کاهش مایع آمنیوتیک در بارداری

اگر مادری مبتلا به کاهش مایع آمنیوتیک باشد و در هفته ۳۶ تا ۳۷ هفته بارداری قرار داشته باشد، بی خطر ترین درمان ممکن، زایمان است. اما اگر جنین کمتر از ۳۶ هفته سن داشته باشد، پزشک سلامت جنین را بررسی خواهد کرد و در مورد آن با مادر تبادل نظر می کند.
وجود «مایع آمنیوتیک» اهمیت زیادی در سلامت، رشد و تکامل ریه‌های جنین دارد. طبیعی بودن میزان این مایع برای ادامه بارداری بسیار حیاتی است. مایع آمنیوتیک در پرده‌های کیسه آمنیون و ادرار کلیه‌های جنین تشکیل می‌شود.

کار مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک در دوران بارداری، شبیه بالشتی عمل می کند که جنین را از آسیب ها محافظت می کند و فضای کافی برای رشد، حرکت و تکامل او را فراهم می کند. همچنین مایع آمنیوتیک باعث می شود بند ناف بین کودک و دیواره رحم فشار داده نشود و آزادانه معلق باشد. علاوه بر این، میزان مایع آمنیوتیک، میزان تولید ادرار کودک را تعیین می کند؛ میزان ادرار جنین نشان دهنده میزان سلامت اوست.

علت کم شدن آب دور جنین
کاهش مایع آمنیوتیک علل مختلفی دارد؛ ممکن است کلیه‌های جنین مشکل داشته باشد. گاهی هم علت کاهش مایع آمنیوتیک مربوط به نارسایی جفت و اختلال رشد جنین است، زیرا مجموعه جفت، بندناف سالم، جنین سالم و خونرسانی کافی است که باعث ترشح کافی مایع آمنیوتیک می‌شود. یکی از علل مهم کاهش مایع آمنیوتیک، سوراخ شدن کیسه آب است. پارگی کیسه آب هم باعث کاهش مایع آمنیوتیک و ایجاد عفونت در جنین می‌شود. مادران باید دقت کنند خروج مایع را با ترشحات طبیعی در بارداری اشتباه نگیرند و به محض اینکه شک کردند حتما به پزشک مراجعه کنند.
در یک بارداری طبیعی با فواصلی که پزشک توصیه می‌کند باید در 3 ماهه اول، دوم و سوم سونوگرافی از مادر درخواست شود. اگر مادر احساس کند اندازه رحم به خوبی بزرگ نمی‌شود یا پزشک هنگام معاینه متوجه شود سن بارداری با ارتفاع رحم مطابقت ندارد و کوچک‌تر است حتما باید بلافاصله سونوگرافی درخواست کند و در سونوگرافی رشد جنین و میزان مایع بررسی شود.
عوامل مختلفی منجر به کاهش مایع آمنیوتیک در زمان بادراری می شوند، از جمله:
پارگی کیسه آب
دکولمان جفت یا کندگی جفت. دکولمان به معنی جداشدن ناگهانی جفت از دیواره رحم است که ممکن است ناقص یا کامل باشد.
برخی از بیماری های جسمی در مادر، مانند فشار خون بالای مزمن
استفاده از داروهای خاص مانند مهار کننده های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین -ACE
برخی از مشکلات جسمی در جنین مانند عقب ماندگی رشدی یا اختلال ژنتیکی

عوامل خطرساز کاهش مایع آمنیوتیک
خیلی از خانم‌ها سوال می‌کنند استرس یا آلودگی هوا می‌تواند عاملی برای کاهش مایع آمنیوتیک باشد؟ در پاسخ باید گفت تاکنون مطلب علمی در این رابطه نوشته نشده ولی آلودگی هوا می‌تواند باعث افزایش فشار خون مادر و کاهش رشد جنین شود. این ۲ عامل هم می‌توانند به‌طور غیرمستقیم با کاهش مایع آمنیوتیک در ارتباط باشند. در فصل تابستان که تعریق زیاد است، مصرف مایعات باید افزایش پیدا کند. بعضی از خانم‌ها به علت فعالیت زیاد و اشتغال خارج از منزل ممکن است کمتر از مایعات استفاده کنند که این مساله هم منجر به کاهش مایع آمنیوتیک می‌شود بنابراین خانم‌های باردار باید مصرف مایعات را بیشتر کنند و کمتر از منزل خارج شوند. اگر مشکل از کلیه‌های جنین باشد، معمولا مشکل جدی است. چنین کودکانی ممکن است کم‌وزن باشند. قلب این جنین‌ها هم باید بررسی شود. جنین‌هایی که تاخیر رشدی دارند ممکن است سرشان کوچک‌تر از حد طبیعی باشد و مغزشان رشد کافی نداشته باشد.

عوارض ناشی از کم شدن آب دور جنین
اگر مادری دچار کاهش مایع آمنیوتیک شود، گرفتار عوارضی خواهد شد. اینکه این عوارض چه خواهند بود معمولا به علت، شدت، سن جنین و سلامت مادر و کودک بستگی دارد.

درمان کاهش مایع آمنیوتیک
اگر مادری مبتلا به کاهش مایع آمنیوتیک باشد و در هفته ۳۶ تا ۳۷ هفته بارداری قرار داشته باشد، بی خطر ترین درمان ممکن، زایمان است. اما اگر جنین کمتر از ۳۶ هفته سن داشته باشد، پزشک سلامت جنین را بررسی خواهد کرد و در مورد علل کاهش مایع آمنیوتیک با شما صحبت و تبادل نظر خواهد کرد. علاوه بر این پزشک با سونوگرافی وضعیت و سلامت بارداری را تحت نظر خواهد گرفت. همچنین احتمالا به مادر پیشنهاد می کند مایعات بیشتری بنوشد - به ویژه اگر دچار کم آبی شده باشد.
اگر در حین زایمان دچار کاهش مایع آمنیوتیک شوید، پزشک از روشی به نام «آمنیواینفیوژن» استفاده می کند که در آن ساک یا کیسه آمنیوتیک با مایعی پر می شود. این کار معمولا در هنگام زایمان و در صورتی انجام می شود که قلب جنین دچار ناهنجاری هایی شده باشد. با قرار دادن کاتتر در دهانه رحم و تزریق سالین به داخل کیسه آمنیوتیک در طول زایمان، آمنیواینفیوژن انجام می شود.