همه چیز درباره زایمان، هر آنچه باید بدانیم
خانم ها هنگامی که نه ماه بارداری شان به پایان می رسد، با مجموعه ای از ناراحتی های بعد از زایمان رو به رو خواهند شد.
خانم ها هنگامی که نه ماه بارداری شان به پایان می رسد، با مجموعه ای از ناراحتی های بعد از زایمان رو به رو خواهند شد.
کاهش وزن پس از زایمان
برای شروع برنامه کاهش وزن پس از زایمان، باید به مقدار کافی کالری و سایر مواد مغذی را مصرف کنید که این عوامل بسته به سن، متابولیسم و سطح فعالیت شما متفاوت است. کارشناسان توصیه میکنند درست بعد از زایمان رژیم کاهش وزن نگیرید زیرا بدن شما در حال کار برای ترمیم خود است
اگر در دوران شیردهی به سرمیبرید خود را به 2،000 تا 2200 کالری در روز محدود کنید زیرا شیردهی هر روز حدود 600 تا 800 کالری میسوزاند. در صورت ورزش میتوانید کالری اضافی به آن اضافه کنید. برخی مواد مغذی نقش مهمی در هر رژیم کاهش وزن پس از زایمان دارند.
فولات برای حاملگیهای آینده مهم است؛ ویتامین D و کلسیم برای سلامتی استخوانها بسیار مهم هستند؛ آهن به کمخونی کمک میکند؛ ویتامین C برای جذب آهن لازم است و پروتئین برای ساخت و ترمیم بافتها بسیار مهم هستند. حتی یک متخصص تغذیه میگوید: شما حتی در دوران شیردهی برای تولید شیر، به بیش از این مواد مغذی نیاز دارید. به این دلیل که از طریق شیر به کودک منتقل میشود.
تغذیه بعد از زایمان برای مادران شیرده باید به صورت زیر باشد
کالری: ۲۲۰۰-۲۴۰۰
کلسیم: 1000-1300 میلیگرم
فولات: ۲۸۰ میکروگرم
آهن: 15 میلیگرم
پروتئین: ۶۵ گرم
ویتامینC: 95 میلیگرم
ریزش مو پس از زایمان
ریزش مو پس از زایمان برای بسیاری از خانمها اتفاق میافتد. اعتقاد بر این است که این مشکل به دلیل هورمونها، به ویژه افزیش استروژن در دوران بارداری است. در حقیقت این استروژن مانع از ریزش مو و باعث متوقف کردن چرخه تجدید مو میشود. با این حال، پس از زایمان، هورمونها به تدریج به حالت عادی باز میگردند و تمام موهایی که در حالت استراحت متوقف شده بودند، شروع به ریزش میکنند. اما از آنجا که همه به یکباره اتفاق میافتد، نتیجه میتواند ریزش مو قابل مشاهده یا نازک شدن مو باشد با این حال، موهایی که مجدد رشد نکرده اند، در چرخه رشد سالم قرار میگیرند. هر مورد متفاوت است.
از دیگر دلایل ریزش مو بعد از بارداری میتوان به کم کاری تیروئید، آلوپسی یا فقر آهن اشاره کرد. اگر بعد از زایمان نگران تغییر در بدن خود هستید، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا یک تشخیص حرفه ای دریافت کرده و ذهن خود را راحت کنید.
خونریزی پس از زایمان
هنگامی که باردار میشوید، هورمونها باعث ضخیم شدن سطح رحم میشوند و بعد از زایمان، با شروع انقباض رحم و کوچک شدن، بافت رحم فرو میرود، به همین خاطر بعد از زایمان، ترشحات واژن متشکل از خون، مخاط و بافت رحم است که به آن lochia گفته میشود. ممکن است هنگام شیر دادن متوجه شوید که خونریزی قرمزتر و شدیدتر است. این اتفاق میافتد زیرا تغذیه با شیر مادر باعث انقباض رحم میشود. همچنین ممکن است گرفتگیهایی مانند دردهای پریود را احساس کنید.
این خونریزی بعد از زایمان چند هفته ادامه خواهد داشت و به تدریج یک رنگ قهوهای روشن میشود تا سرانجام متوقف شود. اگر خون را در لختههای بزرگ از دست میدهید، حتما به پزشک متخصص خود بگویید. ممکن است شما به معالجه خاصی احتیاج داشته باشید.
عفونت پس از وضع حمل
عفونت رحمی
به طور معمول، جنین هنگام زایمان از دیواره رحم جدا میشود و در طی 20 دقیقه پس از زایمان از واژن خارج میشود. اگر تکههایی از جنین در رحم باقی بماند، میتواند منجر به عفونت بعد از زایمان شود.
عفونت کیسه آمنیوتیک (کیسه آب اطراف کودک) در حین زایمان ممکن است منجر به عفونت رحم پس از زایمان شود. علائم آن مانند آنفولانزا همراه با تب بالاست. ضربان قلب سریع میزند و تعداد گلبولهای سفید خون به طور غیرطبیعی زیاد میشود؛ رحم ورم میکند و ترشح بدبو میشود که معمولاً نشان دهنده عفونت رحم است. هنگامی که بافتهای اطراف رحم نیز آلوده شوند، درد و تب میتواند شدید باشد. عفونتهای رحمی معمولاً با یک دوره آنتی بیوتیک داخل وریدی قابل درمان هستند.
عفونت کلیه
یک عفونت کلیوی، که در صورت گسترش باکتریها از مثانه رخ میدهد، شامل علائمی از قبیل تکرر ادرار، فشار شدید ادرار، تب بالا، احساس عموما بیمار، درد در قسمت تحتانی کمر یا پهلو، یبوست و ادرار دردناک است. پس از تشخیص عفونت کلیه، معمولاً یک دوره آنتی بیوتیک از طریق داخل وریدی یا خوراکی تجویز میشود. به بیماران آموزش داده میشود مایعات زیادی بنوشند و از آنها خواسته میشود در ابتدا و پایان درمان، نمونه ادرار را برای غربالگری هر باکتری باقیمانده تهیه کنند.
حتماً هرگونه تب غیر قابل وصفی که در هفتههای اولیه پس از زایمان به آن مبتلا میشوید را به پزشک گزارش دهید زیرا این میتواند نشانه عفونت پس از زایمان باشد.
واژن بعد از زایمان
واژن ساختاری است که درون بدن قرار دارد و کودک هنگام زایمان از آن بیرون میآید. واژن در هنگام زایمان کشیده میشود تا کودک بتواند از آن عبور کند. یک مطالعه نشان میدهد که عضلات کف لگن درگیر هنگام تولد نوزاد میتوانند بیش از سه برابر مقدار طبیعی خود کشیده شوند.
واژن برای کشش و رد شدن کودک طراحی شده است. بعد از زایمان نیز بافت آن به حالت قبل از بارداری برمیگردد. ممکن است واژن بعد از تولد نوزاد در نتیجه کشیدگی عضلات کف لگن در اطراف واژن شلتر شود. این تغییر با توجه به چندین عامل، مانند اندازه کودک، هرگونه عارضه در هنگام زایمان و تعداد نوزادانی که قبلاً زایمان کردهاید، مشخصتر است.
اکثر تغییرات در ظاهر فرج و واژن شما که بعد از بارداری رخ میدهد، موقتی است زیرا زایمان ممکن است باعث تورم یا تغییر رنگ آن شود.
اپیزوتومی نیز زمانی است که پزشک یا ماما برش کوچکی را در پرینه (پوستی که مقعد را به دهانه واژن وصل میکند) ایجاد میکند تا فضای بیشتری برای عبور کودک ایجاد کند.
به طور کلی، اپیزوتومی در حدود سه تا شش هفته بهبود می یابد و در برخی موارد میتواند جای زخم بگذارد. میزان زخم بستگی به درگیری پرینه و سایر آسیبهای بافت بستگی دارد.
عملکرد جنسی زنان بعد از وضع حمل
در یک مطالعه مشخص شده که ۹۱.۳٪ از زنان به مشکلات جنسی دچار میشوند. این مشکل بعد از بچهدار شدن میتواند به دلیل اختلال خواب در کودک تا احساس زن در مورد واژن خود باشد. همچنین عصب موجود در لگن در طی بارداری و روند زایمان ممکن است آسیب دیده باشد یا تغییر یابد.
عضلات کف لگن که در بدو تولد بسیار سخت کار کردهاند، در عملکرد جنسی و ارگاسم نیز نقش دارند. برخی از خانمها احساس کمبود رضایت جنسی میکنند و احساس میکنند واژن آنها مثل قبل کار نمیکند.
همچنین رابطه جنسی دردناک میتواند به دلیل خشکی ناشی از تغییرات هورمونی بارداری و شیردهی باشد. این خشکی موقتی است و با ژلهای روان کننده قابل درمان است. اگر رابطه جنسی پس از زایمان برای شما بسیار دردناک است، برای رد هرگونه عوارض یا عفونت با پزشک خود صحبت کنید.
زایمان طبیعی
زایمان طبیعی زایمانی بدون بیهوشی بوده و سعی دارد تا از سایر روشهای پزشکی و جراحی مانند: بی حسی، اپیزوتومی (برش ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد)، فورسپس ( دستگاهی که به خروج نوزاد از رحم مادر کمک میکنند) حداقل استفاده را بکند.
مادرانی که به روش طبیعی زایمان میکنند سریعتر بهبود یافته و اغلب جراحت و تورم کمتری را تجربه میکنند.
قدم اول برای زایمان طبیعی، آموزش است. باید تکنیکهای کنترل درد زایمان مانند تنفس، تلقین و آرامش را آموزش ببینید. از آنجا که طی بارداری کمر درد، مشکلات گوارشی و تنگی نفس را تجربه میکنید، با تکنیکهایی ساده میتوانید این علائم را کاهش داده و هنگامی که زمان زایمان فرا رسید، قادر خواهید بود خود را آرام نگاه داشته و در هنگام تولد، دهانه رحم باز و با ایجاد فشاری سریع، کودکتان متولد شود. انعطافپذیری، به خصوص در ناحیه باسن، در زایمان طبیعی موثر است بنابراین تمرینات کششی ملایم را انجام دهید.
به مدت 30 دقیقه در روز تمرینات یوگا داشته باشید. همچنین ورزش از افزایش وزنتان جلوگیری میکند که البته این امر با افزایش وزن نوزاد رابطه مستقیم دارد. پیروی از یک رژیم غذایی سالم نیز مهم است پس زیاد سبزیجات مصرف کنید.
افسردگی بعد از زایمان
مادرانی که به تازگی زایمان کرده اند دچار مشکلاتی مانند احساس غم و اندوه، نگرانی یا خستگی میشوند که بسیار طبیعی بوده و پس از دو هفته برطرف میشود. اما افسردگی پس از زایمان با این موارد متفاوت است. افسردگی پس از زایمان شدت بیشتر و مدت زمان بیشتری ادامه دارد که میتواند باعث خستگی شدید، ناتوانی و احساس ناامیدی شود. شدت احساسات میتواند مراقبت از کودک را دشوار کند.
علائم افسردگی به احتمال زیاد طی چند هفته پس از زایمان شروع میشود. گاهی، افسردگی پس از زایمان تا ماهها بعد از زایمان هم اتفاق نمیافتد. ممکن است پس از گذشت یک یا دو روز، مجددا علائم برگردند. این افسردگی بدون درمان، ممکن است بدتر شود.
علائم افسردگی پس از زایمان در افراد متفاوت است و حتی هر روز با روز دیگر متفاوت است. اما چند مورد از شاخص ترین آنها در اینجا آورده شده است:
نمیدانید چرا ناراحت هستید یا زیاد گریه میکنید.
خسته هستید، اما نمی توانید بخوابید.
بیش از حد میخوابید.
پرخوری میکنید، یا تمایلی به خوردن غذا ندارید.
نمیدانید چرا مضطرب یا عصبانی هستید.
حالات شما ناگهانی تغییر میکند.
در به خاطر سپردن مطالب مشکل دارید.
نمیتوانید تمرکز کنید یا حتی تصمیمات سادهای بگیرید.
به چیزهایی که قبلاً از آنها لذت میبردید علاقه ای ندارید.
احساس انزوا به کودک خود دارید و تعجب میکنید که چرا از آن لذت نمیبرید.
احساس گناه میکنید.
میخواهید از همه کس و همه چیز فرار کنید.
اگر علائمی از افسردگی پس از زایمان دارید، باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا درمان شوید.
دو روش اصلی برای درمان افسردگی پس از زایمان وجود دارد: دارو و درمان. هر کدام را میتوان به تنهایی استفاده کرد، اما ممکن است استفاده همزمانشان، موثرتر باشد.
داروهای ضد افسردگی تأثیر مستقیمی بر مغز دارند. ممکن است چندین هفته از مصرف دارو طول بکشد تا متوجه تفاوت در روحیه خود شوید.
مصرف برخی داروهای ضد افسردگی عوارض جانبی دارند. این موارد ممکن است شامل خستگی، کاهش تمایلات جنسی و سرگیجه باشد. در صورت مشاهده عوارض آنها باید با پزشک مشورت کنید.
اگر به کودک خود شیر خود را میدهید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید چون برخی از این داروها عوارض دارند. اگر میزان استروژن پایین باشد، پزشک ممکن است هورمون درمانی را توصیه کند.
داشتن رژیم غذایی متعادل و ورزش روزانه به بهبود افسردگی کمک میکند. غذاهای مغذی بیشتر مصرف کنید ولی از مصرف غذاهای آماده خودداری کنید.
دل درد بعد از زایمان
بیشتر خانم ها بعد از زایمان تا حدودی احساس درد و ناراحتی دارند که ممکن است ناشی از کبودی و کوفته شدن پرینه (ناحیه بین مقعد تا دهانه واژن)، بخیه هایی که به دنبال ترمیم پارگی یا اپیزیوتومی (برش ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد) باشد. اگر زایمان سزارین داشتید، در محل برش درد دارید و حرکت، سرفه و حتی خندیدن اذیت کننده است.
بعد از زایمان معمولاً در روزهای دوم و سوم بعد از زایمان، هنگام شیردهی یا بعد از مصرف داروی منقبض کننده رحم، که توسط پزشک تجویز میشود، دردهای شدیدی وجود دارد. انقباض رحم که بعد از زایمان اتفاق میافتد نیز سبب ایجاد درد و ناراحتی میشود. این درد میتواند 7 تا 10 روز ادامه داشته باشد. برای کاهش دلدرد بعد از زایمان میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
در صورت لزوم از ایبوپروفن یا داروهای تجویز شده استفاده کنید.
تکنیک های آرامش و تنفس که در حین زایمان نیز استفاده میشود، میتواند به کاهش درد نیز کمک کند.
قدم زدن را زودتر از زایمان شروع کنید.
مثانه خود را خالی نگه دارید.
شیردهی مکرر و بلافاصله پس از تولد، نیز میتواند موثر باشد.
رابطه بعد از زایمان
به طور کلی باید در ۴ تا ۶ هفته بعد از زایمان ایجاد رابطه اجتناب شود. با این حال، قبل از شروع رابطه بعد از زایمان، با پزشک خود مشورت کنید. اگر خانمی، زایمان سزارین داشته یا در حین زایمان، فاصله ی بین مقعد تا دستگاه تناسلی اش دچار پارگی شده باشد (پارگی واژن) باید تا ۶ هفته پس از زایمان، از برقراری رابطه خودداری کند. پس از زایمان، هنگامی که خونریزی متوقف میشود، زخم و شکاف بهبود میابد و گردنهی رحم بسته میشود، بدن زن وارد مرحله بهبودی میشود. مقاربت زود هنگام، بخصوص در ۲ هفته اول خطر خونریزی بعد از زایمان یا عفونت رحمی را افزایش میدهد.
چندین عامل تعیین میکند که آیا فرد پس از زایمان آمادگی برقراری رابطه مجدد را دارد یا خیر که از جمله آنها:
میزان درد
خستگی
فشار
میزان تمایلات جنسی
ترس از رابطه جنسی یا بارداری
خشکی واژن
افسردگی پس از زایمان
مواردی که میتواند باعث کاهش رابطه دردناک بعد از بارداری شود، شامل:
ایجاد رابطه ملایم و با پوزیشنهای متنوع
چرب کردن واژن
مصرف داروی ضد درد
تخلیه مثانه
حمام آب گرم
به یاد داشته باشید که بعد از زایمان نیز چنانچه قصد بارداری ندارید، باید جلوگیری از بارداری را رعایت کنید و تنها در شرایط خاصی نیازی به جلوگیری از بارداری ندارید.
زایمان زودرس
زایمان قبل از هفته ۳۷، زایمان زودرس نامیده میشود. در صورت عدم رشد کامل اندام جنین، زایمان زودرس میتواند برای نوزادان مشکل ایجاد کند. زایمان قبل از ۲۶ هفته خطر قابل توجهی از آسیب عصبی طولانی مدت را برای یک نوزاد به همراه دارد. جنین ممکن است در اواخر سه ماهه دوم از نظر پزشکی بیشتر دوام بیاورد اما باید از تولد زودرس اجتناب کرد مگر اینکه برای نجات کودک یا جلوگیری از آسیب رساندن به مادر این کار لازم باشد.
از آنجا که ریههای یک نوزاد متولد شده بین 32 تا 34 هفته تشکیل میشود، هر نوع زایمان قبل از 32 هفته خطر ابتلا به ریههای نابالغ را نشان میدهد که ممکن است پس از زایمان منجر به کمبود اکسیژن به مغز شود. همچنین سهلانگاری پزشکی میتواند یک عامل اصلی در مورد زایمان زودرس باشد.