برخورد با کودک حسود، به او گوش دهید

حسادت یک احساس طبیعی است که تقریباً همه آدم‌ها آن را تجربه می‌کنند؛ بزرگ‌سالان در بسیاری از مواقع می‌دانند که با حسادت چگونه برخورد کنند تا بخشی از آن را از بین ببرند یا حداقل از تأثیر منفی آن در زندگی و روابطشان جلوگیری کنند اما کودکانی که حسادت را تجربه می‌کنند، نمی‌دانند چه‌کاری باید انجام دهند. از طرفی در صورت عدم کنترل، حسادت می‌تواند منجر به عواقب ناگواری همچون پرخاشگری نسبت به بچه‌های دیگر، احساس ناتوانی، قلدری، انزوا و افسردگی شود؛ در چنین مواقعی پدر و مادرها چگونه باید با فرزندانشان برخورد کنند؟

حسادت در کودکان به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. برای کمک به فرزندتان ابتدا نوع حسادت او را تشخیص دهید. حسادت انواع مختلفی دارد:

1-حسادت مادی

کودکان دارای حسادت مادی معمولاً در خانواده‌هایی تربیت می‌شوند که پول را مقیاس ارزش‌های انسانی قرار داده و مدام در حال چشم و هم‌چشمی و رقابت برای برتری نسبت به دیگران هستند.حسادت مادی در کودکان هم دقیقاً این‌گونه است که کودک دوست دارد همه‌چیزهای بهتر را خودش داشته باشد؛ تصور کنید کودکتان به تولد دوستش دعوت می‌شود و با باز شدن هر کادو غم بر چهره او می‌نشیند و در حال مقایسه داشته‌ها و نداشته هایش است. در چنین مواقعی والدین باید سعی کنند تمرکز خود را از امور مادی، تجمل‌گرایی و چشم و هم‌چشمی دور کنند و به کودکشان گوشزد کنند که خانواده‌ها دارای سطح طبقاتی مختلف هستند.

2- حسادت علمی یا مهارتی

حسادت علمی یا مهارتی می‌تواند بر عملکرد شخصی کودکان تأثیر گذاشته و باعث شود تا کودک احساس بدی نسبت به خود پیدا کند و صفات منحصربه‌فرد خودش را نبیند.

مقایسه باعث ایجاد احساسات منفی می‌شود و کودک را بی‌ارزش می‌کند؛ بنابراین، کودک خود را با کودک دیگر یا دوستانش مقایسه نکنید. هر کودکی در جایگاه خود بی‌نظیر است و استعدادهای متفاوتی دارد؛استعداد شخصی است. همچنین والدین باید خصوصیات شخصی و مثبت کودک را بیان کنند مثلاً «اگر فرزند شما به دوستش که فوتبالیست است حسادت می‌کند، باید به او بگویید: عوضش تو در ژیمناستیک استعداد داری و من به تو افتخار می‌کنم.» روش دیگر برای مقابله بااحساس حسادت علمی یا مهارتی، کمک به او در چیزهایی است که احساس عدم‌کفایت می‌کند. مثلاً اگر فرزند شما در درس ریاضی ضعیف است و در مقابل دوستانش احساس کاستی و حسادت می‌کند، تدریس خصوصی ریاضی دقیقاً همان چیزی است که می‌تواند کودک شمارا از بحران نجات دهد.

3-حسادت اجتماعی

حسادت اجتماعی در کودکان، بامحبت و توجه بیشتر اطرافیان به کودکان دیگر شکل می‌گیرد. تصور کنید وارد یک مهمانی می‌شوید که چند کودک با روابط اجتماعی بالا مورد توجه دیگران قرار می‌گیرند و کودک شما به دلیل خجالتی بودن چندان در مرکز توجه نیست. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد حس حسادت اجتماعی در کودک شود. در چنین مواقعی، والدین باید در حضور جمع از نکات مثبت کودک تعریف کنند تا دیگران به سبب آن، به کودک توجه نشان دهند.

4-حسادت خواهر و برادر

شایع‌ترین و بدترین شکل حسادت، حسادت به خواهر و برادر است. اغلب دیده می‌شود که کودک بزرگ‌تر نسبت به خواهر و برادر کوچک‌تر حسادت می‌کند. این مسئله هنگامی اتفاق می‌افتد که والدین تمرکز و توجه خود را از فرزند بزرگ‌تر به کودک تازه متولدشده تغییر می‌دهند و این باعث می‌شود تا فرزند بزرگ‌تر نسبت به خواهر و برادر کوچک‌تر خود حسادت کند. در این شرایط، والدین باید سعی کنند به‌صورت مساوی توجه و محبت را بین فرزندان برقرار کرده و در بیشتر مواقع از فرزند بزرگ‌تر در امور نگهداری و مراقبت از فرزندان کوچک‌تر کمک بخواهند؛ حتی والدین می‌توانند با تولد کودک بعدی توجه و محبتشان نسبت به فرزند بزرگ‌تر را چندین برابر افزایش دهند تا حس حسادت را در او از بین ببرند.

چگونه می‌توان با حسادت در کودکان مقابله کرد؟

با روش‌های مناسب باید از حسادت کودکان جلوگیری کرد تا این امر روی زندگی و شخصیت فرزندتان تأثیر منفی نگذارد. در اینجا چند روش توضیح داده شده که می‌تواند به شما در مقابله با حسادت کودک کمک کند:

1-به فرزندتان گوش دهید

حسادت در کودکان مسئله‌ای ریشه‌دار است. پرخاشگری، تهدید و سرزنش روش مناسبی برای مقابله با حسادت کودکان نیست. در مقابل باید با فرزند خود صحبت کنید و به نگرانی‌ها و دلایلی که ممکن است باعث ایجاد چنین رفتاری در فرزندتان شود، گوش کنید. گوش دادن به ترس‌ها و نگرانی‌های فرزندتان ممکن است به او کمک کند تا بر حسادت خود غلبه کند.

2. افکار منفی را از کودک دور کنید

هدایت افکار منفی به سمت افکار مثبت ممکن است به کودکتان در مقابله با حسادت کمک کند. اگر خواهر و برادر یا دوست او در درس و تحصیل بهتر از او هستند، شما باید فرزندتان را تشویق کنید که به‌جای احساس بد نسبت به دیگران، تلاش خود را برای بهتر شدن درس‌هایش به کار گیرد و به او اطمینان دهید که برای رسیدن به موفقیت کمکش خواهید کرد.

3-نسبت به فرزند خود دلسوز و مهربان باشید

اگر فرزند شما دچار احساس حسادت شده است، وظیفه شما نسبت به او دلسوزی و محبت است. کودک خود را به‌هیچ‌عنوان مورد تحقیر و سرزنش و یا تهدید قرار ندهید. شما باید این مسئله را درک کنید که کودکتان با یک وضعیت عاطفی دشوار روبرو شده است و برای مقابله با آن نیاز به محبت و نوازش شما دارد.

4-اهمیت اشتراک‌گذاری را به کودک توضیح دهید

برای هر کودک یادگیری به اشتراک گذاشتن وسایل و اسباب‌بازی بسیار مهم است. هنگامی‌که کودک یاد می‌گیرد وسایل خود را با دوستانش سهیم شود و اجازه بدهد آنها با اسباب بازی هایش بازی کنند، نه‌تنها دوستی‌اش با هم‌سالانش را عمیق‌تر می‌کند بلکه ممکن است احساس حسادتش از بین رفته و در آینده فردی بخشنده‌تر، مؤدب‌تر و مهربان‌تر باشد.

5-مقایسه نکنید

مقایسه باعث ایجاد احساسات منفی می‌شود و کودک را بی‌ارزش می‌کند؛ بنابراین، کودک خود را با کودک دیگر یا دوستانش مقایسه نکنید. هر کودکی در جایگاه خود بی‌نظیر است و استعدادهای متفاوتی دارد؛ پس باید دریابید که کودک شما دارای چه خصایص و استعدادهایی است و به او کنید تا مهارت‌های خود را توسعه داده و بر آنها مسلط شود.

6-کودک خود را بیش‌ازحد ستایش نکنید

همه والدین فرزندان خود را دوست دارند اما این دلیل نمی‌شود که دائما فرزندشان را ستایش کنند. اگر فرزند شما در انجام کاری سخت تلاش کرد و یا کار جدیدی انجام داد، او را تشویق کنید اما از ستایش و مدح بی‌دلیل خودداری کنید که موجب اعتمادبه‌نفس کاذب، غرور و شاید حسادت فرزندتان شود. وقتی همیشه و در هر حالی از کودک تعریف می‌کنید این را هم در نظر بگیرید که ممکن است دیگران مثلا معلمش با او چنین رفتاری نداشته باشند و این باعث ایجاد حس حسادت در او می‌شود.

یادتان باشد حسادت در کودکان بسیار متداول است و هیچ راهی برای محافظت کامل فرزندتان از حسادت وجود ندارد اما اگر با روشی مثبت برخورد شود، فرزند شما ممکن است تا حد زیادی بتواند بر آن غلبه کند. درصورتی‌که با به کار بردن روش‌های فوق نتوانستید حس حسادت را در کودکتان از بین ببرید و یا شدت حسادت در کودکتان به‌قدری زیاد است که روش‌های فوق تأثیر چندانی ندارد و کودکتان دچار افسردگی و بی‌اشتهایی شده است، حتماً از یک مشاور یا متخصص در این زمینه کمک بگیرید.