چرا کودکان با هم دعوا میکنند؟

یکی از چالش‌هایی که والدین با فرزندان خود دارند و هیچ وقت این چالش قدیمی نمی‌شود، دعوای خواهر و برادرها با یکدیگر است. دعواهایی که گاهی بدون علت شروع می‌شوند و تمام انرژی پدر و مادرها را می‌گیرند. بعضی اوقات هم در کمال آرامش و سکوت درحال بازی کردن هستند و ناگهان با دعوایی که راه می‌اندازند والدین را شگفت‌زده می‌کنند. بچه‌ها دنیای جالبی دارند. دنیایی پر از شیطنت و بازیگوشی که می‌شود از دیدنشان لذت برد و گاهی هم ناسازگاری با آدم بزرگ‌ها و هم‌سالانشان که باعث کلافگی می‌شود. اما چه دلایلی باعث می‌شود کودکان با همدیگر بجنگند و ناسازگاری کنند؟ در این مقاله ما به این سوال والدین پاسخ می‌دهیم. اما قبل از آن باید به نکته مهمی توجه کرد. اینکه باید دلیل تنش و ناسازگاری بین کودکان را پیدا کنید تا بدانید چه کارهایی باید انجام بدهید که این تنش‌ها کم شود و آرامش بین بچه‌ها حکم‌فرما شود. دلایلی که روانشناسان از آن صحبت می‌کنند و روش‌های حل این مشکلات ممکن است یکی از نکات زیر باشد‎:‎

‏۱ـ بی‌اعتنایی به نیازهای کودک

گاهی والدین فکر می‌کنند که همین که با کودک خودوقت بگذرانند کافی است. اما در واقع «با» کودک وقت گذاشتن با «برای» کودک وقت گذاشتن، فرق دارد. گاهی هم والدین ظرفیت وجودی کودک را مانند ظرفیت خودشان می‌بینند و برای همین چندان به خستگی‌ها و توان جسمی کودک توجهی نشان نمی‌دهند. وقتی کودکان گرسنه، خواب‌آلود و خسته و عصبی هستند، احساس همکاری و بازی با یکدیگر را ندارند. اگر گرسنگی و خستگی و خواب آلودگی‌شان برطرف شود و بعد از برطرف شدن نیازهای اساسی‌اش از او بخواهید به بازی ادامه بدهد، قطعا متوجه تغییر حال او می‌شوید. با برآورده شدن نیازهای اساسی‌اش، خُلقش بالا رفته و به راحتی می‌تواند با دیگران کنار بیاید‎.‎

‏۲ـ توجه خریدن از والدین

اکثر اوقات کودک سر ناسازگاری می‌گذارد تا والدین توجه خود را معطوف به او کنند. وقتی آنها ساکت، آرام و مودب هستند و با هم همکاری و بازی می‌کنند، مادر و پدر سرگرم کارهای خودشان هستند و هیچ توجهی به آنها ندارند. اما وقتی با هم جنگ و دعوا می‌کنند مادر و پدر سر صحنه حاضر می‌شوند، با آنها حرف می‌زنند و برایشان وقت می‌گذارند. در واقع کودکان درمی‌یابند که برای توجه طلبی باید تنبیه دریافت کنند تا تشویق. برای همین دست به کارهایی می‌زنند که تنبیه در پیش داشته باشد. وقتی بچه‌ها رفتار خوب و مناسب دارند، به آنها توجه کنید و آنها را تشویق و تحسین کنید. مثلا وقتی می‌بینید مشغول بازی با یکدیگر هستند و در آن زمان رفتار دوستانه‌ای با هم دارند آنها را با بیسکوییت، میوه یا بستنی تشویق کنید و به آنها بگویید: «از اینکه می‌بینم شما به این خوبی با هم بازی می‌کنید و با هم دوست هستید خیلی لذت می‌برم‎.»

اگر این کار بچه‌ها ادامه داشت به آنها یاد بدهید که توجه را به روش مثبتی از مادر و پدر بخواهند. مثلا به فرزند خود بگویید: «وقتی دوست داری بغلت کنم و نوازشت کنم به من بگو. من همیشه برای تو وقت دارم‎.»

روانشناسان معتقدند توجه به کودکان با زمان ۱۵ الی ۲۰ دقیقه برای هر بچه در طول روز به طور قابل توجهی رفتارهای پرخاشگرانه و نق زدن او را کم می‌کند. کتاب خواندن، بازی کردن، درگیر کردن کودک در آشپزی و کارهای خانه راه‌های خوبی برای توجه مثبت به کودک است‎.‎

‏۳ـ عدم یادگیری مفهوم نوبتی بازی کردن

اجازه گرفتن در بازی و همکاری بین کودکان نقش مهمی دارد. به کودک اجازه گرفتن را یاد بدهید. پدر و مادر باید به کودکشان آموزش بدهند تا وقتی خواهر، ‌برادر، دوست یا فرد مقابل اجازه نداده، نباید آن وسیله را برداریم. نوبتی بازی کردن با یک وسیله را با کودک تمرین کنید. مثلاً بچه‌ها به نوبت یک شمع را فوت کنند، یا به نوبت توپ را بگیرند و به نفر بعدی بدهند‎.‎

‏۴ـ مقایسه کردن کودکان با یکدیگر

یکی از مهم‌ترین علت‌های نزاع بین کودکان این است که آنها فکر می‌کنند پدر و مادرشان بین آنها فرق می‌گذارند یا آنها را باهم مقایسه می‌کنند. شاید اصلاً قصد والدین مقایسه کردن نباشد اما شاید به دلایل مختلف بچه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید. بعضی پدر و مادرها فکر می‌کنند مقایسه کودک را شرمنده می‌کند و انگیزه‌ای می‌شود تا او بهتر عمل کند، اما مقایسه کردن باعث ایجاد حسادت در بچه‌ها می‌شود و روابط آنها را با هم بدتر می‌کند. یادتان باشد هیچ وقت رفتارهای خوب یکی از بچه‌ها را به رخ دیگری نکشید زیرا این رفتار، نوعی حسادت و تنفر آنها از یکدیگر را ایجاد می‌کند و در عین حال، کودکان تحمل ندارند که به هر دلیلی، والدین از یکی‌راضی باشد و از دیگری ناراضی‎.‎

‏۵ـ قضاوت‌های نابه‌جا

قضاوت بین کودکان دست‌آوردهای زیادی دارد که یکی از آنها همان مقایسه کردن است که در بالا به آن اشاره شد. به طور کلی روانشناسان معتقدند مادر و پدر نباید نقش قاضی را در دعوای بچه‌ها بازی کنند. چون هر یک از کودکان انتظار دارد که والدین به نفع او قضاوت کنند. روش درست این است که کار را در اغلب موارد بر عهده خود کودکان بگذارید، ‌البته اما اگر یکی از خواهران یا برادران، قلدری می‌کند و نفوذ و تسلط بیشتری بر کودکان دیگر داشته باشد، این موضوع باید توسط والدین مدیریت شود.‏