اعتیاد به بازی کامپیوتری، آیا کودکم دچار آن است؟

این روزها با تعطیل شدن مدارس و در خانه ماندن کودکان و نوجوانان و نیز در دسترس بودن انواع گوشی ‌های هوشمند و تبلت و نیز کنسول و پلی استیشن و ویدئوگیم ‌ها بخش قابل توجهی از وقت بچه ها به بازی های کامپیوتری صرف می‌شود. دختر هشت ساله من تقریبا روزانه بین۱ تا ۲ ساعت به بازی‌های کامپیوتری با تبلت یا ویدئوگیم‌ مشغول است. دیگر بچه‌ها و نوجوانان نیز کمابیش به همین ترتیب درگیر این سرگرمی‌های جذاب، مهیج و پرطرفدار عصر فناوری‌اند.
بسیاری از این بازی‌ها اما در پس ظاهر فریبنده خود پیامدهایی دارند که جزءِ آسیب‌های روانی و اجتماعی طبقه بندی می‌شوند. افسردگی، انزواطلبی، خشونت، پورنوگرافی، تمایلات نژادپرستانه، مصرف زدگی، سوءمصرف مواد مخدر، دارو و الکل و اعتیاد دیجیتالی، از جمله مهمترین این موارد هستند. پس ما به عنوان والدین حق دارین نگران میزان و نوع استفاده فرزندانمان از بازی‌های کامپیوتری و ویدئوگیم‌ها باشیم.

آیا نگرانی والدین بجا است؟
۹۴ درصد از والدین نگران محتواهای بازی های ویدئویی مورد استفاده توسط فرزندان خود هستند و این در حالی است که کودکان به طور میانگین در هفته ۱۵ ساعت از زمان خود را صرف چنین بازی هایی می کنند.
بیش از 60 درصد از بازی های ویدئویی مستلزم کار گروهی و تعامل با سایر بازیکنان هستند. مجموعه این عوامل باعث شده است که در مجموع 70 درصد از والدین به شدت نگران آموزش خشونت و همچنین تصاویر غیر اخلاقی ویدئوگیم ها باشند.
نزدیک به نیمی از والدین از محتوای بازی های ویدئویی فرزندان آگاهی کافی ندارند و به آنها اجازه می دهند بازی هایی فراتر از رده سنی مناسب خود داشته باشند.
علاوه بر این؛ به نظر می رسد که هر کودک روزانه به صورت میانگین 2.13 ساعت در حال انجام بازی های ویدئویی است و 92 درصد والدین نیز با حداقل یک ساعت بازی طی روز به هیچ عنوان مخالفتی نداشته اند. در این میان 8 درصد تایید کردند که به کودکان خود اجازه 5 ساعت بازی روزانه را نیز داده اند.

آیا نگرانی والدین پایه و اساس علمی دارد؟
آیا نگرانی ما والدین در مورد این دسته از بازی ‌های مدرن که محبوبیت بالایی نیز بین فرزندانمان دارند، از پایه و اساس علمی برخوردار است؟
62 درصد از کودکان طی بازی های کامپیوتری با دیگر کاربران تعامل مستقیم خواهند داشت و این مسئله احتمال مواجهه آنها با محتوای نامناسب مانند درخواست به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی حساس، مفاهیم خشونت آمیز و یا غیر اخلاقی را افزایش می دهد.
موضوع را چنین توضیح می دهند: امروزه بازی های کامپیوتری خصوصا ویدئوگیم‌ها تبدیل به یکی از هیجان انگیزترین ابزار گذران اوقات فراغت برای رده سنی کودکان، نوجوانان و چه بسا بزرگسالان شده اند. هرچند همه ویدئوگیم ها شامل محتواهای مخرب و غیر اخلاقی نیستند، اما کودکان زمان زیادی را صرف چنین بازی هایی می کنند که خود می تواند منجر به اعتیاد آنها شود.

اعتیاد به بازی کامپیوتری چیست؟
واژه اعتیاد معمولاً برای اشاره به وابستگی فیزیولوژیکی به مواد مخدر یا الکل استفاده می‌شود، اما امروزه اعتیاد تعاریف وسیع‌تری یافته است. عادت‌های ناهنجار و اعتیادهای رفتاری مستقل از مواد شیمیایی تا همین سال‌های اخیر در طبقه‌بندی‌های رسمی به عنوان اعتیاد محسوب نمی‌شدند اما مدت کوتاهی است که اعتیادهایی مانند اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به کار و اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری رسماً به عنوان شکلی از اعتیاد طبقه‌بندی شده و مورد توجه قرار می‌گیرند. بدین ترتیب شماری از کودکان یا بزرگسالان که به نوعی درگیر وابستگی شدید به بازی های کامپیوتری هستند، ممکن است دچار اعتیاد باشند.
در اسپانیا نرخ اعتیاد به ویدئوگیم حدود 10 درصد گزارش شده است. این در حالی است که کشورهای آسیای شرقی، اروپا و آمریکا نیز با چنین بحرانی دست و پنجه نرم می کنند.

پیامدهای رفتاری اعتیاد به بازی کامپیوتری
آمار اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد از بازیکنان از بازی‌های آنلاین به عنوان راهی برای فرار از دنیای واقعی بهره می‌گیرند . فرار به عنوان مکانیسم مقابله یکی از مؤلفه های اصلی اعتیاد است، خواه فرد از طریق پناه بردن به مواد مخدر، قمار یا بازی‌های کامپیوتری فرار کند.
آمار اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری نشان می دهد؛ کودکانی که وقت زیادی را صرف بازی‌های کامپیوتری خشونت‎آمیز می‎کنند، تمایل بیشتری به رفتارهای پرخاشگرانه در زندگی روزمره خود نشان دادند. همین مطالعات نشان داد افراد دارای اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری از جمله پلیگیم، در مدرسه نمرات کمتری دارند و روابط شان با والدین خود نیز دشوار است. با کاهش زمان انجام بازی کامپیوتری، این کودکان کاهش سطح پرخاشگری، نمرات بهتر و بهبود روابط با والدین را نشان دادند.

والدین چگونه اعتیاد به بازی کامپیوتری را تشخیص دهند؟
بازی کردن توام با علائم آسیب‌ شناسی بیش از آنچه که والدین تصور می کنند خطرناک خواهد بود و می تواند منجر به ایجاد اختلال در روند عادی زندگی کودکان و نوجوانان شود. درست مانند آن که ویدئوگیم ها کنترل تمام اعمال و تصمیمات فرد را به دست بگیرند.
در این روش تحلیلی ازکودک و نوجوان خود (رده سنی 8 الی 18 سال) ‌بخواهید به هر سوال پرسشنامه با یکی از سه گزینۀ "بله"، "خیر" یا "گاهی اوقات" پاسخ دهند. در صورتی که بیش از 6 جواب فرزند شما به 11 سوال پرسشنامه، "بله" یا "گاهی اوقات" باشد، متاسفانه دچار اعتیاد به بازی‌ کامپیوتری است.

پرسشنامه تشخیص اعتیاد به بازی‌ کامپیوتری
آیا در چند وقت اخیر زمان زیادی را به فکر درباره بازی‌های کامپیوتری مورد علاقه خود، خرید بازی جدید، افزایش مهارت خود و یا برنامه ریزی برای ایجاد فرصت آزاد برای بازی، صرف کرده اید؟
آیا برای تجربه دوبارۀ هیجان بازی‌های اول، نیازمند صرف زمان و هزینه بیشتری برای بازی‌های کامپیوتری نسبت به گذشته هستید؟
آیا به تازگی برای کاهش اوقات بازی کامپیوتری خود یا جلوگیری از نکرار چند بارۀ یک بازی، تلاش ناموفق داشته‌اید؟
آیا زمانی که تصمیم به کاهش ساعات بازی کامپیوتری خود می‌گیرید، دچار استرس و بی قراری می‌شوید؟
آیا از بازی کامپیوتری به عنوان روشی برای حل مشکلات و یا مقابله با احساسات بد استفاده می‌کنید؟
آیا تاکنون به خانواده و یا دوستان خود در مورد ساعاتی که مشغول بازی کامپیوتری هستید، دروغ گفته‌اید؟
آیا تاکنون برای خرید بازی‌های کامپیوتری به خانواده خود فشار مالی آورده‌اید؟
آیا شده که برای انجام بازی‌ کامپیوتری، از مشارکت در امور خانه شانه خالی کرده باشید؟
آیا انجام تکالیف مدرسه را به بهانه بازی کامپیوتری به تعویق انداخته‌اید؟
آیا بازی کامپیوتری منجر به افت تحصیلی شما با توجه به نمرات آزمون های مدرسه شده است؟
آیا تا بحال برای خرید بیش از حد بازی‌ کامپیوتری، تقاضای پول اضافه از والدین خود کرده‌اید؟