آروغ زدن نوزاد، چرا اتفاق می افتد؟

همیشه شنیده ایم که بزرگترها می گویند نوزاد بعد از شیر خوردن حتما باید آروغ بزند و اگر این اتفاق نیفتد، کودکتان دل درد می گیرد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید چرا نوزاد باید بعد از شیر خوردن آروغ بزند؟ علت اصلی این کار خارج کردن گاز و نفخی است که به دلیل خوردن شیر در دستگاه گوارش نوزاد ایجاد شده است و اگر خارج نشود ممکن است نوزاد را دچار گریه های شبانه کند و نگذارد شما استراحت کنید.

چرا نوزاد نیاز به آروغ دارد؟
زمانی که نوزاد شیر می خورد به دلیل طبع سرد شیر ممکن است دچار نفخ و جمع شدن گاز در دستگاه گوارشی شود. گاهی این گازها از طریق روده جمع و همراه با مدفوع خارج می شود و گاهی نیز از طریق مری و دهان خارج می شود که در این صورت به آن آروغ می گویند. در برخی آروغ ها که بصورت شدید تر اتفاق می افتد ممکن است مقداری شیر نیز از دهان نوزاد خارج شود که اصلا مسئله نگران کننده ای نیست.
هنگامی که حباب های گاز در معده نوزاد گیر می افتند، باعث احساس پری و ناراحتی و در نتیجه گریه نوزاد می شوند. زمانی که نوزاد شروع به گریه می کند حتما دلیلی دارد. از جمله این دلایل می توان به خستگی، گرسنگی، زمان تعویض پوشک نوزاد و دل درد اشاره کرد. موارد گرسنگی و نیاز به تعویض و خستگی به راحتی قابل بررسی و رفع هستند. اما در صورتی که همه موارد چک شد و گریه نوزاد هنوز ادامه داشت احتمالا نوزاد دچار ناراحتی معده و دل درد شده است. بنابراین بهتر است بعد از هربار تغذیه نوزاد حتی اگر علائم نفخ هم وجود نداشت آروغ نوزاد را بگیرید.

دلایل جمع شدن گاز داخل شکم نوزاد
دلایل مختلفی منجر به جمع شدن گاز در معده و روده نوزاد می شود. سه دلیل اصلی جمع شدن گاز داخل شکم نوزاد به شرح زیر است:
1- بلع هوا
هنگامی که نوزادان شیر می خورند، همراه با شیر مقداری هوا نیز وارد معده آن ها می شود. این مسئله بیشتر در هنگام شیردهی با شیشه اتفاق می افتد زیرا نوزاد سعی دارد سریع تر شیر بخورد. گاهی نیز هنگامی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می کند به دلیل شیر زیاد مادر یا گرسنگی زیاد نوزاد، نوزاد می خواهد سریع تر شیر بخورد و هوا به همراه شیر وارد معده نوزاد می شود.
2- هضم
گاهی تجزیه مواد غذایی در روده بزرگ توسط باکتری ها به طور طبیعی گاز ایجاد می کند. طبق گزارش مؤسسات ملی سلامت، احتمال تولید گاز در غذاهای حاوی کربوهیدرات بیشتر است. برخی از غذاها مانند لوبیا، سبزیجات (مانند بروکلی، گل کلم، و بوته های سبز)، آب نبات های بدون قند و آدامس،نوشابه های سودا و میوه، گاز بیشتری در معده تولید می کنند.
3- واکنش آلرژیک یا عدم تحمل غذایی
اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می شود، به مواد غذایی که مادر می خورد حساس است. بنابراین اگر مادر غذایی بخورد که نفخ داشته باشد، گاز بیشتری می تواند در معده نوزاد جمع شده و حتما باید آروغش گرفته شود. طبق نظر دکتر Forbis ( پزشک آمریکایی) احتمال این موضوع در زمان هایی که مادر لبنیات استفاده می کند، بیشتر است.

نوزاد در چه زمانی باید آروغ بزند؟
توصیه می شود بعد از هربار شیر خوردن نوزاد، کاری کنید که نوزاد آروغ بزند. اگر خودتان به نوزادتان شیر می دهید، قبل از اینکه سینه شیردهی را جا به جا کنید نیز آروغ نوزادتان را بگیرید. در نوزادانی که باشیر خشک تغذیه می شوند نیز بهتر است پس از هربار تغذیه این کار انجام شود.

آموزش آروغ زدن نوزاد
روش های مختلفی برای گرفتن آروغ نوزاد وجود دارد. اما بهترین روش ها دو حالت زیر است که با توجه به راحتی خودتان و نوزادتان می توانید آن ها را امتحان کرده و یکی از آن ها را انتخاب کنید:
1- روی شانه
در این حالت باید نوزاد را روی شانه خود قرار دهید، طوری که صورتش به سمت شما باشد. از یک دست برای نگه داشتن او استفاده کنید و با دست دیگر به آرامی و چندین مرتبه به پشت او ضربه بزنید تا نوزاد آروغ بزند.
2- در حالت نشسته بر روی پای مادر
در این حالت خودتان بنشینید، سپس نوزاد را بر روی پای خود بصورت دمر قرار دهید. از یک دست و زانو برای نگه داشتن نوزاد استفاده کنید. با دست دیگر به پشت نوزاد به آرامی ضربه بزنید تا آروغ بزند. در این حالت مراقب سر و گردن نوزاد باشید.

آیا آروغ زدن نوزاد نشانه سیر شدنش است؟
خیر آروغ زدن نوزاد به منظور تخلیه گاز است و نشانه سیر بودن نوزاد پس از خوردن مقدار کافی از شیر این است که آرام شده و دیگر کلافه نیست و حرکات مکیدن را بسیار کندتر از قبل انجام می دهد و فرزند شما زمانی که به میزان کافی سیر می شود نوک پستان و یا سرشیشه را رها خواهد کرد.

آروغ گرفتن نوزاد خوابیده چگونه است؟
نوزادتان را به شکم روی پاهایتان بخوابانید و با ملایمت به پشت او ضربه بزنید تا آروغ بزند.
نوزاد را به شکل عمودی و به شکم روی پاهایتان بخوابانید.
همه بدن نوزاد و حتی سرش باید روی پاهای شما باشد.
کمی سر کودکتان را به پهلو بچرخانید تا بتواند به راحتی نفس بکشد.
با یک دست فک و چانه نوزاد را نگه دارید تا سرش ثابت بماند.
دقت کنید که دستتان دور گلوی او نباشد تا احساس خفگی نکند.
حالا با دستت دیگرتان آرام به پشت نوزاد بزنید تا آروغ بزند.

علت سخت آروغ زدن نوزاد
علت خاصی ندارد اما بعضی نوزادان برای خارج کردن هوایی که بعد از غذا خوردن و یا گریه کردن داحل شکمشان جمع می شود، نیاز به کمک دارند و این نیاز قلق های مخصوص به خود را دارد که ندانستن آن ممکن است علت دیر آروغ زدن نوزاد باشد.

آروغ زدن نوزاد چقدر طول می کشد؟
حداکثر ۲۰ دقیقه بعد از پایان شیردهی. بهتر است قبل از این مدت شیرخوار را نخوابانید. بهتر است او را سردوش بگذارید یا اگر واقعا سرتان شلوغ است برای چند دقیقه‌ای او را به شکم بخوابانید. البته در این حالت باید مراقب او باشید.

با چه روش هایی می توان نفخ شکم نوزاد را کاهش داد؟
گاهی مقدار نفخ آن قدر زیاد است که حتی با آروغ زدن هم کودک آرام نشده و گریه می کند. در این حالت می توانید از روش های ماساژ نوزاد استفاده کرده و با ماساژ دادن او به آرامی گاز اضافه را خارج کنید. همچنین می توانید نوزاد را به پشت خوابانده و پاهای او را عقب و جلو کنید تا گاز اضافی خارج شود. در کنار این روش ها با انجام کارهای زیر می توانید تجمع میزان گاز در شکم نوزاد را کاهش دهید:
1- تغییر رژیم مادر
اگر شما خودتان به فرزندتان شیر می دهید باید به این نکته توجه داشته باشید که هر ماده غذایی که در رژیمتان استفاده می کنید می تواند روی شیر شما و میزان نفخی که برای نوزادتان ایجاد می کند، تاثیر داشته باشد. معده نوزادان بخصوص زمانی که شما از محصولات لبنی استفاده می کنید حساس تر می شود. بنابراین با تغییر رژیم غذاییتان طبق نظر پزشک می توانید میزان نفخ نوزاد را کاهش دهید.
2- خارج کردن حباب های هوای شیر خشک
اگر فرزندتان را با شیر خشک تغذیه می کنید، باید بدانید زمانی که در حال آماده سازی شیر خشک هستید، با تکان دادن شیشه شیر، حباب های هوا داخل شیر جمع می شوند و در نتیجه وارد معده نوزاد می شوند. به همین دلیل قبل از دادن شیر به نوزاد باید چند دقیقه صبر کنید تا حباب های هوا از داخل شیر خارج شوند.
3- سرعت جریان شیر از سر شیشه شیر
سر شیشه های شیر بسیار متفاوت هستند. برخی از این شیشه ها حفره های بزرگی دارند که باعث می شوند شیر با سرعت بیشتری از آن ها خارج شود و حجم زیادی از هوا به همراه آن وارد معده نوزاد شود. بنابراین باید به این نکته توجه داشته باشید که حفره سر شیشه شیر متناسب با سن نوزادتان باشد و سرعت خروج شیر از آن زیاد نباشد.
4- شکل شیشه شیر
اگر نوزاد شما شیر خشک می خورد و حجم زیادی گاز در بدنش جمع می شود سعی کنید طرح شیشه او را عوض کنید تا مقدار گاز کمتری در آن تجمع کند. برخی از شیشه ها بهتر طراحی شده اند و هوای کمتری از طریق نوک شیشه وارد معده نوزاد می شود.
5- استفاده از قرص های مخصوص برای کاهش تجمع گاز
اگر در درمان نفخ شکم نوزاد هیچ کدام از روش های بالا کارساز نبودند و نوزاد شما دائما دچار دل درد شد، طبق نظر پزشک می توانید از قطره های گاز Mylicon یا Little Tummy برای کاهش نفخ نوزادتان استفاده کنید. همچنین می توانید از آب gripe استفاده کنید. این دارو، یک داروی گیاهی است که شامل گیاهان آرام کننده معده مانند بابونه، شوید، زنجبیل و نعناع می باشد و برای کاهش نفخ مفید است.

آروغ زدن نوزاد تا چند ماهگی ادامه دارد؟
سن خاصی برای توقف آروغ زدن نوزاد وجود ندارد. با رشد نوزاد و بالغ شدن سیستم گوارشی او، به طور طبیعی آروغ کمتر می شود. شما این تغییرات را در ۴ تا ۶ ماهگی نوزاد مشاهده می کنید که نوزاد می تواند غذاهای جامد و کمکی بخورد. اگر نوزاد هنوز هم بهانه می گیرد آروغ زدن را ادامه دهید.

چه زمانی باید نگران آروغ زدن نوزاد باشید؟
آروغ زدن نوزاد امری کاملا طبیعی است. اما استفراغ پرتابی طبیعی نیست. اگر نوزاد بعد از شیر خوردن به شدت حجم زیادی از موادغذایی را بالا می آورد حتما به پزشک مراجعه کنید تا دلیل آن بررسی شود.
اگر نوزاد شما آروغ نمی زند اما به خوبی غذا می خورد و رشد می کند نگران نشوید. زدن آروغ یک مسئله حیاتی و الزامی برای سلامت بدن نوزاد نیست و در بعضی نوزادان میزان نفخ بسیار کم است و نیازی به آروغ زدن نیست.
به طور کلی توجه به آروغ زدن نوزاد پس از هر بار تغذیه شدن باعث می شود گازهای اضافی که به هردلیلی در معده نوزاد جمع شده اند به راحتی از دهان نوزاد خارج شده و او را دچار دل درد و ناراحتی نکنند. این کار تاثیر زیادی در آرامش نوزاد و کاهش گریه های او دارد.