مشکلات دندان کودکان، آسیب هایی که وارد می شود

یکی از نگرانی های اصلی والدین، حوادثی است که در اثر بی احتیاطی برای کودکان بوجود میآید. تحقیقات نشان میدهند تقریبا ۲۵٪ کودکان در دوران دبستان و۳۵٪ در سنین بالاتر دچار نوعی از صدمات دندانی میشوند. صدمات دندانی در کودکان ممکن است به علت افتادن در حین بازی کردن، در هنگام انجام فعالیت های ورزشییا در اثر حوادث ناشی از تصادفات اتفاق بیافتند. در بسیاری از موارد، آسیبی که به سر کودک وارد میشود موجب شکسته شدن یا وارد شدن آسیب جدی به دندان می گردد. درمان صدمات دندانی، به نوع صدمه وارد شده به دندان و این موضوع که دندان مورد نظر، دندان شیری است یا دائمی بستگی دارد. به هر حال در این موارد توصیه می‌شود که حداکثر ظرف ۲۴ ساعت پس از صدمه به دندانپزشک مراجعه شود.در ادامه به چند مورد از شایعترین صدمات دندانی در کودکان و درمان آنها میپردازیم.

جابه‌جایی دندان
اگر صدمه وارد شده به دندان کودک خیلی کم و در حد ضرب‌دیدگی باشد، نباید به دندان فشار آورد. غذای کودک باید نرم باشد و از مصرف غذاهای سفت پرهیز شود،‌ زیرا هم باعث ایجاد درد در ناحیه آسیب دیده می‌شود و هم به دندان آسیب‌دیده فشار وارد می کند. در این مواقع بهداشت دندان بیش از پیش باید رعایت شود، زیرا احتمال عفونت وجود دارد. برای جلوگیری از عفونت حتما باید از دهان‌شویه‌های ضدمیکروبی دست‌کم به مدت یک هفته و روزیدو بار استفاده شود. در صورت مشاهده هرگونه تورم، آبسه یا درد حتما باید به دندانپزشک کودکان مراجعه شود.

شکستگی دندان
شکستگیممکن است در دندانهای شیرییا دائمی رخ دهد و در بعضی موارد ممکن است کودک هیچ دردی را حس نکند. اما اگر قطعه بزرگی از دندان بشکند، احتمال بروز درد بیشتر میشود و قطعه باقی مانده به علت تیز و دندانه دار بودن، میتواند به لب و زبان آسیب برساند. اگر بقایای دندان شکسته را پیدا کردید، در صورت امکان آنرا در یک لیوان شیریا سرم فیزیولوژیک(Normal Saline) قرار دهید. در بعضی موارد ممکن است دندانپزشک بتواند بقایای دندان را دوباره بچسباند. ترمیم دندان شکسته یا چسباندن قطعه شکسته شده به همراه درمان ریشه (Root Canal)، تنها راه درمانی این صدمات در این سن می باشد و درمان های قطعی تر نظیر روکش یا لامینیت به سنین بالاتر موکول خواهد شد.

تغییر رنگ دندان
هر زمان که دندانی آسیب میبیند امکان تغییر رنگ آن وجود دارد. زمانی که بر اثر آسیب وارد شده به دندان، عروق خونی آن پاره میشوند، ترکیبات موجود در خون نظیر آهن وارد مجاریظریف موجود درعاج دندان میشوند و میتوانند موجب تغییر رنگ دندانها به خاکستری، آبی - بنفش، قهوه ای و یا حتی سیاه شوند.این تغییر رنگ، عموما دو هفته پس از آسیب وارد شده به دندان رخ میدهد و ممکن است پس از قرمز شدن دندانها نیز رخ دهد. اگر چه این فرآیندممکن است تا حدودی برگشت پذیر باشد، اما تاج دندان آسیب دیدهممکن است برایمدتی نامحدود مقداری از این تغییر رنگ را در خود حفظ کند. اگر دندان کودکتان تیره شد، بهترین کاری که میتوانید انجام دهید مراجعه به دندانپزشک کودکان است. اگر همراه با تغییر رنگ دندان علائمی نظیر تورم و عفونت در تصویر رادیوگرافی ظاهر شوند، در این صورت متخصص بسته به شرایط اقدام به کشیدن دندانیا درمان ریشه دندان خواهد کرد. اگر علایمی از عفونت در دندان تیره نباشد و دندانپزشک تشخیص دهد که دندان مذکور موجب آسیب به دندانهای مجاور و لثه های آنها نخواهد شد، ممکن است بدون انجام هیچ اقدامی اجازه دهد دندان آسیب دیده در دهان باقی بماند .لازم به ذکر است تغییر رنگ دندانهای شیری در کودکان تا جایی که همراه با عفونت نباشد، نیازی به درمان پالپ دندان (حفره مرکزی زیر عاج دندان حاوی عروق و اعصاب) یا کشیدن دندان ندارد و در بیشتر موارد دندان شیری تغییر رنگ یافته، تا زمان رویش دندانهایدائمیحفظ میشود.

خارج شدن دندان از فک
بیشتر والدین در شرایطیکه با خونریزی از دندان و خروج دندان کودک از فک مواجه می گردند، دستپاچه می شوند.با این حال اگر بدانند چه اقداماتی باید انجام دهند، شانس حفظ دندان وجود دارد.
صدمات بعد از خارج شدن دندان در پیش آگهی دندان حیاتی است. جایگذاری فوری، بهترین اقدام در هنگام بروز حادثه است. اگر این امر به هر دلیلی امکان پذیر نباشد، روش دیگر استفاده از یک محلول مناسب برای حفظ و انتقال دندان به نزدیک ترین مرکز دندانپزشکی می باشد. هر چه زودتر درمان انجام شود، احتمال ایجاد نتایج مثبت بیشتر خواهد بود. بر طبق تحقیقات اگر دندان تا یک ساعت پس از آسیببه جای خود بازگردد، شانس حفظ دندان به مراتب بیشتر خواهد شد.والدین می توانند با انجام اقدامات زیر شانس حفظ دندان کودکان خود را افزایش دهند:
- آرامش خود و کودک را حفظ کنید.
- دندان را پیدا کنید. باید اطمینان حاصل کنید دندان خارج شده وارد مجاری تنفسی کودک نشده باشد. اگر دندان پیدا نشد به یک متخصص اطفال جهت معاینه کودک مراجعه کنید.
- دندان پیدا شده را سریعا از قسمت تاج دندان( قسمت سفید دندان) بگیرید. از دست زدن به ریشه دندان خودداری کنید. اگر دندان آلوده است آن را کمی زیر آب سرد (حداکثرده ثانیه) بشویید و سپس به جای خود برگردانید. از کودک بخواهیدیک دستمال را برای نگه داشتن دندان در جای خود، به آرامی گاز بگیرد.
- اگر امکان قرار دادن دندان بدون فشار وجود ندارد، ایمن ترین راه، نگهداری دندان در محلول نمکی (Hank's Balanced Salt Solution) است. چرا که بهترین راه برای زنده نگه داشتن سلولهای خارجی دندان می باشد. در مواردی که به این محلولها دسترسی ندارید، می توانید به عنوان جایگزیناز شیر استفاده کنید. اگر شیر نیز در دسترس نبود، می توان دندان را داخل یک ظرف حاوی بزاق کودک نگه داشت. تا جای ممکن بهتر است از آب برای حفظ و انتقال دندان استفاده نشود.
اگر دندان خارج شده یکی از دندان های شیری کودک باشد، نیازی به جایگذاری دندان نمی باشد. بازگرداندن دندان شیری به جای خود، امکان آسیب به جوانه دندان های دائمی را در پی خواهد داشت.

این توصیه‌ها را جدی بگیرید
- مراقبت از کودکان در برابر صدمات به دلیل پیشگیری از آسیب‌های دندانی اهمیت زیادی دارد. به هنگام ورزش‌های رزمی توصیه می‌شود از محافظ‌(Mouth guard) استفاده شود تا مانع ضربه به سر و دهان گردد.
- در مورد کودکان خردسال مراقب باشیدکه در هنگام بازی کردن و راه رفتن، شیشه شیریااجسام سخت در دست نداشته باشند، زیرابه علت نداشتن تعادل کافیدر این سنین،ممکن است در هنگام زمین خوردن دندانشان آسیب ببیند.
- زمین بازی کودکان حتما باید کف‌پوش اسفنجی و نرم یا فرش داشته باشد که هنگام زمین خوردن از هرگونه آسیب به آنها بخصوص در ناحیه سر و صورت جلوگیری شود.
- هرگز صدمات دندانی، هر چند بسیار کم را نادیده نگیرید و به موقع به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید.