غذا، میوه ها و سبزیجات تأمین می شود؛ اما به بستنی یا برخی خوراکی های دیگر نیاز نداریم و این ها خواسته هستند. بعد از این که دلبندتان این مفاهیم را آموخت، صبر در مقابل خواسته هایش را به او بیاموزید؛ برای این کار می توانید زمانی که به بازار می‌روید، هنگامی که فرزندتان می خواهد چیزی برایش بخرید با مهربانی به او بگویید قرار نیست هرچه را خواست برایش بخرید؛ حتی می توانید چیزهایی را که او می خواهد کمی دیرتر برایش بخرید. در این سن می توانید فرزندان‌تان را با پول نیز آشنا کنید؛ مثلاً می توانید بازی فروشگاه یا رستوران انجام دهید و برای این بازی از اسباب بازی های دلبندتان و مقداری پول استفاده کنید؛ در این بازی یکی از شما نقش صاحب رستوران یا صاحب فروشگاه را دارید و دیگری نقش مشتری. آخر بازی مشتری باید هزینه چیزهایی که خریده یا غذایی را که در رستوران خورده‌است، پرداخت کند.

اقتصاد برای نوگلان 5 تا 8 سال
یکی از مفاهیم مهم اقتصادی، کمیابی است و همه ما باید با توجه به محدودیت پول، زمان، منابع و ... تصمیم‌گیری کنیم. دلبند شما نیز دیر یا زود باید بفهمد که با توجه به این کمیابی ها باید تصمیم گیری کند. اگر می خواهید کمیابی را به دلبندتان بیاموزید، می‌توانید مقدار کمی به فرزندتان پول بدهید و چندتا از چیزهای کوچکی را که کودک‌تان دوست دارد و برایش مناسب است به او پیشنهاد دهید؛ مثلاً چند مدل خوراکی، کتاب یا اسباب بازی.
سپس به او بگویید چون پولش کم (محدود) است نمی‌تواند همه چیزهایی را که دوست دارد بخرد و فقط می‌تواند یکی از آن‌ها را انتخاب کند. بعداز این که فرزندتان با محدودیت پول آشنا شد، می‌توانید به او یاد دهید زمانی که می‌خواهد خرید کند، با فکر و بررسی این کار را انجام دهد. مثلاً می‌توانید هنگامی که کودک‌تان را با خود به خرید می‌برید به او توضیح دهید که چرا بعضی از چیزها را می‌خرید و چرا از بعضی اماکن خاص خرید می‌کنید.

مفاهیم اقتصادی مناسب برای کودکان ۸ تا ۱۰ سال
یکی از درس های اقتصادی که همه خانواده ها به کودکان خود یاد می دهند، دادن پول توجیبی و چگونگی خرج کردن آن است؛ بعضی از بچه ها به محض این که پول توجیبی به دست شان می رسد، با آن خوراکی می خرند و به فکر پس انداز نیستند، در صورتی که بهترین زمان برای یادگیری پس‌انداز همین موقع است. مثلاً هنگامی که فرزندتان مدرسه می رود و می خواهد با پول توجیبی اش خوراکی بخرد، به او بگویید که هر روز خوراکی نخرد و می تواند از خوراکی های خانه استفاده کند. همچنین او را تشویق کنید که پولهایش را جمع کند تا بعد بتواند چیزهایی را که دوست دارد بخرد.
برای آموزش پس انداز می توانید هنگامی که دلبندتان یک اسباب بازی می خواهد، به او کمک کنید که برای رسیدن به هدفش پول هایش را جمع کند و به او توضیح دهید که اگر پول هایش را صرف خرید چیزهای دیگر کند، از هدفش دور می شود و دیرتر به آن اسباب بازی دلخواهش می رسد. همچنین می توانید در یکی از بانک هایی که طرح های پس‌انداز ویژه کودکان دارند، حساب پس انداز باز کنید و کودک‌تان را با خود به بانک ببرید و درباره بانک و حساب‌های پس انداز به او توضیح دهید. هنگامی که به فرزندتان پول توجیبی می دهید، بهترین زمان است که به او بودجه بندی را نیز آموزش دهید. برای این کار می توانید به او کمک کنید که پول هایش را ٣ قسمت کند؛ یک قسمت را برای خرج کردن، یک قسمت را برای پس انداز کوتاه مدت و یک قسمت را برای خیریه کنار بگذارد. این گونه دلبندتان یاد می گیرد که برای پولش برنامه ریزی کند و همیشه همه آن را خرج نکند.

آموزش اقتصاد به فرزندان ۱۰ تا ۱۲ سال
برای این که فرزندتان در آینده حریص نباشد و قانع بار بیاید، لازم است که از کودکی به او قناعت را آموزش دهید؛ بهترین راه برای آموزش قناعت این است که خودتان الگوی خوبی باشید و قناعت را سرلوحه زندگی تان قرار دهید. مثلاً می توانید هنگامی که لباس تان پاره می شود، به جای این که آن را دور بیندازید، لباس تان را بدوزید و به دلبندتان توضیح دهید که با این کار به گونه ای جلوی اسراف را می گیرید. همچنین می‌توانید موقع غذا خوردن برای او مقدار مشخصی غذا بکشید و بگویید که اگر بیش از نیاز غذا بکشید موجب اسراف می شود. علاوه براین می توانید هنگامی که به خرید می روید بیش از نیاز یا طبق مُد خرید نکنید تا فرزندتان از رفتار شما قناعت را بیاموزد. یکی دیگر از مفاهیم مناسب این سن، آموزش صرفه جویی است؛ به دلیل این که منابع و امکانات محدود هستند، پس باید از این منابع محدود به بهترین شکل استفاده کنیم و آن را هدر ندهیم. بنابراین باید از سنین کم به فرزندان خود صرفه جویی را آموزش دهیم تا در آن ها نهادینه شود و این منابع محدود بیهوده تلف نشود. ساده ترین و مهم ترین نوع صرفه جویی که می توانید به دلبندتان آموزش دهید، صرفه جویی در منابع انرژی مثل آب، برق و گاز است و دلبندتان باید این کار را در رفتار شما نیز مشاهده کند تا در او نهادینه شود.

اقتصاد نوجوانان 12 تا 15 سال
در این سن فرزند شما باید بداند به چه کارهایی علاقه دارد؛ هنگامی که متوجه شدید دلبندتان به چه کاری علاقه دارد، در این مسیر به او کمک کنید و در صورت امکان در فصل تابستان که دلبندتان وقت بیشتری دارد، او را تشویق کنید که مدت کمی به آن کسب و کار بپردازد و مهارت های زیادی را یاد بگیرد. همچنین در صورتی که فرزندتان یک کار هنری را به خوبی انجام می دهد، در فضای مجازی برای فروش کارهای هنری فرزندتان تبلیغ کنید و درآمد به دست آمده را به دلبندتان دهید و او را برای رسیدن به هدفش حمایت کنید. علاوه براین در این سنین می توانید سرمایه گذاری را به دلبندتان بیاموزید؛ برای این که نوجوان تان را با سرمایه گذاری در بورس آشنا کنید می توانید ابتدا او را تشویق کنید که در تالار مجازی بورس ایران بدون هیچ سرمایه ای به سرمایه گذاری مجازی بپردازد، سپس برای او یک کد بورسی بگیرید؛ برای این که سرمایه گذاری برای دلبندتان جذاب باشد و همیشه سود خوبی به دست آورد، می توانید ابتدا فقط برای او عرضه اولیه بخرید یا پولش را در صندوق های سرمایه گذاری بورس بگذارید؛ چون در این صورت فرزندتان همیشه سود می کند و رشد پول هایش برایش جذاب است. توجه داشته باشید که آموزش تحلیل های بورس ممکن است برای نوجوانان سخت و گیج کننده باشد و آن ها را از بورس بیزار کند، بنابراین این گونه آموزش ها را به بعد از ۱٨ سالگی موکول کنید.

اقتصاد مناسب برای نوجوانان 15 تا 18 سال
نوجوان شما اکنون بسیار بزرگ شده و این توانایی را دارد که برای اهداف بلندمدت خود پس انداز کند. بنابراین در این سن می توانید به دلبندتان آموزش دهید که هردفعه پول به دستش می رسد، مقداری را برای هزینه های دانشگاه که در آینده با آن مواجه می شود پس انداز کند. همچنین نوجوان شما باید بداند که همه چیز به راحتی به دست نمی آید و برای رسیدن به موفقیت باید تلاش کند و ریسک پذیر نیز باشد؛ بنابراین حتماً ریسک پذیری را به دلبندتان بیاموزید. دیر یا زود دلبندتان باید بفهمد که توانایی و استعداد چه کارهایی را دارد و به چه شغلی علاقه دارد. بنابراین به او کمک کنید که علایقش را پیدا کند و او را راهنمایی کنید تا در انتخاب رشته، با توجه به علاقه اش، بهترین رشته را انتخاب کند و در آخر سعی کنید جگرگوشه تان را کارآفرین بار بیاورید و برای این کار باید ویژگی های کارآفرینانه را در او تقویت کنید؛ همچنین می توانید داستان کارآفرینان مختلف را برای او تعریف کنید تا با زندگی آن ها آشنا شود و آن ها را الگوی خود قرار دهد.