گفتن حقیقت به فرزندخوانده، نکاتی در این زمینه

فرزندخواندگی به معنای به سرپرستی گرفتن یک یا چند کودک است که رابطه زیستی با والدین ندارند. ممکن است فرزندخواندگی توجه شما را به دلایل مختلفی از جمله عدم باروری جلب کرده باشد و یا در پی انجام آن باشید. قطعا در این راه با نگرانی‌هایی دست به گریبان هستید و سوالاتی در ذهن خود دارید. فارغ از بحث‌های حقوقی ماجرای فرزندخواندگی، قطعا نیمی از اشتغالات ذهنی شما مسائل تربیت فرزند و روانشناختی را شامل می‌شود. در این رابطه بهره‌مندی از مشاوره کودک می‌تواند راه‌گشای شما در زمینه تربیت فرزندخوانده خود باشد.

مسئله شباهت فرزندخوانده به والدین
دانشمندان ثابت کرده‌اند شخصیت و رفتار‌های انسان از تعامل ژنتیک و محیطی که در آن زندگی کرده‌است و تاثیرات اولیه تربیتی در سنین پایین شکل می‌گیرد. بنابراین فرزندخوانده شما هم به شما شباهت خواهد داشت هم به والدین زیستی خود. در برخی از مسائل مثل ویژگی‌های ظاهری شاهد نقش پررنگ و تقریبا کامل مسائل و عوامل ژنتیکی هستیم.
در برخی از ویژگی‌های روانی هم ممکن است نقش عوامل ژنتیکی بسیار قوی بوده و پیش بینی کننده قوی برای رفتارهای احتمالی آتی باشند. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که در سنین پایین کودکان با احتمال بیشتری شبیه به والدین ناتنی رفتار می‌کنند و این مسأله می‌تواند به خاطر قرار گرفتن در محیط یکسان با والدین و تحت تربیت آن‌ها باشد.
اما در طی زمان هرچه سن کودک بالاتر می‌رود گرایش به عمل کردن تحت تاثیر ژنتیک بیشتر می‌شود و در سنین بزرگسالی به احتمال بیشتری شبیه والدین تنی خود رفتار می‌کند. نقش خانواده در شکل گیری شخصیت و رفتار افراد انکار نشدنی است، همچنین طبق تحقیقات بسیاری از اختلالات شخصیت و بیماری‌هایی چون اختلالات اضطرابی تحت تأثیر عوامل محیطی و تربیت فرزندان رخ می‌دهد.
بسیاری از والدین دوست دارند فرزندی که نگهداری از آن را بر عهده می‌گیرند شبیه به خودشان باشد. در این زمینه تربیت درست شما را تا حد زیادی به هدف خود می‌رساند.

نیازهای کودک فرزندخوانده
فرزندخوانده‌ها به سایر کودکان شبیه بوده و نیازهایی مشابه با آن‌ها دارند. هر کودکی احتیاج به برآورده شدن نیازهای اولیه از قبیل خوراک و پوشاک، امنیت و اعتماد، محبت، احترام، درک و همدلی و پذیرش نامشروط دارد. فرزندخوانده‌ها بسته به سنی که وارد خانواده می‌شوند ممکن است از مسأله فرزندخواندگی خود آگاه باشند یا نباشند.
کودکانی که در سنین بالاتر وارد خانواده شما می‌شوند ممکن است مدت زمانی برایشان طول بکشد تا با شرایط سازگار شوند. این امر نیازمند صبوری شما می‌باشد. در این حالت شما علاوه بر محبت و عشق باید حواستان باشد قوانین و محدودیت‌هایی هم برایش اعمال کنید. کودکان در هر سنی مطابق با دوره زمانی و رشدی خود، نیاز به قوانین و محدودیت هم دارند. در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقاله خانواده سالم را مطالعه کنید.
ممکن است شما برای جبران محرومیت‌هایی که در سال‌های قبل داشته تلاش در رفع همه آن‌ها بکنید ولی حواستان باشد این امر ممکن است منجر به لوس شدن کودک بشود. این مسأله برای والدین همیشه مطرح است که آیا به فرزندخوانده خود اطلاع بدهند که فرزند زیستی آن‌ها نیست و یا نه.

مطرح کردن مسئله‌ی فرزندخواندگی با کودک
یکی از مهم‌ترین مسائلی که ممکن است ذهن شما را به عنوان والدین یک کودک فرزندخوانده مشغول کرده باشد این است که آیا باید با او واقعیت را در میان گذاشت؟ یا اساسا چه سنی برای این کار مناسب‌تر است؟ در ادامه نکاتی را ذکر کرده‌ایم که در این زمینه کمک بسیاری به شما می‌کند.
1- حتما واقعیت را به فرزندخوانده خود بگویید
پیشنهاد روانشناسان به شما این است که باید واقعیت را به فرزندتان بگویید. به هرحال همیشه خطر شنیدن این مسأله از دیگران وجود دارد و چه بهتر که کودکتان از زبان شما این مسأله را بشنود؛ چرا که شنیدن آن از دیگران اعتمادش را نسبت به شما خدشه دار می‌کند.
2- گفتن حقیقت در سنین پیش از دبستان
در سنین پیش دبستانی ذهن کودک ساده‌تر است و اگر این مسأله را با او مطرح کنید، راحت‌تر می‌تواند آن را بپذیرد. می‌توان در قالب داستان یا کارتون یا هرچیز دیگری که برای کودک راحت‌تر است از قبل ذهن کودک را آماده کرد و نهایتا در شرایط روحی مناسب، زمان و مکان مناسب مسأله را با او مطح کرد.
3- استفاده از زبان ساده و روان
حواستان باشد از زبان ساده و سلیس استفاده کنید و به سوال‌هایی که برای کودکتان پیش می‌آید با نهایت صبر و حوصله و صادقانه جواب دهید. البته همیشه همه‌ی حقیقت را نباید گفت. در سنین پیش دبستانی اصولا سوالات کمتری برای کودک پیش می‌آید.
4- سوالاتی که برای کودک به وجود می‌آید
برای کودک دبستانی معمولا سوالات بیشتری راجع به علت اینکه چرا والدینش خودشان بزرگش نکرده‌اند، خانواده حقیقی اش کیست، علت اینکه شما قبولش کرده اید، امکان دیدار با والدین واقعی اش و ... پیش می‌آید. باید حواستان باشد از قبل به پرسش‌هایی از قبیل این موارد فکر کنید.
5- گفتن حقیقت در سن بلوغ
گفتن این حقیقت در سنین بلوغ توصیه نمی‌شود. فرزندتان در این سن سخت‌تر با مسأله‌ی فرزندخواندگی کنار می‌آید. ولی اگر در همین سنین شک کرد و یا بر اساس شواهد به مسأله پی برد، حقیقت را کتمان نکنید و واقعیت را با او در میان بگذارید.

واکنش‌های کودکان بعد از فهمیدن واقعیت
فرزندتان ممکن است دچار اضطراب و ناراحتی شود. این واکنش کاملا طبیعی است و نباید باعث دستپاچگی شما شود. شما باید سعی کنید آرام باشید و آرامش بخش رفتار کنید. به فرزندتان اطمینان دهید که دوستش دارید و ترکش نمی‌کنید و از این پس خانواده او هستید و خواهید بود. طی چند روز ممکن است به شما خشم نشان دهد، بترسد، گریه کند یا قهر کند.
او را سرزنش نکنید و با خشونت با او رفتار نکنید. احساساتش را تایید کنید و با محبت با او رفتار کنید. نهایتا اینکه اگر شما با آرامش رفتار کنید و نیازهای فرزندتان را به رسمیت بشناسید و خودتان را برای روزهای سخت آماده کنید و از مشکلات نهراسید، می‌توان گفت که زندگی خوبی با فرزندتان خواهید داشت. برای دریافت مشاوره خانواده و نحوه برخورد با مسائل مربوط به فرزندخواندگی کلیک کنید.

سوالات متداول
مشکلات فرزندخواندگی چیست؟
بیشترین نگرانی‌های والدین از بابت شباهت فرزند خود به والدین زیستی‌اش است. چرا که معمولا از والدین زیستی فرزندشان خبر ندارند و نسبت به انتقال ژن‌های نامناسب و رفتارهای آینده فرزندان نگران‌اند. همانطور که گفتیم رعایت اصول فرزند پروری تا حد زیادی به شما کمک می کند. مسئله‌ای دیگر مشکلات مربوط به توضیح واقعیت برای فرزندان و واکنش‌های آن‌ها به این موضوع است.