فیبروم های رحمی در زنان، نشانه ها و خطرات

فیبروم یا میوم های رحمی به توده‌های غیر سرطانی و خوش خیم که در ناحیه رحم رشد می‌کنند، اطلاق می‌شود. بسیاری از زنان دارای فیبروم‌های رحمی هستند اما از وجود آن اطلاع ندارند.

فیبروم رحم چیست؟
فیبروم ها تومورهای عضلانی هستند که در دیواره رحم (زهدان) رشد می کنند. درمان فیبروم های رحمی بستگی به علائم شما دارد. یکی دیگر از اصطلاحات پزشکی فیبروم، لیومیوم یا فقط "میوم" است. فیبروم ها تقریباً همیشه خوش خیم هستند (نه سرطانی). فیبروم ها می توانند به صورت تکی رشد کنند یا ممکن است بسیاری از آنها در دیواره رحم وجود داشته باشند. ممکن است فیبروم ها به کوچکی یک بذر سیب و یا به بزرگی یک گریپ فروت باشند. البته در موارد نادر فیبروم ها بسیار بزرگ تر نیز می شوند.

چرا زنان باید در مورد فیبروم ها بدانند؟
در حدود ۲۰ تا ۸۰ درصد از زنان تا زمانی که به سن ۵۰ سالگی برسند، به فیبروم مبتلا می شوند.
فیبروم ها اکثرا در دهه 40 تا 50 سالگی زنان بروز می کند. همه زنان مبتلا به فیبروم علائم ندارند. زنانی که به علائم فیبروم دچار می شوند، اغلب آن را برای زندگی دشوار می دانند. برخی از آنها درد و خونریزی شدید دوره قاعدگی دارند. فیبروم ها همچنین می توانند به مثانه فشار بیاورند و باعث دفع ادرار مکرر شده یا در رکتوم، باعث ایجاد فشار رکتوم می شوند. اگر فیبروم ها بسیار بزرگ شوند، می توانند باعث بزرگ شدن شکم (ناحیه معده) شوند، و باعث می شود که زن باردار به نظر برسد.

چه کسی به فیبروم مبتلا است؟
عواملی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به فیبروم را در زن افزایش دهد.
سن: فیبروم با افزایش سن زنان، به ویژه در دهه های 30 تا 40 سالگی به واسطه یائسگی، شایع تر می شود. بعد از یائسگی، فیبروم ها معمولا کوچک تر می شوند.
سابقه خانوادگی: اگر عضوی از خانواده شما به فیبروم مبتلا باشد، احتمال مبتلا شدن شما نیز افزایش می یابد. اگر مادر فیبروم داشته باشد، خظر ابتلا به آن تقریبا سه برابر بیشتر از حد متوسط می شود.
منشاء قومی (نژادی): زنان آفریقایی-آمریکایی با احتمال بیشتری به فیبروم نسبت به زنان سفیدپوست دچار می شوند.
چاقی: زنانی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبروم هستند. برای خانم های بسیار چاق، خطر دو تا سه برابر بیشتر از میانگین است.
عادات غذا خوردن: خوردن گوشت قرمز زیاد (مثلاً گوشت گاو) و ژامبون با خطر بیشتری از فیبروم ها در ارتباط است. به نظر می رسد خوردن مقدار زیادی سبزیجات سبز از ابتلا به فیبروم ها در زنان جلوگیری می کند.

فیبروم ها در کجا می توانند رشد کنند؟
بیشتر فیبروم ها در دیواره رحم رشد می کنند. پزشکان آنها را بر اساس مکانی که رشد می کنند، در سه گروه طبقه بندی می کنند:
فیبروم ساب سروز (sub-myoo-KOH-zuhl) که در حفره رحم رشد می کنند.
فیبروم اینترامورال (ihn-truh-MYOOR-uhl) که در دیواره داخلی رحم رشد می کنند.
فیبروم ساب موکوزال (sub-suh-ROH-zuhl) که در خارج از رحم رشد می کنند.
برخی از فیبروم ها ساقه دار می شوند که خارج از سطح رحم یا در داخل حفره رحم رشد می کنند. ممکن است شبیه به قارچ به نظر برسند. این فیبروم ها پایه دار (pih-DUHN-kyoo-lay-ted) نامیده می شوند.

علائم فیبروم جیست؟
اکثر فیبروم ها علائمی ایجاد نمی کنند، اما برخی از زنان مبتلا به فیبروم می توانند علائمی مانند زیر داشته باشند:
خونریزی شدید (که می تواند به اندازه ای شدید باشد که منجر به کم خونی شود) یا دوره های قاعدگی دردناک
احساس پر بودن ناحیه لگن (ناحیه تحتانی شکم)
بزرگ شدگی پایین شکم
تکرر ادرار
درد هنگام رابطه جنسی
درد ناحیه پایین کمر
عوارض در دوران بارداری و زایمان، از جمله شش برابر بیشتر شدن خطر سزارین
مشکلات تولید مثل مانند ناباروری که بسیار نادر است

چه عواملی باعث ایجاد فیبروم می شوند؟
هیچ کس نمی داند که دقیقا چه چیزی باعث فیبروم می شود. محققان تصور می کنند که بیش از یک عامل در آن ایفای نقش می کند. این عوامل می توانند شامل موارد زیر باشند:
هورمونی (تحت تأثیر میزان استروژن و پروژسترون)
ژنتیکی (در خانواده ارثی است)
از آنجا که هیچ کس با اطمینان نمی داند چه عواملی باعث ایجاد فیبروم ها می شوند، مشخص نیست چه عواملی باعث رشد یا کوچک شدن آنها می شود. ما می دانیم که آنها تحت کنترل هورمونی هستند (هم استروژن و هم پروژسترون). آنها در دوران بارداری، هنگامی که سطح هورمون زیاد است، به سرعت رشد می کنند. آنها هنگام استفاده از داروهای ضد هورمون کاهش می یابند. همچنین به محض رسیدن به یائسگی، رشد آنها متوقف شده یا کوچک می شوند.

آیا فیبروم ها می توانند به سرطان تبدیل شوند؟
فیبروم ها تقریبا همیشه خوش خیم هستند (سرطانی نیستند). به ندرت (یکی در هر ۱۰۰۰ مورد) ممکن است فیبروم سرطانی باشد. که این حالت،لیومیوسارکوم نامیده می شود. پزشکان تصور می کنند که این سرطان ها ناشی از یک فیبروم موجود نیستند. داشتن فیبروم باعث افزایش خطر ابتلا به فیبروم سرطانی نمی شود. داشتن فیبروم همچنین شانس زن برای ابتلا به سایر اشکال سرطان در رحم را افزایش نمی دهد.

چه اتفاقی می افتد اگر باردار شوم و فیبروم داشته باشم؟
زنانی که فیبروم دارند بیشتر در دوران بارداری و زایمان دچار مشکل می شوند. این بدان معنا نیست که مشکلی ایجاد خواهد شد. بیشتر زنان مبتلا به فیبروم بارداری طبیعی دارند. شایع ترین مشکلاتی که در زنان مبتلا به فیبروم دیده می شود، به شرح زیر است:
سزارین: خطر نیاز به سزارین برای زنان مبتلا به فیبروم حدود شش برابر بیشتر است.
کودک در وضعیت بریچ قرار دارد: کودک برای زایمان واژنی در موقعیت مناسبی در رحم مادر قرار ندارد.
پیشرفتی در زایمان اتفاق نمی افتد.
دکولمان جفت: جفت قبل از زایمان از دیواره رحم جدا می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، رحم به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی کند.

زایمان زودرس
اگر فیبروم دارید و باردار شده اید، با متخصص زنان خود صحبت کنید. همه متخصصان زایمان در برخورد با فیبروم ها و بارداری تجربه دارند. بیشتر زنانی که فیبروم دارند و باردار می شوند، نیازی به مراجعه به بخش زایمان شناسی یا OB ندارند که به بارداری های پر خطر رسیدگی می کند.

چگونه با اطمینان می توانید بگویید که به فیبروم مبتلا هستید؟
وقتی پزشک لگن تا رحم شما را معاینه منظم میکند، و تخمدان ها و واژن شما را بررسی میکند، ممکن است متوجه شود که شما فیبروم دارید. پزشک می تواند در یک معاینه معمولی لگن، مانند یک توده (معمولاً بدون درد) فیبروم را با انگشتان خود احساس کند، که یک توده (معمولاً بدون درد) روی رحم است. غالبا پزشک میزان بزرگی یا کوچکی فیبروم شما را با مقایسه اندازه آنها با اندازه رحم شما در صورتیکه باردار باشید، توصیف می کند. برای مثال، به شما گفته می شود که اندازه فیبروم شما مانند این است که اگر باردار بودید، در هفته ششم از بارداری خود قرار داشتید. یا ممکن است اندازه فیبروم با میوه، آجیل یا یک توپ مانند انگور یا پرتقال، بلوط یا گردو یا توپ گلف یا والیبال مقایسه شود. پزشک شما می تواند آزمایشات تصویربرداری را برای تأیید وجود فیبروم انجام دهد. اینها آزمایشاتی هستند که بدون جراحی، "تصویر" از بدن شما فراهم می کنند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سونوگرافی: برای تهیه تصویر از امواج صوتی استفاده می کند. پروب سونوگرافی را می توان در شکم قرار داد یا می توان آن را در داخل واژن قرار داد تا تصویر را تهیه کند.
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI): برای تهیه تصویر از آهن ربا و امواج رادیویی استفاده می کند.
اشعه X : از نوعی اشعه برای دیدن بدن و ایجاد تصویر استفاده می کند.
سی تی اسکن (CT): برای عکس های بیشتر و کامل، تصاویر اشعه ایکس بدن را از زوایای مختلف می گیرد
هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یا سونوهیستروگرام: HSG شامل تزریق رنگ اشعه ایکس در رحم و گرفتن عکس با اشعه X است. سونو هیستروگرام شامل تزریق آب به رحم و تهیه تصاویر سونوگرافی است.
همچنین ممکن است از جراحی استفاده شود تا اطمینان حاصل کنند که به فیبروم مبتلا هستید. برای این منظور دو نوع جراحی صورت می گیرد:
لاپاراسکوپی: پزشک اسکوپ نازک و درازی را در یک برش کوچک ایجاد شده در ناف یا در نزدیکی آن وارد می کند. اسکوپ دارای یک چراغ روشن و یک دوربین است. این کار اجازه می دهد تا پزشک در طول عمل، رحم و سایر اندام ها را روی مانیتور مشاهده کند. تصاویر نیز می توانند از این نواحی گرفته شوند.
هیستروسکوپی: پزشک اسکوپی طولانی و نازک که همراه با نور است را از واژن و دهانه رحم به داخل رحم منتقل می کند. هیچ برشی لازم نیست. پزشک می تواند در داخل رحم به دنبال فیبروم و سایر مشکلات مانند پولیپ باشد. همچنین می توان از یک دوربین با اسکوپ برای این منظور استفاده کرد.

اگر مبتلا به فیبروم باشم، چه سوالاتی باید از پزشک بپرسم؟
من چند تا فیبروم دارم؟
اندازه فیبروم های من چقدر است؟
فیبروم های من در کجا قرار دارند (ناحیه بیرونی، ناحیه داخلی و یا دیواره رحم)
آیا می توانم انتظار داشته باشم که فیبروم (های) من بزرگتر شود؟
آنها چقدر سریع رشد کرده اند (در صورتیکه قبلا تشخیص داده شده بودند)؟
چگونه می توانم متوجه شوم که فیبروم (های) من بزرگتر شده اند؟
·فیبروم (ها) می تواند به چه مشکلاتی منجر شود؟
چه آزمایش و یا تست های تصویربرداری برای پیگیری رشد فیبروم های من بهتر است؟
اگر فیبروم (های) من به مشکل تبدیل شود، گزینه های درمانی من چیست؟
نظر شما در مورد درمان فیبروم با هیسترکتومی در مقابل سایر انواع درمانها چیست؟
نظر پزشک دوم در صورتیکه پزشک اول به طور کامل به سؤالات شما پاسخ نداد یا به نظر می رسد نیازهای شما را برآورده نکرده است، همیشه ایده خوبی است.

فیبروم چگونه درمان می شود؟
بیشتر زنان مبتلا به فیبروم هیچ گونه علائمی ندارند. برای زنانی که علائم دارند، درمان هایی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند. در مورد بهترین روش برای درمان فیبروم با پزشک خود صحبت کنید. او قبل از کمک به شما در انتخاب یک روش درمانی، موارد زیادی را در نظر می گیرد. برخی از این موارد عبارتند از:
اینکه آیا فیبروم شما با علائمی همراه است
در صورتیکه بخواهید در آینده باردار شوید
اندازه فیبروم ها
محل فیبروم ها
سن شما و اینکه چقدر زمان یائسگی شما نزدیک است
اگر مبتلا به فیبروم هستید و علائمی ندارید، ممکن است به درمان نیازی نداشته باشید. پزشک در طول معاینات منظم، بررسی می کند که آیا فیبروم شما رشد کرده است یا خیر.

آیا فیبروم ها می توانند به سرطان تبدیل شوند؟
اگر فیبروم داشته و علائم خفیفی دارید، پزشک ممکن است مصرف دارو را تجویز کند. داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای درد خفیف قابل استفاده است. اگر دوره قاعدگی با خونریزی شدید داشته باشید، مصرف مکمل آهن می تواند شما را از ابتلا به کم خونی باز دارد یا در صورت کم خونی آن را بهبود ببخشد. چند دارویی که معمولا برای جلوگیری از بارداری استفاده می شود، برای کمک به کنترل علائم فیبروم نیز توصیه می شود. قرص های ضد بارداری با دوز پایین باعث رشد فیبروم ها نمی شوند و می توانند به کنترل خونریزی سنگین کمک کنند. همین امر برای تزریقات مانند پروژسترون صادق است (به عنوان مثال، دپوپروورا). IUD (دستگاه داخل رحمی) که میرنا نامیده می شود، که حاوی مقدار کمی داروهای پروژسترونی است، می تواند برای کنترل خونریزی شدید و همچنین برای جلوگیری از بارداری استفاده شود. سایر داروهای مورد استفاده در درمان هورمون ها « آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین» (GnRHa) هستند. رایج ترین نوع این داروها، لوپرون است. این داروها به شکل تزریقی، اسپری بینی، یا کاشتنی هستند که می توانند فیبروم های شما را کوچک تر کنند. گاهی اوقات آنها قبل از عمل استفاده می شوند تا فیبروم ها راحت تر از بین بروند. عوارض جانبی GnRHas می تواند شامل گر گرفتگی، افسردگی، عدم توانایی در به خواب رفتن، کاهش میل جنسی و درد مفاصل باشد. بیشتر زنان GnRHas را به خوبی تحمل می کنند. اکثر خانمها هنگام مصرف GnRHas دوره قاعدگی را تجربه نمی کنند (قاعدگی آنها قطع می شود). این می تواند برای خانم هایی که خونریزی سنگین دارند، کمک بزرگی باشد. همچنین به زنان مبتلا به کم خونی این امکان را می دهد که از نظر تعداد عادی خون بهبود یابند. GnRHas می تواند باعث نازک شدن استخوان شود، بنابراین استفاده از آنها به طور کلی به شش ماه یا کمتر محدود می شود. این داروها نیز بسیار گران هستند و برخی از شرکتهای بیمه فقط مقداری از هزینه آن را تقبل کرده یا هیچ یک از هزینه ها را تأمین نمی کنند. GnRHas می توانند علائم فیبروم ها را به صورت موقتی تسکین دهند. پس از قطع مصرف دارو، فیبروم ها به سرعت رشد می کنند.

عمل جراحی
اگر فیبروم هایی با علائم متوسط یا شدید دارید، جراحی ممکن است بهترین راه برای درمان آنها باشد. در اینجا گزینه های جراحی شرح داده شده است:
میومکتومی: جراحی برای برداشتن فیبروم ها بدون خارج کردن بافت سالم رحم است. برای خانم هایی که مایل به داشتن فرزند بعد از درمان فیبروم خود هستند یا به دلایل دیگری آرزو دارند رحم خود را حفظ کنند، این روش بهتر است. می توانید بعد از میومکتومی باردار شوید. اما اگر فیبروم شما در اعماق رحم جاسازی شده بود، ممکن است شما برای انجام زایمان به سزارین نیاز داشته باشید. یومکتومی از جهات مختلفی قابل انجام است. این می تواند یک عمل جراحی بزرگ باشد (شامل برش در شکم) یا با لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی انجام شود. نوع جراحی که می تواند انجام شود، بستگی به نوع، اندازه و محل قرارگیری فیبروم ها دارد. بعد از میومکتومی فیبروم های جدید می توانند رشد کنند و بعداً باعث ایجاد مشکل شوند. تمام خطرات احتمالی عمل جراحی در مورد میومکتومی صادق است. خطرات بستگی به این دارد که عمل جراحی چقدر گسترده است.
هیسترکتومی: جراحی برای برداشتن رحم است. این عمل جراحی تنها روش مطمئن برای درمان فیبروم های رحمی است. فیبروم ها شایع ترین دلیل انجام هیسترکتومی هستند. این عمل جراحی زمانی استفاده می شود که فیبروم های زن بزرگ باشد، یا اگر خونریزی سنگین داشته باشد، یا نزدیک به زمان یائسگی او بوده یا یائسه شده باشد، یا کودک نمی خواهد. اگر فیبروم ها بزرگ باشند، ممکن است به هیسترکتومی نیاز باشد که شامل برش در شکم برای خارج کردن رحم است. اگر فیبروم ها کوچکتر باشند، ممکن است پزشک به جای ایجاد برش، از طریق واژن به رحم برسد. در بعضی موارد هیسترکتومی از طریق لاپاروسکوپی قابل انجام است. برداشتن تخمدان ها و گردن رحم در زمان هیسترکتومی معمولاً اختیاری است. زنانی که تخمدان آنها برداشته نشده است، در زمان هیسترکتومی وارد دوره یائسگی نمی شوند. هیسترکتومی یک عمل جراحی اساسی است. اگرچه هیسترکتومی به طور معمول کاملاً بی خطر است، اما خطر قابل توجهی از عوارض را به همراه دارد. بهبودی بعد از عمل هیسترکتومی معمولاً چند هفته طول می کشد.
تخریب آندومتر: برای کنترل خونریزی بسیار سنگین، پوشش رحم برداشته شده یا از بین می رود. این کار را می توان با لیزر، حلقه های سیم، آب جوش، جریان الکتریکی، مایکروویو، انجماد و روش های دیگر انجام داد. این روش معمولاً جراحی جزئی محسوب می شود. این کار به صورت سرپایی یا حتی در مطب پزشک قابل انجام است. عوارض ممکن است رخ دهد، اما با بیشتر این روش ها، نادر است. اکثر افراد به سرعت بهبود می یابند. حدود نیمی از زنانی که این روش را انجام می دهند، دیگر خونریزی قاعدگی ندارند. حدود سه نفر از هر 10 زن خونریزی بسیار سبکتر دارند. اما، یک زن پس از این عمل جراحی دیگر قادر به داشتن فرزند نیست.
میولیز: یک سوزن در فیبروم ها وارد می شود، که معمولاً با استفاده از لاپاراسکوپی هدایت می شود و از جریان الکتریکی یا انجماد برای از بین بردن فیبروم ها استفاده می شود.
آمبولیزاسیون فیبروئیدی رحم (UFE) یا آمبولیزاسیون شریان رحمی (UAE): یک لوله نازک وارد رگ های خونی شده که به فیبروم خون رسانی می کنند. سپس ذرات پلاستیکی یا ژلی ریز در رگ های خونی تزریق می شوند. این مسئله خون رسانی به فیبروم را مسدود می کند و باعث کوچک شدن آن می شود. UFE می تواند یک روش سرپایی یا بستری شدنی باشد. عوارض آن، از جمله یائسگی زودرس بوده که شایع نیستند اما می توانند رخ دهند. مطالعات نشان می دهد که فیبروم ها احتمالاً بعد از UFE رشد نمی کنند، اما به تحقیقات طولانی مدت بیشتری نیاز است. همه فیبروم ها را نمی توان با UFE درمان کرد. روش UFE بیشتر از همه برای زنانی مناسب است که:
فیبروم هایی داشته باشند که باعث خونریزی شدید می شود.
فیبروم هایی دارند که باعث درد می شوند یا به مثانه یا رکتوم فشار وارد شود.
نمی خواهند هیسترکتومی داشته باشند.
نمی خواهند در آینده فرزندان داشته باشند

چه درمان های جدیدی برای فیبروم های رحمی وجود دارد؟
روشهای زیر هنوز روشهای درمانی استاندارد نیستند، بنابراین ممکن است پزشک معالج شما آنها را ارائه ندهد یا بیمه درمانی ممکن است آنها را تحت پوشش قرار ندهد:
حذف با بسامد رادیویی که از گرما برای از بین بردن بافت فیبروم استفاده می کند که بدون آسیب رساندن به بافت طبیعی رحم است. فیبروم ها درون رحم باقی می مانند، اما اندازه آنها کوچک می شوند. بیشتر خانمها در همان روز به خانه می روند و می توانند طی چند روز استراحت به فعالیت های عادی برگردند.
داروهای ضد هورمونی ممکن است بدون عوارض جانبی نازک شدن استخوان، باعث تسکین علائم شوند.