علل ناباروری زوجین، روش‌های درمان

بر اساس آمار "دفتر سلامت و جمعیت خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی"، حدود سه میلیون زوج نابارور در کشور ما وجود دارد.
ناباروری در کشور ما بین ۱۵ تا ۲۰ درصد در میان زوجینی که در سنین باروری هستند شیوع دارد و این افراد باید به مراکز درمانی مراجعه کنند که البته مراجعه در زمان مناسب و سریع‌ترین حالت ممکن جهت تشخیص در سنین جوان‌تر از اهمیت بیشتری برخوردار است و در این صورت درمان‌های مناسب‌تری برای زوجین در سنین جوانی صورت می‌گیرد و هزینه کمتری بر آنها تحمیل می‌شود .
بهترین زمان مراجعه زوجین جهت درمان ناباروری را سن ۲۵ تا ۳۵ سالگی است. چنانچه در سنین گفته شده زوجی طی یک سال متوالی جهت بچه‌دار‌شدن تلاش کنند اما نتوانند صاحب فرزند شوند حتما باید به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند، که البته برای زنان بعد از ۳۵ سالگی اگر زوجین بعد از ۶ ماه تلاش برای فرزنددار شدن موفق نبودند باید جهت درمان ناباروری خود به مراکز تخصصی درمان ناباروری مراجعه کنند تا علت ناباروری تشخیص داده شود و با انجام مشاوره‌های مناسب، بهترین روش درمانی به آن‌ها پیشنهاد شود.
ناباروری در انسان می‌تواند منشا پدری مانند واریکوسل و آزواسپرمی داشته باشد یا منشا مادری مانند سندرم ترنر، آژنزی تخمدان، سندرم آشرمن. حدود یک سوم موارد مشکل از خانم، یک سوم مشکل از آقا و بقیه موارد مشکل از هردو نفر است یا اینکه علت آن قابل تشخیص نیست.
بر پایه پژوهش‌ها در ایران ۲۰ درصد زوج‌ها در طول زندگی خود ناباروری را تجربه می‌کنند. بر اساس این آمار نقش و علل مردانه بیش از ۶۰ درصد موارد را شامل می‌شود که این میزان از آمار جهانی بالاتر است.

علل ناباروری چیست؟
علل ناباروری بسیار متفاوت است و از علل عفونی مانند سل دستگاه تناسلی تا علل مادرزادی، داروها، ضربه و مشکلات غددی محتمل است.
بعضی از دلایل ناباروری در مردان عبارتند از: بیماری‌های دوران کودکی مثل جراحی‌هایی که اطراف بیضه انجام می‌شود، بالا بودن بیضه و بیماری واریکوسل (به عنوان شایع‌ترین عامل ناباروری که قابل درمان است)، اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمون‌های هیپوفیز یا هورمون‌های جنسی، رشد نامناسب بیضه‌ها، اختلالات ژنتیک مثل کوچک بودن بیضه، برخی عفونت‌های مزمن که در عملکرد بیضه اختلال ایجاد می‌کند، برخی داروها و بیماری‌های تب‌دار طولانی مدت که بر نطفه‌سازی تاثیر می‌گذارد، تولید و عملکرد نامناسب اسپرم، مشکلات مربوط به نرسیدن به موقع اسپرم به تخمک، آسیب ناشی از سرطان و درمان آن و مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر.
از جمله علت‌هایی که باعث ناباروری در زنان می‌شود می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ آندومتریوز، عدم تخمک‌گذاری، تخمک‌های ضعیف، سندروم تخمدان پلی کیستیک، انسداد لوله‌های رحمی (فالوپ)، حساسیت به اسپرم، چسبندگی رحم، سرطان و داروهای مصرفی جهت درمان آن، مصرف داروهای مربوط به مشکلات قاعدگی، مشکلات بارداری غیرقابل توجیه و مشکلات بارداری مرکب که برای هر یک از این عوامل راه‌حل‌هایی وجود دارد.

روش‌ها و درمان ناباروری چیست؟
متناسب با دلایل و علت​های مختلفی که برای ابتلا به ناباروری و نازایی در مردان و زنان وجود دارد، شیوه‌های مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری وجود دارد که متناسب با علت بیماری از سوی متخصص به بیماران توصیه می​شود. در آقایان می‌توان به روش‌های جراحی، مشاوره و مصرف دارو، مصرف آنتی‌بیوتیک و هورمون‌تراپی اشاره کرد. در خانم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تحریک تخمک​‌گذاری
این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته می​شود که مبتلا به اختلال تخمک‌گذاری هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی نیازمند استفاده از روش‌هایی مانند IUI، IVF و ICSI می​شوند.
میکرواینجکشن
در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت مردانه است، پیش از هر چیز تخمدان​ها از سوی داروهای محرک تخمک​گذاری تحریک می‌شود و پس از آماده‌سازی تخمک​ها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق می​شود و تقریبا پس از ۴۸ ساعت جنین‌های تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن انتقال داده می​شود.
لقاح خارج از رحمی (IVF)
لقاح آزمایشگاهی یا (IVF) شیوه‌ای پزشکی است که در آن سلول تخمک بالغ از زن گرفته می‌شود و با اسپرم مرد در خارج از بدن لقاح می‌یابد و رویان حاصل به وسیله متخصص برای ادامه بارداری طبیعی در رحم همان زن یا زن دیگری کاشته می‌شود.
IUI
در این روش اسپرم‌های تهیه شده از مرد جدا می‌شود به این صورت که اسپرم‌هایی که طبیعی‌تر بوده یا اینکه دارای کیفیت و تحرک مطلوبی هستند از دیگر اسپرم‌ها جدا می‌شوند و به وسیله متخصص زنان و زایمان به رحم تزریق می‌شود؛ با انجام این روش احتمال اینکه اسپرم و تخمک درون رحم پیوند داده شوند و لقاح انجام بگیرد بالاتر می‌رود.