الگوی رفتاری کودکان، بر خلاف جنسیتشان

تمام رفتارهای کودکان در بسیاری از موارد که باعث بروز واکنش‌های غلط و حساسیت برانگیز از جانب والدین می‌شود به دلیل بی‌اطلاعی آنها از مسائل گوناگون حوزه کودکان است.

دکتر مهدی بیاتی، روان شناس کودک گفت: باید قبول کنیم کودکان الگو پذیر هستند و در سنین قبل از دبستان آنچه را که از اطرافیان خود یاد می‌گیرند انجام می‌دهند، و این همان فرآیند الگوپذیری است.

وی تاکید کرد که نوع نگاه والد نیز در نحوه رفتار کودک بسیار موثر است و در این باره تصریح کرد:‌ اگر خانواده به فرزند پسر تمایل بیشتری داشته باشند به تبع به فرزند پسر خود توجه بیشتری می‌کنند و این نوع نگاه و توجه ویژه والدین سبب بروز رفتارهای گوناگون از کودکان می‌شود.

وی ادامه داد: در حالتی دیگر اگر فرزند دوم دختر باشد و فرزند اول پسر، اگر فرزند پسر شاهد توجه بیش از حد به فرزند دختر باشد، به انجام رفتارهای دخترانه تمایل می‌ِیابد.

این روان شناس کودک هم چنین گفت: به طور کلی هرگاه در محیط خانواده نسبت به جنسیتی خاص تحقیر صورت گیرد و یا مورد توجه والدین نباشد طبیعتاً کودک از آن جنسیت و رفتارها و ویژگی‌های مربوط به آن فاصله می‌گیرد.

بیاتی در ارتباط با رفتارهای گوناگون کودکان تاکید کرد: مسائل و مشکلات حوزه کودکان را باید در خودمان جست و جو کنیم و بیندیشیم که چگونه رفتار کرده‌ایم که کودکمان به این مسئله گرفتار شده است و چنین رفتاری را از خود بروز می‌دهد.

وی در ادامه تصریح کرد: کودک با رفتارهای به ظاهر غلط خود در واقع به والدین خود نسبت به رفتاری خاص اعتراض می‌کند و این به دلیل آن است که کودکان زبان اعتراض ندارند و تنها حربه آنان انجام رفتارهای این چنینی است زیرا می‌دانند این رفتارها حساسیت و اعتراض والدین را به دنبال دارد و آنان برای جلب توجه والدین به انجام چنین رفتارهایی دست می‌زنند.

بیاتی در ارتباط با کمرنگ شدن حضور مردان به علت مشغله‌های شغلی در خانواده گفت: در حال حاضر مردان مدت زمان کمی در خانه حضور دارند و زمانی که به رویکرد رفتاری پسران در جامعه نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که نوع ادبیات، رفتار، گفتار و تیپ آن‌ها بدلیل همین حضور کمرنگ مردان در خانه، بیشتر زنانه شده است؛ به عنوان مثال امروز شاهد برداشتن ابروها و غیره در پسران هستیم.

این روان شناس کودک ادامه داد: واقعیتی که باید آن را بپذیریم این است که در دوران گذر از سنت به مدرنیته، زنان اقتدار زیادی پیدا کرده و نگرش آن‌ها تغییر کرده است. به دنبال کمرنگ شدن حضور مردان در خانواده تمام تصمیم‌های مهم را مادران اتخاذ می‌کنند و از آنجایی که پسران نیز به ایفای نقش‌های دارای اقتدار تمایل دارند از ویژگیهای آن نقش‌ها (زنان) را تقلید می‌کنند.

بیاتی یکی از مشکلات کنونی جامعه را عدم حضور مردان در مهدهای کودک دانست و اظهار کرد: مردان اصلا در مهدها اجازه فعالیت ندارند و این یکی از ایرادات بزرگی است که چرا مردان نمی‌توانند مربی مهد باشند؟

وی مدعی شد: اگر مردان بتوانند در مهدهای کودک به عنوان مربی فعالیت کنند، باعث می‌شود در فرآیند رشدی کودک حضور یابند و طبق فرآیند الگو پذیری، رفتارهای مردانه در کودکان پسر شکل گیرد و الگو پذیری صحیح برای آنان ارائه شود.

بیاتی هم چنین گفت: نبودن و یا کمرنگ شدن حضور مردان در خانواده، مهدهای کودک و بسیاری از مکان‌های دیگر باعث شده است که تعهد، مسئولیت پذیری و غیره در پسران وجود نداشته باشد.

بیاتی در ادامه این گفت‌وگو در ارتباط با بروز رفتارهای دخترانه در پسران هم چون پوشیدن لباس‌های دخترانه و استفاده از لوازم آرایشی و غیره، گفت: تنهاراه حل این است که نسبت به این رفتارها حساسیت نشان ندهیم؛ به عنوان مثال اگر می‌بینیم فرزند پسرمان لاک می‌زند حساسیت نشان ندهیم و طوری رفتار کنیم که انگار اصلاً آن را ندید‌ه‌ایم یعنی حتی اخم هم نکنیم و به کودکان فرصت دهیم تا مسائلش حل شود تا چنین رفتارهایی در آنها ماندگار نشود.

وی تاکید کرد: این طرز فکر که اگر فرزند پسر در کودکی رفتارهای دخترانه انجام دهد ممکن است در آینده نیز اینگونه رفتارها در آن ادامه یابد بسیار اشتباه است و اگر به کودکان فرصت دهیم مسئله آنها حل می‌شود ولی اگر حساسیت‌های بی‌مورد اعمال شود آن مسئله ماندگار خواهد شد و ممکن است در آینده باعث بروز اختلالات روانی گوناگون و یا رفتارهایی مانند ناخن جویدن، پرخاشگری، شب ادراری، وسواس و غیره شود.

بیاتی هم چنین خاطر نشان کرد: از نگاه روان شناسان اینگونه رفتارهای کودکان غلط نیستند، بلکه تقلیدی گذرا هستند که اگر خانواده در مقابل آنها برخورد صحیح داشته باشد کاملا بر طرف و در صورت بروز حساسیت‌های بی‌مورد آن مسئله ماندگار می‌شود.

این روان شناس در پایان از والدین و اطرافیان کودک خواست که کودکان خود را با استفاده از ضمیر من ، مانند من خیلی خوشحالم که اینکار را انجام ندادی و یا من از اینکه رفتارهای درست انجام می‌دهی، لذت می‌برم تشویق کنند.