علت سرطان پستانها، باورهای اشتباه درباره ماموگرافی

برخی خانم‌ها در مورد انجام ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه نگران هستند و گاهی ترجیح می‌دهند در بی‌خبری باشند و گاهی بهانه‌های دیگری از جمله اینکه اشعه ماموگرافی خود باعث سرطان می‌شود، می‌آورند اما آیا سی تی اسکن، اشعه ایکس و حتی ماموگرافی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد و چطور می‌توان با ماموگرافی سرطان سینه را به موقع تشخیص داد؟

ماموگرافی چطور انجام می‌شود؟
ماموگرافی به گونه‌ای طراحی شده که فقط به بافت پستان توجه می‌کند و دوز بسیار کمی اشعه نیاز دارد، دوزهایی کمتر نسبت به اشعه ایکس معمول. این دستگاه از دو صفحه استفاده می‌کند که سینه را صاف می‌کند تا بافت از هم جدا شده و تصویر بهتری از پستان بدهد.
یک ابزار جدید تصویربرداری از پستان، ماموگرافی سه بعدی است که در آن اشعه ایکس با دوز کمی از زاوایای مختلف وارد می‎‌شود تا تصویر سه بعدی از سینه ایجاد کند. این به رادیولوژیست کمک می‌کند ساختار سینه فرد را بدون سردرگمی نسبت به بافت همپوشان بتوان تشخیص داد.
در ماموگرافی مدرن مقدار بسیار کمی از اشعه که حتی کمتر از اشعه ایکس قفسه سینه است، استفاده می‌شود. به طور متوسط دوز تابش کامل برای یک ماموگرام معمولی با دو نمای هر سینه در حدود ۰.۴ میلی ثانیه است. دوز پرتویی که برای یک ماموگرافی غربالگری هر دو سینه مورد استفاده قرار می‌گیرد، تقریبا به همان میزان اشعه‌ای است که یک زن در حدود ۷ هفته از محیط طبیعی خود دریافت می‌کند.
در حالی که تکرار اشعه ایکس می‌تواند خطر سرطان سینه را به مرور زمان افزایش می‌دهد اما خطر بسیار اندک است. مطالعات نشان می‌دهد که مزایای دریافت ماموگرافی از خطرات مواجهه با اشعه بیشتر است. در حقیقت ماموگرافی تنها موثرترین روش تشخیص زودرس سرطان سینه است.
ماموگرام می‌تواند با یافتن سرطان سینه حتی قبل از بروز علائم جسمی، زندگی را نجات دهد. این به آن معناست که تعداد بیشتری از خانم‌هایی که به دلیل سرطان سینه تحت درمان هستند، قادر به نگهداشتن سینه خود هستند. طبق گزارش انجم سرطان آمریکا زنانی که به طور متوسط در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه نیستند به این معنی که هیچ سابقه خانوادگی سرطان سینه یا عوامل خطرزا ندارند می‎توانند تا ۴۵ سالگی برای شروع ماموگرافی صبر کنند.
اگر در معرض خطر برای سرطان سینه هستید ممکن است لازم باشد زودتر از سایرین غربالگری را شروع کنید. برخی از عوامل خطر سرطان سینه عبارتند از:
- جهش ژنتیکی
- شروع یائسگی بعد از 55 سالگی
- نداشتن فعالیت فیزیکی
- اضافه وزن یا چاقی بعد از یائسگی
- داشتن سینه‌های متراکم
- سابقه خانوادگی سرطان سینه
- درمان با پرتودرمانی
اکنون می‌دانیم که دوزهای بسیار کم پرتودرمانی تاثیر چندانی بر خطر سرطان سینه ندارد اما برخی از خانم‌ها نگران درد هستند یا نگرانند خبر بد بشنوند و به همین دلیل از انجام ماموگرافی خودداری می‌کنند با این حال فواید آگاهی از سرطان سینه در مراحل اولیه بهتر است. در مورد سابقه خانوادگی و نگرانی‌هایتان با پزشک مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند در تصمیم گیری برای شروع غربالگری به شما کمک کند. اگر احتمال بارداری وجود داشته باشد به پزشک اطلاع دهید.

آیا می‌توان به جای ماموگرافی، ام آر آی یا سونوگرافی انجام داد؟
اشعه هیچ یک از این آزمایش‌ها مضر نیست اما معمولا درمان جایگزین ماموگرافی نیستند و هیچ آزمایش تشخیصی به اندازه ماموگرافی نمی‌تواند سرطان را سریع تشخیص دهد. آزمایش‌های ترکیبی احتمالا باعث ایجاد آلارم کاذب می‌شوند.

باورهای اشتباه درباره ماموگرافی
مضرات ماموگرافی بیشتر از مزایای آن است: برخی باورها هست که می‌گوید مضرات انجام ماموگرافی قبل از ۵۰ سالگی و بعد از ۷۴ سالگی بیشتر از مزایای آن است. این کاملا اشتباه است. براساس آزمایش‌های بالینی مختلف غربالگری منظم باعث نجات جان انسان‌ها میشود و ۴۰ درصد از زنانی که زیر ۵۰ سال دارند در معرض سرطان سینه قرار دارند. و به همین دلیل آغاز ماموگرافی از ۴۰ سالگی مناسب است. در ۲۵ سال گذشته میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه حدود ۳۵ درصد کاهش یافته است. این تا حد زیادی به دلیل در دسترس بودن ماموگرافی است.
تشخیص بیش از حد سرطان سینه: باور خطرناک دیگر این است که 10 تا 50 درصد از سرطان‌های سینه بیش از حد تشخیص داده می‌شوند. به این معنی که برخی از تومورها در صورت عدم درمان ممکن است کشنده نیستند. براساس این فرض معیوب شیوع سرطان سینه تغییر نکرده است.
تصویربرداری باعث ایجاد سرطان می‌شود: بسیاری از خانم‌ها به دلیل همین باور غلط ممکن است غربالگری انجام ندهند. خطر مرگ ناشی از سرطان سینه از آنجا که از هر ۸ زن یکی به این بیماری مبتلا میشود، این تئوری را که دوز تابش ماموگرافی باعث سرطان می‌شود را از بین می‌برد. خطر این اشعه تقریبا برابر خطر پرواز با هواپیماست.
بافت پستان متراکم اثربخشی کمی دارد: برخی خانم‌ها که بافت سینه متراکم دارند ممکن است ماموگرافی را موثر ندانند. اما این درست نیست. اگرچه غربالگری در بافت متراکم حساسیت کمتری دارد اما هنوز هم بیشتر سرطان‌های سینه را درگیر می‌کند. در حال حاضر با انجام ماموگرافی 3 بعدی میتوان اثربخشی ماموگرافی را نشان داد.
غربالگری مقرون به صرفه نیست: این باور به هیچ عنوان درست نیست. آنچه مقرون به صرفه نیست، تشخیص سرطان سینه در مراحل پایانی است. تشخیص سرطان سینه زودرس و درمان آن بسیار مقرون به صرفه‌تر است.