چگونه با ترس کودکان از مدرسه برخورد کنیم؟

یک مدرسه نامناسب را نمی‌توان بر اساس معیارهایی مثل دولتی یا غیر دولتی بودن تشخیص داد مگر تجربه و تعاریف والدینی که قبلا کودکان خود را به آن مدرسه سپرده‌اند. مدرسه نامناسب می‌تواند با یک برنامه آموزشی نامناسب، فضای سرد، القای حس زندان و همکلاسی‌های زورگو یا خرده خلافکار مشخص شود.

ترس از مدرسه یکی از اختلال های روانی شایع در دوران مدرسه است که در کودکان دبستانی بیشتر دیده می شود. بسیاری از کودکان هنگام جدا شدن از والدین ناراحت می شوند به خصوص در خانواده هایی که حمایت افراطی از کودک انجام می شود. حمایت افراطی این پیام را به کودک می دهد: «محیط خطرناک است و تو ناتوانی!»

چرا بعضی از بچه ها از مدرسه رفتن می ترسند؟

برخی کودکان هنگام جدا شدن از مادر اضطراب بسیار شدیدی پیدا می کنند. گاهی کودک در خانه هم مانند سایه مادرش را دنبال می کند تا به این وسیله بر اضطراب خود غلبه کند. چنین کودکانی به جدا شدن از مادر و خانه، تمایلی نشان نمی دهند چون به شدت به مادر وابسته اند. اضطراب جدایی به صورت های گوناگون مانند بی اشتهایی، دردهای شکمی، حالت تهوع، مشکلات خواب، سردرد و کابوس های شبانه خود را نشان می دهد.مهم ترین دلایل مدرسه نرفتن کودک را در ادامه با هم مرور می کنیم.

مشکلات روانی کودک

یکی از مهم ترین علل روانی مدرسه نرفتن بچه ها، اختلال اضطراب جدایی است. کودکانی که در سنین قبل از مدرسه لحظه ای از مادر خود جدا نمی شوند، برای مدرسه رفتن نیز مادر را با دشواری هایی روبه رو می کنند. رفتار والدین در بروز اضطراب جدایی تاثیر بسیار زیادی دارد. هرچه سبک های فرزندپروری که استفاده می کنید باعث شود که کودکتان به شما وابسته تر گردد، در زمان مدرسه رفتن با سختی بیشتری مواجه خواهید شد. دیگر مشکلاتی مثل افسردگی و اختلال سلوک نیز ممکن است منجر به مدرسه نرفتن کودکتان شود. والدین توجه داشته باشند فرار از مدرسه با نرفتن او به مدرسه تفاوت داشته و باید موضوع را به صورت جدی تری بررسی کنید.

تأثیر برخورد معلم بر مدرسه نرفتن بچه ها

فضای مدرسه در بسیاری از موارد برای کودک تداعی کننده زندان است. اگر هم منصفانه به قضیه نگاه کنیم مجبور بودن به حضور در ساعتی مشخص و انجام کار مشخص در برابر هیچ دستاورد عینی که برای کودک قابل لمس باشد، جز یک اردوگاه کار اجباری چه چیزی را یادآور می شود؟ برخورد سرد معلمان نیز به احساسات منفی کودکان دامن می زند. معلمانی که دقیقا در چارچوب سخت و خشک تعیین شده تدریس می کنند و انعطاف و سرگرمی خاصی برای کودکان ندارند؛ دارای دانش آموزانی هستند که بیشتر از سایرین از مدرسه دوری می کنند.

امروز چه تفاوتی کرده که قبلا مدرسه را دوست داشت؟

ممکن است یک تکلیف ناتمام یا یک اتفاق جدید مثل درگیری با یک همکلاس باعث شود که کودکی که تا همین دیروز مدرسه رفتن را دوست داشت؛ امروز بخواهد در خانه بماند. تعطیلات طولانی مدت مثل ابتدای سال تحصیلی جدید یا بعد از نوروز نیز ممکن است زمانی باشد که کودک از مدرسه رفتن امتناع کند. هر چند تا قبل از عید بسیار به مدرسه مشتاق بوده باشد اما استراحت و تفریح چندین روزه در خانه مدرسه رفتن بعد از عید را دشوار می سازد.

تأثیر مدرسه نرفتن بچه ها در ادامه تحصیلات آن ها

مدرسه نرفتن در دوران کودکی دشواری هایی را در سنین بالاتر برای کودک به وجود می آورد. اگر مدرسه نرفتن به حدی باشد که کودک نتواند در زمان مقرر دوران مدرسه را به پایان برساند با مسائلی مثل عقب افتادن از هم دوره ای ها، سربازی، بی کاری و ... درگیر می شود. از جهت قوت و ضعف درسی نیز کودکی که مدرسه نمی رود کمی ضعیف تر از کودکان دیگر است اما این مسأله قابل جبران است. هر چه کودک عملکرد پایین تری در سال های گذشته تحصیلی داشته باشد، جبران افت تحصیلی دشوارتر خواهد بود.

با مشکل مدرسه نرفتن بچه ها چه کنیم؟

در اولین قدم با کودک صحبت کنید. سعی کنید با کمک خودش مسأله را درک کنید و متوجه شوید چه چیزی در مدرسه برای او آزاردهنده است. این صحبت باید دوطرفه باشد و شما بیشتر شنونده باشید. لازم است بدانید کودکتان روزانه چندین بار از شما، معلمان و رسانه ها درباره فوائد مدرسه شنیده است؛ پس نیاز به تکرار نیست. این کار فقط باعث می شود کج خلقی کودک بیشتر شود و اصرار بیشتری بر مدرسه نرفتن کند. در این راه مشاوره کودک نیز می تواند با ارائه راهکارهای مفید و موثر، به مدرسه رفتن کودک شما کمک کند.

اعتماد به معلم و اولیای مدرسه

معلمان و مشاوران مدرسه غالبا در این زمینه تجربه و تخصص دارند، می توانید با آن ها مشورت کنید. البته باید توجه داشت که گاهی برخورد و چهارچوب مدرسه، باعث دلزدگی کودک از مدرسه می شود. هرچند معمولا این برخوردها تنها به دلیل برقراری نظم در مدرسه است و قصدی برای آزار و ناراحتی کودک وجود ندارد.

ماندن والدین در مدرسه به عنوان یک راه حل

این راهکار نیز می تواند برای ماندن کودک در مدرسه مؤثر باشد. با این حال توجه به این نکته نیز ضروری است که این کار می تواند استقلال کودکتان را در آینده مختل کند. بهتر است به کودک بیاموزید که چگونه در نبود شما بتواند شرایط را مدیریت کند و کارهایی مثل غذا خوردن و دستشویی رفتن را به تنهایی انجام دهد. به علاوه ماندن والدین یکی از کودکان در مدرسه می تواند بقیه دانش آموزان را نیز به چنین درخواستی بیندازد. این اتفاق نه تنها شرایط را بهتر نمی کند بلکه کنترل را برای اولیای مدرسه نیز سخت می کند.

برخورد صحیح با کودکی که تمارض می کند

در درجه اول این احتمال را در نظر بگیرید که شاید فرزندتان واقعا دچار بیماری شده است. حتی اگر تمام روزهای گذشته را به تمارض مشغول بوده؛ ممکن است این یک روز را واقعا بیمار شده باشد. جدای از این مسأله وقتی ادعای او را در مورد بیماری می پذیرید برخورد بهتری نیز با شما خواهد داشت. وقتی نشانه های بیماری را در او چک کنید می توانید به او توضیح دهید که نشانه ای برای بیماری ندارد و بیماری او مانعی برای مدرسه رفتنش نیست. با این حال اگر با این استدلال نتوانستید او را به مدرسه رفتن راضی کنید جذابیت در خانه ماندن را برای او کم کنید. بازی کردن یا تماشای تلویزیون در زمانی که باید در مدرسه باشد به نوعی مدرسه نرفتن کودک را پاداش می دهد و او را به تکرار این رفتار تشویق می کند.

تعیین جایزه برای رفتن به مدرسه

تعیین یک جایزه برای مدرسه رفتن می تواند روش مؤثری باشد. با این کار کودک شما تشویق می شود که برای دریافت جایزه به مدرسه برود. با این حال باید توجه داشت که این کار می تواند با آسیب همراه شود. با تعیین جایزه برای مدرسه رفتن کودک یاد می گیرد که برای دریافت جایزه به مدرسه برود و به خود مدرسه توجهی نمی کند. حتی بدتر از آن ممکن است اگر روزی برای او جایزه ای نگرفتید دوباره از مدرسه رفتن امتناع کند.

تغییر مدرسه کودک به یک مدرسه مناسب تر

یک مدرسه نامناسب را نمی توان بر اساس معیارهایی مثل دولتی یا غیر دولتی بودن تشخیص داد مگر تجربه و تعاریف والدینی که قبلا کودکان خود را به آن مدرسه سپرده اند. مدرسه نامناسب می تواند با یک برنامه آموزشی نامناسب، فضای سرد، القای حس زندان و همکلاسی های زورگو یا خرده خلافکار مشخص شود. در صورتی که این شرایط در مدرسه فرزند شما حاکم باشد تغییر مدرسه راه حلی مناسب برای این مشکل است. هر چند باید توجه داشت همین تغییر مکان می تواند باعث بروز مشکلات بیشتری ناشی از دور شدن از محیط و افرادی که فرزندتان قبلا با آن ها ارتباط برقرار کرده شود.