سندروم تخمدان پلی کیستیک، دلایل و تاثیرات آن بر بدن

ابتلا به سندروم تنبلی تخمدان تعادل هورمون های بدن یک زن را دچار اختلال می کند. در بدن زنی که به این عارضه مبتلاست، ترشح هورمون های مردانه بیش از حد مناسب، صورت می گیرد. افزایش این هورمون در بدن زنان، دوره های قاعدگی آنها را نامنظم و در مواردی متوقف کرده و فرایند باروری را در آنها دشوار خواهد کرد. از نشانه های وجود این بیماری، می توان به رویش موهای زائد در صورت و بدن اشاره کرد و در مواقعی به دلیل ریزش زیاد مو، کچل شدن هم می تواند اتفاق بیفتد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک، در بلند مدت هم می تواند زمینه ساز ابتلا به بیماری های جدی و آزاردهنده ای نظیر دیابت و بیماریهای قلبی شود. مصرف قرص های ضد بارداری و داروهای مربوط به دیابت، می توانند نوسانات هورمونی ناشی از این سندروم را ثبات بخشیده و به بهبود وضعیت سلامت زنان در این باره، کمک کنند. مطلبی که برایتان آماده کرده ایم را دنبال کنید تا هرآنچه لازم است درباره این سندروم بدانید را دریافت کنید:

تنبلی تخمدان چیست؟
این سندروم، مشکلی است ناشی از اختلالات هورمونی بدن زنان که تقریبا ۲۷ درصد از آنها را در سنین باروری ( ۱۵ تا ۴۴ سال) مبتلا می کند. بسیاری از زنان مبتلا به این سندروم در این باره آگاه نبوده و شواهد حاکیست ۷۰ درصد زنانی که سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند، بی خبر از آن بسر می برند. این سندروم به روی تخمدان های زنان که اندام های تولید مثل آنها محسوب می شوند، تاثیر گذاشته و ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون را در بدن آنها با مشکل مواجه می کند و به این ترتیب چرخه قاعدگی این زنان مختل می شود.

تخمدان ها
مسوول آزاد کردن تخمک هستند تا برای بارور شدن با اسپرم مرد ترکیب شود. به آزاد شدن تخمک در هر ماه تخمک گذاری می گویند. هورمون های محرک فولیکول ( FHS) و هورمون جسم زرد تخمدان ( LH) هورمون های مربوط به تخمدان ها هستند. FHS، تخمدان را تحریک به تولید فولیکول ( کیسه ای که حاوی تخمک است ) می کند و در ادامه هورمون LH موجب آزاد سازی تخمک بالغ از تخمدان می شود. تنبلی تخمدان چندین علامت دارد که به روی کارکرد تخمدان ها و فرایند تخمک گذاری، تاثیرشان مشخص می شود. از عمده علائم ابتلا به این تنبلی تخمدان می توان به قطع یا نامنظم شدن قاعدگی، افزایش سطح هورمون مردانه در بدن زن و کیست های موجود در تخمدان اشاره کرد.
واژه پلی کیستیک، به معنای تعداد زیادی کیست می باشد که در سندروم تخمدان پلی کیستیک، کیسه های بسیار کوچکی درون تخمدان ها شروع به رشد می کنند. این کیسه ها فولیکول خوانده می شوند که حاوی تخمک های نابالغ هستند. این تخمک ها هرگز به اندازه ای بالغ نمی شوند که برای فرایند تخمک گذاری مناسب شوند.
فقدان تخمک گذاری در بدن زن، موجب تاثیرات جدی به روی هورمون های استروژن، پروژسترون، FSH و LH می شود. میزان استروژن و پروژسترون در بدن، به کمتر از حد معمول کاهش پیدا کرده و مقدار آندروژن به بیش از حد معمول افزایش می یابد. بالا رفتن هورمون مردانه، آسیب جدی به چرخه طبیعی قاعدگی زنان وارد کرده و باعث کاهش و کوتاه شدن این دوره در آنها می شود.

دلایل ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک
اگرچه بیشتر پزشکان دلیل اصلی ابتلا به این سندروم را بطور دقیق شناسایی نکرده اند اما بر این باورند که افزایش هورمون مردانه در بدن زنان از اینکه تخمدان های آنها بتوانند بطور طبیعی هورمون ترشح کرده و تخمک گذاری کنند، جلوگیری می کند. عواملی از قبیل ژنتیک، مقاومت در برابر انسولین و التهاب بدن می توانند منجر به افزایش سطح آندروژن در بدن شوند. شواهد حاکیست ابتلا به این تنبلی تخمدان در زنانی که پیشینه خانوادگی در این زمینه دارند، بیشتر رخ می دهد. بدن ۷۰ درصد زنان مبتلا به این سندروم هم در برابر انسولین، مقاومت نشان می دهد به این معنا که انسولین بطور کامل در بدن آنها مورد استفاده قرار نمی گیرد.
به این ترتیب،پانکراس شروع به ترشح بیشتر انسولین می کند و انسولین زیادی که در بدن جریان می یابد، تخمدان ها را به سمت تولید بیشتر هورمون مردانه سوق می دهد. همچنین مشخص شده که زنان مبتلا به این سندروم، التهابات بدن را تجربه می کنند که اضافه وزن، دلیل اصلی التهاب بدن شناخته شده است. نتایج مطالعات هم حاکی از آن است که در اثر التهاب بدن، تولید هورمون مردانه افزایش می یابد.

نشانه های ابتلا به تنبلی تخمدان
برخی از زنان در برخورد با مشکلات بارداری و یا اضافه وزن قابل توجهی که پیدا می کنند، متوجه ابتلای خود به این سندروم می شوند در حالیکه برخی از آنها با تغییراتی که در قاعدگی های خود مشاهده می کنند پی می برند که دچار این سندروم شده اند. از عمده نشانه های ابتلا به این سندروم، می توان به قاعدگی های نامنظم اشاره کرد. فقدان تخمک گذاری می تواند مانع از تخریب مرتب ماهیانه جداره رحم زن شود بطوریکه برخی زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، در طول سال تنها ۸ بار قاعدگی را تجربه می کنند. خونریزی های شدید هم دیگر نشانه وجود این سندروم است.

دیگر علائم تنبلی
بر این اساس،جداره رحم مدت زمان بیشتری در حال تخریب به سر می برد و به این ترتیب قاعدگی سخت تر و خونریزی بیشتری، تجربه خواهد شد. رشد موهای زائد، نشانه ناخوشایند دیگریست که به دلیل ابتلا به این سندروم بوجود می آید. ۷۰ درصد زنان مبتلا به سندروم پلی کیستیک، شاهد رویش موهای زائد در صورت و بدن خود هستند. موهای زائدی که گاهی به روی شکم، پشت و قفسه سینه رشد می کنند. ایجاد آکنه های پوستی هم دیگر نشانه بارز این سندروم می باشد.
هورمون مردانه زیاد در بدن زن می تواند پوستش را چرب تر کرده و منجر به ایجاد آکنه های پوستی در نواحی مانند صورت، بالای کمر و قفسه سینه شود. افزایش وزن و چاقی هم از عوارض دچار شدن به این سندروم است، بطوریکه 80 درصد زنان مبتلا، چاق هستند یا اضافه وزن قابل توجهی پیدا می کنند. نازک شدن تار موها و ریزش مو هم از دیگر نشانه های این اختلال هستند. سیاه شدن رنگ پوست هم از علائم سندروم تنبلی تخمدان است که ممکن است بصورت لکه های سیاهی در نواحی کشاله ران، زیر سینه و گردن،خودنمایی کند. علاوه بر اینها زنانی که درگیر این سندروم می شوند احتمالا به دلیل عدم تعادل هورمون هایشان، سردرد را نیز زیاد تجربه می کنند.

تاثیرات سندروم تخمدان پلی کیستیک به روی اعضاء بدن
بالا بودن میزان هورمون آندروژن در بدن که بر اثر ابتلا به این سندروم ایجاد می شود، کارکرد بخش های مختلف بدن مانند دستگاه تولید مثل را بهم می ریزد. ناباروری، مشکلی است که می تواند از پیامدهای ابتلا به این بیماری در زنان باشد. برای بارور شدن، بایست فرایند تخمک گذاری انجام شود. زنانیکه تخمک گذاری در بدنشان، بطور منظم صورت نمی گیرد، به اندازه کافی تخمک آزاد نمی کنند تا بارور شوند. بر این اساس، سندروم تخمدان پلی کیستیک یکی از عمده ترین دلایل ناباروری در زنان محسوب می شود. علاوه بر این، با توجه به تاثیری که این سندروم بر چاق شدن زنان دارد می تواند آنها را مستعد ابتلا به بیماریهایی نظیر قند خون، فشار خون بالا، کاهش کلسترول مفید بدن و افزایش کلسترول مضر کند و به این ترتیب منجر به پیدایش دیابت و بیماریهای قلبی -عروقی و تجربه سکته در آنها شود.
وقفه تنفسی در خواب
زنانیکه دچار وقفه تنفسی در خواب می شوند، توقف یا کاهش تنفس را برای مدتی کوتاه اما به دفعات زیاد در خواب شبانه خود تجربه می کنند. زنانی که هم چاق هستند و هم مبتلا به این سندروم، وقفه تنفسی در خواب، خیلی بیشتر به سراغشان می رود. این آمار در اینگونه زنان ۵ تا ۱۰ برابر، نسبت به زنانی که فقط چاق هستند و سندروم تخمدان پلی کیستیک ندارند، بیشتر است.
سرطان آندومتر
در طول دوره تخمک گذاری، جداره رحم شروع به ریزش می کند. چنانچه زنی تخمک گذاری را بطور منظم در هر ماه تجربه نکند، جداره رحمش شروع به ضخیم شدن خواهد کرد. جداره ضخیم داخل رحم می تواند احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را تقویت کند.
افسردگی
هم تغییرات هورمونی که در اثر ابتلا به سندروم تنبلی تخمدان ایجاد می شود، هم ظهور موهای زائد در بدن، می توانند بهانه های خوبی باشند تا احساسات یک زن را جریحه دار کنند. بسیاری از زنانی که با اتنبلی تخمدان دست و پنجه نرم می کنند درگیر افسرده خویی و اضطراب هستند.

راه های تشخیص تنبلی تخمدان
پزشکان، زمانی تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک را تایید می کنند که از میان سه نشانه مقدار زیاد هورمون آندروژن، چرخه های قاعدگی نامنظم و کیست های موجود در تخمدان، دو نشانه از آن در بدن زن، قابل تشخیص باشد. برای اطمینان بیشتر، پزشک معالج در مورد افزایش وزن قابل توجه و بروز آکنه های پوستی هم از بیمار سوال می کند. معاینه اعضاء تولید مثل در داخل لگن، روش تشخیصی دیگریست که پزشکان بکار می گیرند تا نسبت به وجود هر نوع مشکلی در تخمدان ها و سایر بخش های دستگاه تولیدمثل زنان مطمئن شوند.
در این معاینه پزشک در حالیکه انگشتان خود را با دستکش پوشانده، آنها را وارد واژن کرده و داخل آن را بررسی می کند تا متوجه رشد بافت غیرطبیعی رحم و تخمدان شود. اقدام دیگر پزشکان توصیه به انجام آزمایش خون به بیماران است تا متوجه شوند آیا ترشح هورمون مردانه در بدن آنها بیشتر از حد معمول است یا نه. انجام سونوگرافی نیز برای مشاهده فولیکول های غیر طبیعی یا سایر موارد مشابه در درون تخمدان یا رحم، راهکار تشخیصی معتبر دیگری است.

بارداری به هنگام ابتلا به سندروم پلی کیستیک
با توجه به تاثیر منفی وجود این سندروم به روی چرخه های طبیعی قاعدگی زنان، فرایند بارداری در آنها، دشوار می شود. بطور تقریبی ۷۰ تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به این سندروم، مشکلات بارداری و زایمان را تجربه می کنند. بطور مثال،این گروه از زنان، دو برابر بیشتر از سایر زنان، فرزندان نارس به دنیا می آورند. همچنین سقط جنین و ابتلا به دیابت بارداری هم از دیگر تجربه های فرایند بارداری در آنهاست. با اینحال این زنان هم می توانند با بکارگیری روش های مناسب بارداری مخصوص به خود که سلامت تخمدان هایشان را افزایش می دهند، بارداری سالمی را تجربه کنند. کاهش وزن و پایین آوردن سطح قند خون از جمله اقدامات موثر در ایجاد دوران بارداری موفق در آنها محسوب می شود.

رژیم های غذایی و سبک زندگی مناسب در زنان مبتلا به سندروم تحمدان پلی کیستیک
درمان های جدی در مورد این سندروم با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، آغاز می شود. کاهش وزن و تغذیه سالم بخش مهمی از سبک زندگی سالم هستند. حفظ وزن مطلوب بدن، بطور قابل توجهی چرخه قاعدگی را بهبود بخشیده و نشانه های ابتلا به سندروم را کمرنگ می کند. هر نوع رژیم غذایی که در رسیدن شما به وزن مطلوب بدنتان و حفظ آن کمک کند با ارزش و مفید محسوب خواهد شد. اگرچه دنبال کردن برخی رژیم های غذایی خاص هم در این باره کمک بیشتری خواهند کرد. بطور مثال، شواهد حاکیست مصرف کمتر کربو هیدرات در برنامه غذایی، هم به کاهش وزن کمک می کند، هم سطح انسولین بدن را پایین می آورد.
میزان محدود شاخص گلوکز بدن که در آن کربوهیدرات، تنها از طریق مصرف میوه، سبزیجات و غلات بدست می آید، بهتر از رژیم های غذایی منظم کاهش وزن، بر تنظیم چرخه قاعدگی تاثیر می گذارد. نتایج حاصل از مطالعات علمی نشان می دهد که انجام حرکات ورزشی به مدت 30 دقیقه در روز و سه روز در هفته، به زنان مبتلا به تنبلی تخمدان ، کمک زیادی می کند تا به وزن مطلوب خود دست یابند. کاهش وزن با کمک ورزش، به بهبود فرایند تخمک گذاری در بدن زنان نیز کمک می کند.

درمان های دارویی رایج
مصرف قرص های ضد بارداری و سایر داروهای موثر، در تنظیم چرخه قاعدگی و درمان عوارض ناشی از سندروم در بدن، مانند رویش موهای زائد، نقش چشمگیری دارند. مصرف قرص های ضد بارداری به شکل استفاده روزانه استروژن و پروژسترون، می تواند منجر به تعادل هورمون ها در بدن، تنظیم تخمک گذاری، کاهش علائم سندروم مانند رشد موهای زائد شده و مانع از ابتلا به سرطان آندومتر شود.

عمل جراحی
زمانیکه سایر درمان های صورت گرفته چندان موفق عمل نکرده باشند، برای تقویت شانس بارداری، می توان از عمل جراحی کمک گرفت. تحریک تخمک گذاری در بدن زنان مبتلا به این سندروم به این شکل صورت می گیرد که از طریق لیزر یا سوزن حرارت دیده، حفره های کوچک ظریفی در تخمدان ایجاد می کنند تا چرخه تخمک گذاری، بازسازی شود.
- زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
- توقف قاعدگی بدون دلیل ناشی از بارداری
- رویش موهای زائد به روی صورت و بدن
- تلاش های ناموفق برای باردار شدن پس از گذشت یکسال
- بروز نشانه های ابتلا به دیابت مانند گرسنگی و تشنگی بیش از اندازه،افزایش وزن زیاد و تاری دید
چنانچه وجود این سندروم در بدن زنی تشخیص داده شد،لازم است که او معاینات مرتب خود را نزد پزشک مربوطه، انجام دهد.