آیا مسمومیت بارداری خطرناک است؟
بارداری اتفاق نسبتا زیبایی است. هر چه باشد، به معنای واقعی کلمه، موهبت زندگی را فراهم می کند.
بارداری اتفاق نسبتا زیبایی است. هر چه باشد، به معنای واقعی کلمه، موهبت زندگی را فراهم می کند. با این حال متاسفانه، حاملگی میتواند با عوارضی حتی کشنده همراه باشد.
یکی از این عوارض پره اکلامپسی (PE) است که علت اصلی مرگ و میر مادر و جنین در کشورهای توسعه‌یافته است.
اعتقاد بر این است که این وضعیت حدود ۳ تا ۵ درصد تمام حاملگی‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که این امر آگاهی از علائم پره اکلامپسی را ضروری می‌سازد.
بنابراین، پره اکلامپسی چیست، علائم آن چه هستند و چگونه می‌توانید از آن پیشگیری کرده و یا آن را درمان کنید تا یک بارداری سالم و پر تحرک داشته باشید؟
پره اکلامپسی چیست؟
پره اکلامپسی وضعیتی است که در آن یک زن رشد غیر طبیعی جفت، فشار خون بالا (hypertension) و سطح بالای پروتئین در ادرار (proteinuria) را در سه‌ماهه آخر یا بعد از ۲۰ هفته از بارداری خود تجربه میکند.
پره اکلامپسی که قبلا به عنوان "توکسمی" شناخته می‌شد، میتواند باعث اختلال عملکرد ارگان‌های بدن، احتباس آب، درد شکم و برخی عوارض جدی دوران بارداری شود و به همین دلیل به زنان باردار توصیه میشود که علایم هشدار دهنده PE را یاد بگیرند تا به دقت مراقب خود باشند.
PE میتواند اختلالی بسیار جدی و خطرناک در طول بارداری باشد.
این امر همراه با افزایش فشار خون زن باردار، قبل از زایمان میتواند موجب آسیب به اندام‌های حیاتی شامل کبد، مغز، کلیه‌ها و جفت و ناهنجاری‌های جدی در نوزاد متولد نشده شود.
در حالی که بیشتر زنان مبتلا به PE پس از دوره بارداری تقریبا کامل، نوزادانی سالم به دنیا می آورند، این مساله همیشه مشکل ساز نیست.PE
در حال حاضر علت حدود ۱۵ درصد تولدهای زودرس در ایالات‌متحده است (یعنی تولدهای قبل از ۳۷ هفتگی بارداری).
جلوگیری تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین
معمولا، به عنوان یک "سندرم خاص بارداری" در نظر گرفته میشود، به این معنی که علایم پره اکلامپسی به طور معمول وقتی مادر، نوزاد و جفت را به طور ایمن به دنیا می آورد، برطرف میشود.
با این حال، برخی از زنان دچار پره اکلامپسی پس از زایمان می‌شوند و به تجربه علائمی مانند فشار خون بالا پس از زایمان ادامه می‌دهند.
با اینکه پزشکان بر این باورند که درمانی برای این بیماری وجود ندارد و محققان هنوز هم ۱۰۰ درصد نمیدانند که چرا این بیماری در وهله اول توسعه می یابد، اما هر چه زن زودتر علائم را تشخیص دهد و به دنبال کمک باشد، پیش‌بینی بیماری بهتر خواهد بود.
در برخی موارد،PE درمان نشده میتواند منجر به زایمان زودرس، محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، عوارض عصبی در نوزاد و متاسفانه مرگ نوزاد شود که به این معنی است که پیشگیری و مداخله زود هنگام بهترین کارهایی هستند که مادر باید انجام دهد.
روش های جلوگیری از پره اکلامپسی
با این که هیچ راهی برای جلوگیری کامل از ایجاد و یا درمان این اختلال پس از تشخیص وجود ندارد، اما چند کار وجود دارد که می‌توانید برای کاهش ریسک آن انجام دهید.
تحقیقات نشان می‌دهند که روش‌های طبیعی و تغییرات سبک زندگی به شما بیش‌ترین شانس را برای داشتن بارداری سالم و زایمان بدون پره اکلامپسی می‌دهند.
حفظ وزن سالم
محققان و پزشکان هر دو بر این مساله تاکید دارند که آماده شدن برای بارداری با رسیدن به وزن سالم، داشتن رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و تلاش برای رسیدن به فیزیک بدنی خوب قبل از بارداری، مهم است.
ماندن در محدوده وزن سالم به معنی حفظ شاخص توده بدنی (BMI) است که در محدوده طبیعی ۱۹ تا ۲۵ یا کم‌تر از ۳۰ قرار دارد و میتواند شانس شما برای عوارض بارداری را به شدت کاهش دهد.
چاقی روز افزون و کاهش و افزایش سریع وزن میتواند برای سطح هورمون ها و متابولیسم شما مضر بوده و التهاب را بدتر کند که همه اینها دلایلی بر این هستند که چرا وزن ناسالم با افزایش ریسک PE ارتباط دارد و همراه است.
به طور مداوم ورزش کنید
فواید ورزش در دوران بارداری شامل کاهش التهاب، کمک به رسیدن و حفظ وزن سالم و حتی محافظت در برابر اثرات استرس است.
انجام ورزش به روش مناسب و میانه موجب بارداری سالم، کاهش نرخ ناباروری و کاهش عوارض بارداری می شود.
برای کاهش سطح فشار خون رژیم غذایی التیام دهنده داشته باشید
پزشکان توصیه می‌کنند که روی خوردن مقادیر زیادی ویتامین، مواد معدنی و غذاهای آنتی‌اکسیدان قبل از بارداری تمرکز کنید تا بدن خود را برای حمایت از یک زندگی دیگر آماده کنید.
هم چنین مصرف کم‌تر نمک و خوردن غذاهای غنی از پتاسیم برای مبارزه با فشار خون بالا قبل از بارداری، ایده خوبی است.
داشتن سابقه فشار خون بالا و یا دیگر مشکلات قلبی قبل از بارداری، ریسک PE و سندرم HLP را افزایش می‌دهد.
مقدار فراوانی از میوه‌ها و سبزیجات تازه که سوپرفودهای مهم برای یک بارداری سالم هستند، را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
انواعی از غذاهای رنگارنگ و تازه بخورید که مقدار زیادی الکترولیت از جمله پتاسیم را تامین می‌کنند.
سبزیجات برگ دار از همه نوع، آووکادو، سیب‌زمینی شیرین و موز انتخاب های خوبی هستند.
مصرف کالاهای بسته‌بندی‌شده، میان وعده‌های حاوی مقادیر بالای شکر، افزودنی‌های مصنوعی و غذاهای سرخ‌شده را کاهش داده یا حذف کنید.
از آنجا که PE میتواند باعث غلظت بالای پروتیین در ادرار شود، پزشکان توصیه می‌کنند که رژیم غذایی خود را قبل از باردار شدن تنظیم کنید تا مقدار پروتئینی که می‌خورید را کاهش داده و به محدوده سالم حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از کل کالری حاصل از غذاهای پروتئینی بچسبید.
جلوگیری از کم آبی و خستگی
برای حفظ آب بدن و حفظ تعادل سدیم در رژیم غذایی خود، روزانه آب کافی بنوشید (حداقل هشت لیوان آب در روز) و نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا الکلی را محدود کنید.
اطمینان حاصل کنید که خواب کافی دارید (حداقل هفت تا هشت ساعت در شب، و یا حتی بیشتر در زمان بارداری) و زمان های استراحت در طول روز ایجاد کنید تا استرس و احساس فشار را کاهش دهید.
به دنبال برخی تسکین دهنده‌های طبیعی و آسان استرس هستید تا آنها را در برنامه روزانه خود بگنجانید؟
کش و قوس دادن را برای آرام کردن خود امتحان کنید و یا با دراز کشیدن و بالا بردن پاهایتان به ذهن و بدن خود استراحت سریع بدهید.
به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید: جلوگیری تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین
پس از اینکه متوجه شدید باردار هستید، هر چه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید تا هر گونه عامل ریسک که ممکن است شما را مستعد PE کند را بررسی کنید.
از جمله اینکه آیا کسی در خانواده شما در گذشته مبتلا به سندرمHELLP، پره اکلامپسی و یا دیگر اختلالات فشار خون بوده‌است یا خیر. هرچه زودتر درباره شرایط موجود بدانید، شانس بیشتری برای پیشگیری از مشکلات خواهید داشت.
در طول دوران بارداری خود، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید و فشار خون و ادرار خود را کنترل کنید.
اگر متوجه هر گونه تغییر ناگهانی در احساس و یا تمایل به این که چیزی درست نیست شدید، بلافاصله با یک متخصص در مورد هر گونه علائم هشدار احتمالی صحبت کنید.
علائم و نشانه های پره اکلامپسی
پره اکلامپسی بر هردوی مادر و نوزاد تاثیر می گذارد. در زنان باردار، علایم معمول پره اکلامپسی عبارتند از:
سطح فشار خون بالا
افزایش پروتیین در ادرار
احتباس آب و تورم در دستها، پاها و اندام‌ها
سردردهای شدیدی که به طور مداوم اتفاق می‌افتند
درد در اطراف لگن یا شکم
افزایش سریع وزن (مثلا دوتا پنج پوند یا حتی بیشتر در عرض یک تا دو هفته)
احساس سرگیجه
خستگی شدید
تهوع و استفراغ مداوم (گاهی اوقات به عنوان "بیماری صبحگاهی" در نظر گرفته میشود)
کاهش ادرار
جدایی جفت و رحم (که placentalabruption نامیده می شود) باعث میشود که نوزاد از جریان خون کافی محروم شود.
خونریزی واژینال بعد از هفته ۲۰ بارداری (که میتواند نشانه هشدار جداشدن زودرس جفت باشد)
مرده زایی
تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین
محرومیت از جریان خون و مواد مغذی به نوزاد در حال رشد و جفت -فشار خون بالا میتواند رگ‌های خونی در رحم و جفت را باریک کند، که جریان غذا و اکسیژن را از طریق بندناف مسدود میکند.
نوزاد کم‌وزن یا بسیار کوچک (وزن نوزاد کم‌تر از ۵ پوند، ۸ اونس)
تولد پیش از موعد
آسیب نورولوژیکی و عصبی
ناتوانی در یادگیری در مراحل بعدی زندگی
صرع یا تشنج
اختلالات دماغی (فلج مغزی)
مشکلات شنوایی و بینایی
ممکن است متوجه شوید که بسیاری از علایم پره اکلامپسی برای تجربه در دوران بارداری رایج، و حتی "نرمال" در نظر گرفته می شوند.
یکی از نشانه‌های اصلی پره اکلامپسی ورم و درد در دستها و پاها است که در طول نیمه دوم بارداری معمولا در اواخر سه‌ماهه دوم یا سوم ایجاد میشود.
هم چنین زنان مبتلا به پره اکلامپسی سطوح بالاتری از پروتئین را در ادرار خود تجربه می‌کنند که میتواند در تست انجام‌شده توسط پزشکان آنها ظاهر شود. داشتن برخی ناراحتی‌ها در دوران بارداری طبیعی است، اما مراقب تغییرات سریع، سردردهای شدید، تاری دید و یا درد شدید قسمت فوقانی شکم باشید.
این میتواند نشانه آسیب به اعضای بدن و تغییرات فشار خون باشد که به این معنی است که شما باید سریعا به ارائه دهنده خدمات درمانی زنگ بزنید.
در حالی که بیشتر زنان باردار مبتلا به PE متوجه نشانه‌های متعددی می‌شوند که پرچم قرمز را بالا می‌برند، برخی از زنان می‌توانند بدون هیچ گونه علایم ظاهری دچار پره اکلامپسی شوند، به همین دلیل پزشکان بر نظارت و جلوگیری از سطح بالای فشار خون همراه با چک کردن محتوای پروتئین ادرار در طول بارداری اصرار دارند.
این امر به ویژه برای زنانی که بیشتر مستعد PE هستند، درست است.
پره اکلامپسی به صورت مرحلهای پیشرفت میکند، از پره اکلامپسی خفیف تا شدید.
یکی از بزرگ‌ترین خطرات پره اکلامپسی درمان‌نشده این است که ممکن است توسعه یافته و به اکلامپسی تبدیل شود.
اکلامپسی یک نوع جدی از پره اکلامپسی است که در آن زن باردار به دنبال پره اکلامپسی دچار تشنج میشود.
Eclampsia علائمی ایجاد میکند که میتواند شامل موارد زیر باشد:
تشنج
سردردهای مکرر/ مشکلات انعقاد خون/ خونریزی در کبد/ اسپاسم و دردهای شدید عضلات/ اختلال آسیب بینایی/ تغییر آنزیم‌های کبدی/ آب در ریه‌ها/ نارسایی قلبی
آسیب به کلیه‌ها، مغز و دیگر اندام‌ها/ کما
مرگ بالقوه
عوامل خطر پره اکلامپسی
تعدادی از عوامل خطر برای پره اکلامپسی شناسایی شده‌اند که عبارتند از
التهاب بالا (که میتواند جریان خون کافی به رحم را قطع کند)
سابقه فشار خون بالا حتی قبل از بارداری، که به فشار خون مزمن مشهور است (بر خلاف ایجاد آن در طول بارداری که فشار خون حاملگی نامیده میشود)
عوامل ژنتیکی(به نظر می رسد که PE در خانواده‌ها وجود داشته باشد، و اگر یک زن در خانواده شما با این شرایط سر و کار داشته باشد، مانند مادر یا خواهر خودتان، شما خطر بیشتری برای تجربه کردن آن دارید)
عوامل فیزیولوژیکی مانند افزایش سن (بالای ۴۰ سال بودن)، چاقی یا BMI خارج از محدوده نرمال و بالاتر از BMI ۳۰، یا وزن کم / ناسالم هنگام تولد.
فاکتورهای سبک زندگی شامل مصرف دارو یا تنباکو، استرس مزمن و رژیم غذایی ضعیف
داشتن چند حاملگی (حمل بیش از یک نوزاد) و ابتلا به پره اکلامپسی در بارداری پیشین
تجربه مشکلات بارداری مانند ناهنجاری جنین
باروری آزمایشگاهی (که IVF، درمان طبیعی ناباروری نیز نامیده میشود)
تاریخچه اختلالات خود ایمنی و دیگر مشکلات سلامتی، از جمله دیابت، بیماری کلیه، لوپوس و یا آرتریت روماتوئید
عوامل ایمونولوژیک شامل "اولین حاملگی از پارتنر جدید" (تغییر پدر و زوجی که با هم دیگر زندگی می‌کنند/ رابطه جنسی دارند)
برخی محققان گمان می‌کنند که مادرانی که اولین بار مادر می شوند یا زوج‌های جدیدی که برای مدت کوتاهتری با هم زندگی کرده‌اند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای پره اکلامپسی باشند، اگر چه نتایج مطالعه با هم ترکیب شده‌اند.
برخی از یافته‌های تحقیق به این واقعیت اشاره دارند که قرار گیری در معرض اسپرم طی یک دوره زمانی کوتاه‌تر (باردار شدن زوج جدید) ممکن است احتمال ابتلا به پره اکلامپسی را بیشتر کند.
این مفهوم به عنوان نخست پدری شناخته میشود و در برخی از مطالعات موردی مستند شده‌است که در آن بیمارستان‌ها تعداد تشخیص‌های پره اکلامپسی در زوج‌های جدید در مقایسه با تشخیص آن در زوج‌هایی که مدت طولانی با هم بوده‌اند، را ثبت می‌کنند.
پره اکلامپسی چگونه توسعه می یابد؟
با اینکه هنوز جای بحث دارد، محققان بر این باورند که علت اصلی پره اکلامپسی ممکن است این باشد که بافت داخل جفت به درستی رشد نمی‌کند.
دلیل دیگر پره اکلامپسی این است که رگ‌های خونی منقبض شده و منجر به فشار خون بالا و کاهش جریان خون می‌شوند که میتواند مواد مغذی حیاتی و اکسیژن را برای نوزاد متولد نشده و نیز اندام‌های مادر قطع کند.
تامین اندک خون سالم که راه خود را به رحم باز میکند به این معنی است که مایع آمنیوتیک خیلی کمی تولید میشود، نوزاد رشد نکرده و دچار سو تغذیه میشود و جفت میتواند از دیواره رحم جدا شود (که placenta abruption نامیده می شود، و وضعیت خطرناکی قبل از زایمان است).
پره اکلامپسی به اندام‌های مادر و عروق خونی آسیب می‌رساند. خون میتواند از مویرگ‌های کوچک به بافت‌های مختلفی نشت کند که در آنها قرار نیست ذخیره شود و موجب التهاب، تورم و احتباس آب (که ادم نامیده می شود) شود.
کلیه‌ها نیز دچار درد می‌شوند و می‌توانند پروتئین را به درون ادرار بریزند به همین دلیل است که زنان باردار مبتلا به PE معمولا غلظت بالای پروتئین ادرار را در آزمایش‌ها نشان می‌دهند.
برای پزشکان، یکی از چیزهایی که در مورد تشخیص و درمان PE مهارت بالایی می طلبد این است که علائم آن همپوشانی زیادی با دیگر اختلالات مرتبط با بارداری دارد.
به عنوان مثال، سندرم HELLP و فشار خون بارداری علایم مشابهی از جمله فشار خون بالا، تورم، سو هاضمه و درد را ایجاد می‌کنند.
سندرم HELLPکه مخفف همولیز (H) یا تجزیه گلبول‌های قرمز خون، (EL) افزایش آنزیم‌های کبدی و (LP) تعدادپلاکت پایین است، نیز در طول مراحل بعدی بارداری رخ می‌دهد و به عنوان یکی از انواع پره اکلامپسی در نظر گرفته میشود.
بنیاد پره اکلامپسی اشاره میکند که HELLP یک خطر جدی برای مرگ و میر به شمار می‌رود، زیرا تا ۲۵ درصد از حاملگی‌های HELLP ممکن است به پارگی کبد یا سکته (به نام ادم مغزی یا خونریزی مغزی)ختم شوند.
بیشتر مرگ‌های ناشی از پره اکلامپسی و HELLP را میتوان به جدا شدن جفت (جفت به طور نارس از رحم جدا میشود)، آسفیکسی داخل رحمی (جنین به دلیل مشکلات جفت به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند) و زایمان بسیار زودرس جنین قبل از تولد نسبت داد.
درمان مسمومیت بارداری
تشخیص ابتلا به پره اکلامپسی به طور کلی یک تجربه ترسناک است، زیرا در حال حاضر تنها "درمان" شناخته‌شده برای پره اکلامپسی، اکلامپسی و یا انواع دیگر مانند سندرم HELLP، به دنیا آوردن نوزاد است.
برخی پزشکان تصمیم می‌گیرند که برای محافظت از مادر، زایمان را انجام دهند. زمان دقیق تولد به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله این که تاکنون چه قدر از طول بارداری گذشته است، کودک چقدر خوب رشد میکند و PE چقدر شدید شده‌است.
هنگامی که حاملگی به حدود ۳۷ هفتگی می‌رسد، القای زایمان و انجام سزارین برای جلوگیری از بدتر شدن PE رایج تر و ایمن تر است.
اما به طور کلی پزشکان دوست دارند تا جایی که امکان دارد صبر کنند تا زایمان را انجام دهند، زیرا هر چه زایمان به موعد مقرر نزدیک‌تر باشد، شانس بیشتری وجود دارد که نوزاد کاملا رشد کرده باشد.
قبل از زایمان، به زنان مبتلا به پره اکلامپسی توصیه میشود که استراحت زیادی داشته باشند (اصلا کاری که نیاز به ایستادن دارد را انجام ندهند).
برخی از مادران تا هفته‌ها قبل از زایمان در بیمارستان می‌مانند (یک دوره زمانی معروف به "پیش از زایمان (antepartum) تا اطمینان حاصل کنند که آزمایش‌های خون تحت نظارت بوده و نرمال هستند)، در حالی که دیگران در صورتی که شرایط آنها وخیم نشده باشد، می توانند در خانه بمانند.
در هر صورت، پزشکان باید نظارت بسیار دقیقی بر سطح فشار خون، ضربان قلب مادر و نوزاد، احتباس آب، غلظت ادرار، و علائم دیگری که می‌توانند به خاطر عوارض ایجاد شوند، داشته باشند.
پزشکان از انواع مختلف داروها و درمان‌های مختلف برای تحت کنترل قرار دادن پره اکلامپسی استفاده می‌کنند، از جمله:
داروهای کاهنده فشار خون
آزمایش‌های مکرر خون / مایع / ادرار برای کنترل سطح پروتئین و احتباس آب برای جلوگیری از تشنج.
تزریقات استروئیدی برای کمک به رشد شش‌های نوزاد
سولفات منیزیم برای کمک به جلوگیری از مشکلات جریان خون و تشنج
داروهای ضد فشار خون برای کنترل سطح فشار خون شدید
در مسمومیت بارداری چه بخوریم؟
برای داشتن یک رژیم غذایی غنی از کلسیم؛ مصرف لبنیات، کلم پیچ پخته، کلم بروکلی، بامیه و بادام پیشنهاد میشود. درصورتیکه علاوه بر مکمل کلسیم، مکمل‌های دیگری مثل آهن استفاده می‌کنید، از مصرف همزمان آنها خودداری کنید.
در مورد مواد مغذی دیگری مثل ویتامین‌های D، E و C تنظیم یک رژیم غذایی صحیح توسط مشاوران تغذیه میتواند سودمند باشد.
مرکبات، کیوی، فلفل دلمه منابع خوب ویتامین C هستند که در کنار مصرف زرده تخم‌مرغ، شیر، ماهی و مغزها (منابع ویتامین D و E) نقش آنتی اکسیدانی بهتری ایفا می‌کنند.
تجویز این ویتامین‌ها بصورت مکمل نتایج متناقضی نشان داده است (در برخی مطالعات مفید بوده و برخی بی‌اثر گزارش شده است).
قبل از اقدام به بارداری با بررسی سطح سرمی ویتامین D، از کفایت آن مطمئن شوید. (در چندین پژوهش کمبود ویتامین D با بروز پره اکلامپسی مرتبط بوده است.)
در مورد میزان نمک مصرفی در پره اکلامپسی، نیاز به قطع مصرف و یا محدودیت های شدید نمی‌باشد؛ اما کنترل میزان دریافتی نمک در محدوده مناسب توصیه میشود. (ممنوعیت دریافت نمک خود میتواند منجر به تشدید ادم و عوارض دیگری گردد.) به منظور بهبود گردش خون به پهلوی چپ بخوابید.
با دریافت مایعات کافی از دهیدراته شدن پیشگیری کنید؛ زیرا در شرایطی که بدن با کمبود آب مواجه میشود مکانیسم‌های تنظیم فشارخون ممکن است دچار اختلال شوند.
سبزیجات بخاطر اینکه منبع خوبی از املاح معدنی همچون منیزیم و پتاسیم هستند، توصیه به مصرف روزانه به مقدار کافی از این گروه میشود.
با توجه به میزان پروتئین دفعی، رژیم غذایی مادر باید تامین کننده کالری و پروتئین کافی باشد.
نکات کلیدی پره اکلامپسی
پره اکلامپسی به طور منفی بر مادر و نوزاد تاثیر می‌گذارد و ریسک رو به افزایش عوارض زایمان، زایمان زودرس و مشکلات تکاملی نوزاد را افزایش می‌دهد.
در زنان باردار، علایم معمول پره اکلامپسی شامل فشار خون بالا، احتباس آب با تورم و مقدار بالای پروتئین در ادرار است.
پیشگیری مهم‌ترین چیز است چون پره اکلامپسی درمان قطعی ندارد.
برای کمک به جلوگیری از ابتلا به پره اکلامپسی باید فشار خون بالا را قبل از بارداری کاهش داد. وزن سالم خود را حفظ کنید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید، ورزش کنید و استرس را کاهش دهید.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼