روش های تشخیص ناباروری، آشنایی با علائم آن

حدود ۲۰ درصد از زوج های ایران نابارور هستند؛ اما درصد اندکی از آنان ناباروری دائمی دارند. اغلب زوج های ناباروری که برای بچه دار شدن اقدام می کنند، در نهایت با استفاده از روش های کمک باروری صاحب فرزند خواهند شد. در مجموع علل ناباروری به دو دسته زنانه و مردانه تقسیم می شود؛ البته در برخی از موارد زن و مرد هر دو سالم بوده و دچار ناباروری بی علت هستند.
توصیه می شود قبل از اقدام برای بارداری، معاینات پیش از بارداری انجام شود. این آزمایشات می تواند در صورت وجود مشکل، به درمان سریع تر زوج های نابارور و افزایش شانس باروری آن ها کمک کند.

علائم ناباروری زنان
در صورتی که یک خانم قصد بارداری داشته باشد، باید به علائمی نظیر اختلالات تخمک گذاری، تغییر عادت ماهانه، عادت ماهیانه نامنظم، خونریزی خیلی زیاد یا خیلی کم در دوره پریود، توقف ناگهانی عادت ماهیانه و پریودهای دردناک توجه کرده و سریعتر به پزشک مراجعه کند. در برخی از موارد اختلالات هورمونی سبب بروز مشکلات ناباروری در فرد می شود.
علائم ظاهری تغییرات هورمونی که منجر به ناباروری می شود، عبارتند از:
تغییرات پوستی نظیر بروز جوش و آکنه
تغییر در میل جنسی
رشد موهای زائد در نواحی پشت لب، روی سینه و چانه
نازک شدن یا ریزش مو
اضافه وزن
ترشحات شیری رنگ از نوک سینه ها در دوره غیر شیردهی
رابطه جنسی دردناک

علل بروز ناباروری در زنان
عمده ترین علت ناباروری در زنان، وجود اختلال در تخمک گذاری می باشد و اصلی ترین علت اختلال در تخمک گذاری، بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک است. از دیگر دلایل ناباروری در زنان وجود مشکلات لوله های رحمی می باشد. این لوله ها وظیفه حمل و رساندن تخمک از تخمدان به رحم را دارند. در برخی از موارد ترشحات دهانه رحم سبب تخریب یا کاهش تحرک اسپرم و در نتیجه عدم لقاح اسپرم و تخمک می شود.
ناباروری ممکن است به علت وجود مشکلاتی در لانه گزینی جنین در رحم بروز پیدا کند. عدم لانه گزینی جنین به دلایل مختلفی نظیر عدم کیفیت تخمک یا سن بالای خانم، اضافه وزن، استعمال دخانیات و… ایجاد می شود.

علائم ناباروری مردان
اغلب مشکل ناباروری مردان چندان واضح نیست و تا زمانی که برای بچه دار شدن اقدام نکرده اند، قابل تشخیص نمی باشد؛ اما بطور کلی برخی از علائم مشکلات ناباروری در مردان عبارتند از:
تغییر در رشد موها
اختلالات نعوظ و انزال
کوچکی و سفتی بیضه ها
کاهش میل جنسی
درد و تورم بیضه ها

علل بروز ناباروری در مردان
اغلب ناباروری مردان با اختلالات اسپرم در ارتباط می باشد. مشکلاتی نظیر پایین بودن تعداد اسپرم، کم تحرکی، بدشکلی اسپرم و یا انسداد مجاری اسپرم، سبب بروز ناباروری در مردان می شود. در برخی از موارد به علت گرم شدن طولانی مدت بیضه ها و یا قرار گرفتن فرد در معرض مواد شیمیایی، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل و یا دخانیات دچار کاهش موقتی تولید اسپرم می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
سن، فاکتور بسیار مهمی در درمان ناباروری می باشد. اگر سن زوج کمتر از ۳۵ سال باشد و پس از یک سال اقدام برای بچه دار شدن موفق نبوده باشند و یا همچنین اگر سن زوج بیشتر از ۳۵ سال باشد و پس از ۶ ماه اقدام برای باردار شدن، ناموفق بوده باشند؛ باید برای درمان و بررسی مشکل به پزشک مراجعه کنند. البته توصیه می شود در صورت مشاهده هریک از علائم ناباروری و نیز قبل از اقدام برای بارداری، حتماً با پزشک مشورت شود. اغلب پزشک برای بررسی علل بروز ناباروری آزمایش خون، ادرار، تصویر برداری و آزمایش اسپرم تجویز می کند. پزشک برای درمان ناباروری و بررسی علل ناباروری موارد زیر را مورد بررسی قرار می دهد:
داروهای مصرفی
مدت زمان اقدام برای بارداری
تغییرات فیزیکی
تاریخ و نوع جراحی ها بخصوص جراحی های مرتبط با مجرای تناسلی
سابقه قرارگیری در معرض تشعشعات یا سابقه شیمی درمانی
سابقه مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی
سابقه بیماری های آمیزشی
سابقه اختلالات ژنتیکی یا بیماری های مزمن