سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست؟

استرسی که جنین در حین یا قبل از تولد تجربه می‌کند ممکن است باعث شود که جنین هنگامی که هنوز در رحم است مدفوع (مکونیوم) را دفع کند. مکونیوم سپس با مایع آمنیوتیک که جنین را احاطه کرده است مخلوط می‌شود. نوزاد ممکن است اندکی قبل، در حین تولد یا درست بعد از تولد، مکونیوم و مایعات آمنیوتیک را به درون ریه‌های خود استنشاق کند. این امر به عنوان سندرم آسپیراسیون مکونیوم شناخته می‌شود. در ادامه مطلب به طور کامل شرح داده شده است که سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست و چه درمانی برای آن وجود دارد.

سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست؟
مکونیوم یا مدفوع جنین، یک ماده سبز تیره و قیر گون است که قبل از تولد در روده جنین تولید می‌شود. به طور طبیعی در چند روز اول پس از تولد، نوزاد مکونیوم را دفع می‌کند.
اگر مدتی از تاریخ مقرر زایمان شما گذشته باشد دفع مکونیوم شایع‌تر است. یکی از نگرانی‌های وجود مکونیوم در مایع آمنیوتیک این است که جنین در طول زایمان ممکن است مکونیوم را ببلعد و یا آن را استنشاق کند. برای مقابله با استنشاق مکونیوم توسط جنین، بلافاصله مکونیوم به وسیله مکش قوی از کیسه آب خارج می‌شود، حتی قبل از خارج کردن بدن. این اقدام می‌تواند مقدار مکونیوم موجود برای استنشاق جنین را کاهش دهد.
مکونیوم می‌تواند بلعیده شود که معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند یا می‌تواند از طریق استنشاق وارد ریه‌های جنین شود. این واقعه می‌تواند باعث ایجاد مشکلی به نام سندرم استنشاق مکونیوم شود. اگرچه این سندرم غالباً تهدیدی برای زندگی نوزاد به شمار نمی‌رود، اما می‌تواند عوارض قابل توجهی برای سلامتی نوزاد شما ایجاد کند و اگر سندروم شدید باشد، یا بدون درمان رها شود می‌تواند کشنده باشد.

از کجا بفهمم جنین در شکم مدفوع کرده است؟
تشخیص سندرم آسپیراسیون مکونیوم کار ساده ای نیست و معمولا توسط ماما و یا پزشک متخصص قابل انجام خواهد بود. اما از جمله علائم مدفوع کردن جنین در رحم می توان به استرسی اشاره کرد که در جنین بروز کرده و می تواند منجر به تغییر ناگهانی ضربان قلب او گردد. بعلاوه وقتی مایع آمنیوتیک آغشته به مکونیوم می شود، رنگ آن کدر شده و متمایل به سبز خواهد بود که خود از دیگر نشانه های دفع مدفوع جنین در شکم مادر محسوب می شود.

آیا اگر تاریخ زایمان بگذرد جنین مدفوع می کند؟
نمی توان به طور قطع گفت که با گذشتن از تاریخ زایمان بدون شک جنین مدفوع خواهد کرد زیرا بسیاری از مادران که از هفته ۴۲ عبور کرده اند و القای زایمان برای آن ها انجام شده است، دچار این عارضه نمی شوند. اما با توجه به افزایش خطر بروز آن با گذشتن از موعد مقرر زایمان، نظارت دقیق جنین اهمیت بسیار زیادی دارد.

سندرم آسپیراسیون مکونیوم در نوزادان
از آنجا که مکونیوم یک ماده غلیظ و چسبناک است، می‌تواند در صورت استنشاق بلافاصله پس از تولد باعث تورم ریه‌های نوزاد شود و مشکلاتی ایجاد کند. همچنین می‌تواند منجر به ذات الریه مرتبط با استنشاق مکونیوم شود که می‌توانند مشکلات بسیار جدی باشند که منجر به بستری شدن نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان می‌شود و معالجه آن بسته به شدت عارضه از چند روز تا چندین هفته طول خواهد کشید.

سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست، عوارض حین زایمان
مکونیوم یک ماده غلیظ، سبز رنگ و قیرگون است که در دوران بارداری در روده‌های جنین تشکیل می‌شود. به طور معمول این ماده تا پس از تولد جنین شما دفع نمی‌شود. با این حال، بعضی اوقات جنین قبل از تولد مدفوع خواهد داشت و مکونیوم را به درون مایع آمنیوتیک دفع می‌کند.

مکونیوم در حین زایمان
اگر در حین زایمان مکونیوم مشاهده شود، شما از نظر علائم عوارض جنینی تحت مراقبت بیشتری قرار می‌گیرید. تنها وجود مکونیوم در مایع آمنیوتیک به این معنی نیست که جنین شما دچار عوارض جنینی خواهد شد، اما این نشان می‌دهد که تیم پزشکی شما باید مراقب نشانه‌های عوارض جنینی باشند.

سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست و چه درمانی دارد؟
اگر جنین شما در معرض چنین عارضه ای قرار گیرد، تحت نظارت بیشتر و دقیق تر حین زایمان قرار خواهد گرفت:
آمنیواینفیوژن
اگر در هنگام زایمان مکونیوم مشاهده شود، جنین با دقت بیشتری تحت نظارت قرار می‌گیرد تا پزشک مراقب علائم عوارض جنینی باشد. پزشک یا مامای شما ممکن است تصمیم بگیرد که در مواردی که نظارت جنینی ضعیف باشد، آمنیواینفیوژن را اعمال کند. آمنیواینفیوژن عملی است که مایع استریل از طریق سوند به داخل رحم وارد می‌شود تا به رقیق شدن مکونیوم کمک کند. همچنین می‌توان از این روش برای افزودن به حجم مایع آمنیوتیک استفاده کرد. این کار در صورت نیاز بیش از یک بار انجام می‌شود و ممکن است تحمل روند زایمان را برای نوزاد افزایش دهد.
مداخلات زایمان
اگر جنین شما تحمل زایمان را نداشته باشد یا نشانه‌های عوارض جنینی را نشان دهد که آمنیواینفیوژن نیز آن را برطرف نکرده باشد، پزشک یا ماما ممکن است تصمیم بگیرند که زایمان به روش سزارین انجام شود.
مکونیوم پس از تولد
اگر جنین قبل از تولد مکونیوم نداشته باشد، شما در چند روز اول پس از تولد آن را مشاهده خواهید کرد. دفع این ماده مشکلی به وجود نمی‌آورد. با این حال، بسیار چسبناک است و تمیز کردن نوزاد کاری دشوار خواهد بود. نکته‌ای برای سهولت تعویض پوشک نوزاد: بعد از شستشوی نوزاد در حین تعویض پوشک، نوزاد را با مقداری پماد یا روغن بپوشانید. این کار مانع از چسبیدن مکونیوم به بدن نوزاد می‌شود.
حال که می دانید سندرم آسپیراسیون مکونیوم چیست، اگر هر نشانه ای اعم از تغییر رنگ مایع آمنیوتیک مشاهده کردید، هر چه سریع تر آن را با متخصص درمیان بگذارید.