بیماری ای دی اچ دی در کودکان، علائم و درمان

ای دی اچ دی (ADHD) مخفف عبارت Attention Deficit Hyperactivity Disorder به معنی "اختلال بیش فعالی کم توجهی" است.
این اختلال یک وضعیت پزشکی است که در آن فرد تفاوت هایی در رشد مغزی و فعالیت مغزی دارد که بر توجه و تمرکز او و توانایی یک جا نشستن و خود کنترلی اش تاثیر میگذارد. اختلال بیش فعالی کم توجهی بر عملکرد تحصیلی و روابط دوستی و خانوادگی کودک تاثیر میگذارد.

علائم بیش فعالی کم توجهی
همه کودکان ممکن است گاهی در توجه کردن، گوش دادن و رعایت دستورات، یک جا نشستن یا منتظر نوبت خود ماندن مشکل داشته باشند اما کودکانی که اختلال بیش فعالی کم توجهی یا ای دی اچ دی دارند، در این زمینه به دفعات بیشتری مشکل داشته و برایشان این کارها سخت تر است. کودکانی که ای دی اچ دی دارند ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشند:
بی توجهی - کودکانی که بی توجه و سر به هوا هستند (به راحتی حواسشان پرت میشود) در متمرکز کردن توجه خود و ادامه دادن تکلیف یا کاری که در حال انجام آن بودند، مشکل دارند. ممکن است کودک درست به دستورات گوش ندهد، ممکن است جزئیات مهمی را از دست بدهد و کاری را که شروع کرده نتواند تمام کند. ممکن است این کودکان خیلی خیال پردازی داشته باشند یا وقت خود را دائم تلف کنند. ممکن است به نظر برسد کودک حواسش نیست یا فراموش کار شده است.
بیش فعالی - کودکانی که بیش فعالی دارند، بی قرار و نا آرام هستند و خیلی زود حوصله شان سر میرود. ممکن است این کودکان در آرام نشستن مشکل داشته باشند یا وقتی لازم است، نتوانند ساکت بمانند. ممکن است در انجام کارها عجله کنند و با بی دقتی اشتباهات زیادی مرتکب شوند. ممکن است کودک در شرایطی که نباید، از جایی بالا برود، بپرد یا سر و صدا راه بیندازد. ممکن است کودک به طریقی برای دیگران مزاحمت ایجاد نماید.
تکانشی - کودکانی که تکانشی عمل میکنند، پیش از فکر کردن دست به اقدام میزنند. این کودکان اغلب حرف دیگران را قطع میکنند، ممکن است کسی را هل بدهند یا چیزی را از دست کسی بقاپند و منتظر ماندن برایشان سخت باشد. ممکن است کودک کارهایی را بدون کسب اجازه انجام بدهد یا چیزهایی که متعلق به دیگران است بردارد یا کارهای پر خطر انجام دهد. ممکن است کودک واکنشهای هیجانی نشان دهد که نسبت به موقعیت، خیلی شدید هستند.
گاهی اوقات والدین و معلمان زمانی که کودک سن کمی دارد متوجه علائم اختلال بیش فعالی کم توجهی میشوند. اما این طبیعی است که کودکان کم سن ناآرم، بی صبر و بیقرار یا تکانشی باشند. این رفتارها همیشه به این معنی نیست که کودک ای دی اچ دی دارد.
توجه، فعالیت و خود کنترلی آرام آرام در کودک در حال رشد به وجود می آید. کودکان این مهارتها را با کمک والدین و معلمها، می آموزند. اما برخی از کودکان در توجه کردن، آرام نشستن، گوش دادن یا منتظر ماندن با افزایش سن بهتر نمیشوند. هنگامی که این ویژگیها ادامه پیدا کند و باعث شود کودک در مدرسه، خانه و بازی با دوستان دچار مشکل شود، ممکن است بیماری ای دی اچ دی داشته باشد.

ای دی اچ دی
پِت اسکن مغزی یک فرد سالم (تصویر سمت چپ) در مقایسه با فرد مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی (تصویر سمت راست).

تشخیص بیش فعالی کم توجهی
اگر فکر میکنید کودکتان دچار این مشکل است، حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه کنید. پزشک کودک را بررسی میکند و بینایی و شنوایی او را میسنجد تا مطمئن شود عامل دیگری منجر به این علائم نشده است. سپس کودک را در صورت لزوم به روانشناس ارجاع میدهد.
برای تشخیص اختلال بیش فعالی ابتدا وضعیت سلامت کودک، رفتارها و فعالیتهای او بررسی میشوند. با والدین و کودک در مورد چیزهایی که متوجه آن شده اند، صحبت میشود. ممکن است دکتر از والدین و معلم کودک بخواهد فهرستی از رفتارهای کودک تهیه کنند.
پس از جمع آوری این اطلاعات، اگر موارد زیر تایید شود، ای دی اچ دی تشخیص داده میشود:
حواس پرتی کودک، بیش فعالی یا تکانشی بودن او در حد فراتر از سن و سالش
این رفتارها از سنین پایین در کودک وجود داشته اند
حواس پرتی، بیش فعالی و تکانشی بودن کودک در مدرسه و خانه تاثیر گذاشته است
وضعیت سلامت کودک نشان میدهد هیچ مشکل شنوایی یا یادگیری در کودک عامل این علائم نیست
بسیاری از کودکانی که ای دی اچ دی دارند مشکلات یادگیری، رفتارهای نافرمانی و مقابله جویانه یا مشکلات اضطراب یا خلق دارند. دکتر معمولا این مشکلات را همراه با ای دی اچ دی، درمان میکند.

درمان بیش فعالی کم توجهی
دارو - برخی داروهای ای دی اچ دی توانایی مغز در توجه کردن را تقویت کرده و خود کنترلی بیشتری به فرد میبخشند.
رفتار درمانی - درمانگر ممکن است به کودک کمک کند مهارتهای برنامه ریزی و مهارتهای هیجانی - اجتماعی را که در ای دی اچ دی عقب می مانند، کسب کند.
آماده سازی والدین - در این درمان والدین بهترین روشهای پاسخ به مشکلات رفتاری که بخشی از اختلال بیش فعالی کم توجهی هستند را یاد میگیرند.
حمایت مدرسه - معلمها میتوانند به کودکانی که ای دی اچ دی دارند کمک کنند تا از مدرسه بیشتر لذت ببرند و عملکرد بهتری داشته باشند.
درمان درست به بهبود بیش فعالی و کم توجهی کمک میکند. والدین و معلمها میتوانند به کودکان کم سن یاد بدهند در مدیریت توجه و رفتار خود بهتر باشند. با بزرگتر شدن کودک باید یاد بگیرد چگونه کنترل و توجه خود را بهبود ببخشد.
در صورتی که بیش فعالی و کم توجهی درمان نشود، موفقیت برای کودک سخت میشود. ممکن است این وضع منجر به کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، رفتار نافرمانی، شکست تحصیلی، رفتارهای پر خطر یا تعارضهای خانوادگی شود.

والدین چه کاری برای درمان کودکی که بیش فعالی کم توجهی دارد، میتوانند انجام بدهند؟
درگیر درمان ای دی اچ دی شوید. همه چیز را در مورد ای دی اچ دی یاد بگیرید. درمانهای کودک را دنبال کنید. همه توصیه ها را انجام دهید.
داروهای لازم را درست به کودک بدهید. اگر کودک داروی بیش فعالی کم توجهی مصرف میکند همیشه دارو را در زمان درست و با دوز مناسب بدهید و آن را در جای مطمئن بگذارید.
با مدرسه همکاری کنید. دفعات بیشتری معلم کودک را ببینید تا متوجه شوید کودک چگونه عمل میکند تا بتوانید بهتر به او کمک کنید.
با گرمی و آغوش باز و با برنامه با کودک رفتار کنید. یادگیری روشهای فرزند پروری بهترین کاری است که برای کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی میتوانید انجام دهدی. باید بدانید این وضعیت میتواند بدتر شود. در مورد این اختلال با کودک با صداقت و شفافیت و حمایتگرانه صحبت کنید. بر نقاط مثبت کودک تمرکز کنید.
برای دریافت پشتیبانی و آگاهی بیشتر با دیگران ارتباط برقرار کنید. به گروههای حمایتی بپیوندید تا از تجربه ها و اطلاعات آنها و درمانهایی که انجام شده است، بیشتر بدانید.

چه عواملی منجر به اختلال بیش فعالی کم توجهی میشود؟
مشخص نیست علت تفاوت مغزی بین کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی و سایر کودکان چیست. شواهد قوی وجود دارد که نشان میدهد این وضعیت بیشتر ارثی است. بسیاری از کودکانی که ای دی اچ دی دارند والد یا خویشاوند مبتلا به آن نیز دارند. اختلال بیش فعالی کم توجهی در اثر تربیت بد، خوردن قند و شکر زیاد یا تماشای زیاد تلویزیون ایجاد نمیشود. ای دی اچ دی با درمان، رژیم غذایی سالم، خواب کافی و ورزش بهبود می یابد.