ایدز در دوران بارداری، پاسخ به سوالات رایج

اگر اچ آی وی (ویروس عامل ایدز) دارید و باردار هستید، احتمالا سوالات زیادی دارید، مثلا اینکه بچه هم مبتلا به HIV خواهد بود یا خیر؟ بهترین نوع زایمان برای مادران اچ آی وی مثبت چیست؟ بعد از زایمان مادران اچ آی وی مثبت، چه چیزی در انتظار فرزندشان است؟
در ادامه این مطلب با پاسخ تمام این سوالات و بسیاری موضوعات دیگر آشنا خواهید شد.

ایدز مانع بارداری است؟
تشخیص اچ آی وی مثبت یا ایدز به این معنی نیست که شما دیگر نمی‌توانید فرزندی داشته باشید. اما ممکن است در طول بارداری، زایمان یا در دوره شیردهی ویروس را به فرزندتان منتقل کنید. خبر خوب این است که راه‌های زیادی وجود دارد که با کمک‌شان می‌توان احتمال انتقال عفونت اچ آی وی به بچه متولد نشده را به حدود صفر رساند.
مهم این است که در زمان درست، به متخصصان این حوزه مراجعه کنید و تمام توصیه‌هایشان را به دقت اجرا کنید.

اقدامات قبل از بارداری برای مادران اچ آی وی مثبت
اگر قصد دارید باردار شوید، همین حالا با پزشک‌تان مشورت کنید و ببینید اچ آی وی چه تاثیری بر سلامت شما و جنین‌تان در طول بارداری خواهد داشت. پزشک‌تان می‌تواند قبل از اقدام‌تان به بارداری توصیه‌های به شما کند تا بارداری سالمی داشته باشید.
تمام افراد اچ آی وی مثبت برای سالم ماندن باید از داروهای HIV استفاده کنند. اگر قصد بارداری دارید و هنوز برای درمان اچ آی وی اقدامی نکرده‌اید، بسیار مهم است که این کار را شروع کنید؛ با این کار احتمال انتقال اچ آی وی به جنین در طول بارداری هم کاهش می‌یابد.

بارداری از شوهر اچ آی وی مثبت
اگر خانمی اچ آی وی مثبت نباشد اما شوهرش ایدز داشته باشد، ممکن است در طول اقدام به بارداری، از طریق رابطه واژینال، دچار عفونت اچ آی وی شود؛ احتمال انتقال ایدز به زنان در نزدیکی واژینال بیشتر از مردان است.
البته با رعایت توصیه‌های پزشکی می‌توان ریسک انتقال عفونت اچ آی وی از شوهر به زن را حین اقدام به بارداری کاهش داد اما نمی‌توان احتمالش را به صفر رساند. بنابراین شاید ترجیح بدهید برای بارداری از روش‌های کمک باروری مثل مصرف داروی HIV (برای محافظت از خود و جنین در برابر این بیماری) یا روش‌های دیگری مثل شستشوی سمن یا IVF استفاده کنید.

فرزند مادران اچ آی وی مثبت هم آلوده می‌شوند؟
وقتی خانمی که اچ آی وی مثبت است باردار می‌شود و اقدامی برای درمان‌های خاص HIV انجام نمی‌دهد، فرزندش با احتمال یک به چهار در معرض اچ آی وی خواهد بود. اما کارهایی هست که می‌توان برای کاهش ریسک ابتلای نوزاد به HIV انجام داد.
در طول بارداری و زایمان مادر اچ آی وی مثبت، دارویی به اسم «زیدُوودین» برای مادر تجویز می‌شود. اگر نوزاد هم این دارو را بگیرد، احتمال آلوده شدنش به اچ آی وی به یک در ۲۰ کاهش می‌یابد. همچنین اگر از داروهای مخصوص اچ آی وی مثل ترکیبات سه‌گانه‌ای که برای کاهش بار ویروسی تجویز می‌شود، مصرف می‌کنید، احتمال تولد نوزاد آلوده به اچ آی وی باز هم کمتر خواهد شد.

مادران اچ آی وی مثبت حتما باید سزارین شوند؟
اگر شما هیچ دارویی برای اچ آی وی مصرف نمی‌کنید یا اگر فقط زیدوودین می‌گیرید، بهتر است فرزندتان به جای زایمان طبیعی و واژینال، به صورت سزارین متولد شود؛ در صورت اصرار به زایمان طبیعی و واژینال، ریسک ابتلای نوزاد به اچ آی وی دو برابر خواهد شد.
اگر شما از ترکیبات دارویی (برای کنترل عفونت‌تان) استفاده می‌کنید و میزان گردش ویروس‌ها در جریان خون‌تان شناسایی نشده، به نظر نمی‌رسد زایمان سزارین برتری خاصی نسبت به زایمان طبیعی و واژینال داشته باشد.
البته مسلما در این رابطه باید با پزشک‌تان مشورت کنید؛ کسی که می‌تواند وضعیت شما را به طور دقیق بررسی کرده و می‌تواند توصیه‌های دقیقی با توجه به وضعیت‌تان برای شما داشته باشد.

مصرف داروهای ضدویروسی در بارداری برای جنین خطرناک است؟
هنوز تعداد زیادی از زنان باردار اچ آی وی مثبت از داروهای ضد عود بیماری ویروسی مثل HIV استفاده نکرده‌اند و بچه‌های زنان مصرف کننده هم هنوز بسیار کوچکند. بنابراین تا امروز بچه‌هایی که در جنینی در معرض این داروها بوده‌اند، هنوز مشکل بزرگی نداشته‌اند. اما هنوز زود است که بگوییم این داروها برای جنین بی‌ضرر هستند و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
اگر برای مصرف داروهای کنترل اچ آی وی در بارداری سوال دارید، حتما باید با متخصصان این حوزه مشورت کنید.

چه زمانی مشخص می‌شود جنین اچ آی وی مثبت است؟
بچه‌های اچ آی وی مثبت در ظاهر هیچ تفاوتی با بچه‌های دیگر ندارند. اما با آزمایش خون می‌توان تشخیص داد که آیا ویروس ایدز از مادر به جنین منتقل شده یا خیر. برای این کار معمولا سه نوع آزمایش انجام می‌شود:
ظرف چند روز بعد از تولد نوزاد
در سن یک ماهگی
بین ۲ تا ۴ ماهگی
اگر هر سه تست اچ آی وی منفی باشند، به این معنی است که ویروس به بچه منتقل نشده است. اما اگر هر یک از این تست‌ها مثبت شوند، باید منتظر جواب آزمایش‌های بعدی بود. اگر جواب دو تا از آزمایش‌ها مثبت باشد، مشخص می‌شود که بچه اچ آی وی مثبت است.

مراقبت‌های خاص جنین بعد از زایمان مادر اچ آی وی مثبت
مادران اچ آی وی مثبت نباید به فرزندشان شیر خود را بدهند چراکه ویروس ایدز می‌تواند از طریق شیر مادر به بچه منتقل شود. ضمن اینکه تا ۶ هفته بعد از زایمان، بچه باید داروی زیدوودین را (به صورت شربت) دریافت کند تا در مقابل عفونت اچ آی وی از او محافظت شود. همچنین تا زمانی که نمی‌دانید بچه اچ آی وی مثبت است یا خیر، باید آنتی بیوتیکی به اسم «تری‌متوپریم/ سولفامتوکسازول» که به اسم «سپترا» یا «باکتریم» هم مشهور است، مصرف کند تا دچار ذات‌الریه نشود؛ احتمال بروز ذات الریه در نوزادان اچ آی وی مثبت وجود دارد.
ضمنا این نوزادان باید برنامه واکسیناسیون مرسوم بین همه کودکان را دریافت کنند. همچنین که باید او را نزد متخصص اچ آی وی در اطفال ببرید تا شما و فرزندتان اطلاعات و خدمات مورد نیازتان را دریافت کنید.