تکان دادن نوزاد، چه عوارضی دارد؟

یکی از روش های رایج برای خواباندن نوزاد، تکان دادن اوست اما این روش می تواند خطرات زیادی در پی داشته باشد.

آیا تکان دادن نوزاد خطرناک است؟
همه ی ما در اطراف خود کسانی را دیده ایم که نوزادان را تکان می دهند و یا آن ها را در هوا تاب می دهند. البته اینگونه افراد برای ساکت کردن نوزادان و یا بازی کردن با آن ها، این کار را انجام می دهند اما از عوارض جبران ناپذیر این اعمال اطلاعی ندارند.
تکان دادن نوزادان به صورت علائمی در نوزاد ظاهر می شود که این علائم نشان دهنده خطرناک بودن این عمل است. یعنی ضرباتی که در این تکان دادن ها به سر نوزاد وارد می شود، آسیب های جدی به مغز او وارد می کند.
این تکان دادن ها که به نشانگان تکان نوزاد معروفند، گاهی عمدی و گاهی غیرعمد است. در مواردی که نوزاد پشت سر هم گریه می کند و پدر و مادر نمی توانند او را ساکت کنند، کلافه می شوند و نوزاد را با شدت زیاد، تکان می دهند. این عمل آن ها غیر عمد است.
اما متاسفانه کسانی هستند که به طور ناخواسته باردار شده اند و علاقه ای به نوزاد ندارند. این افراد به طور عمد نوزادان را مورد آزار فیزیکی قرار می دهند.

چرا تکان دادن نوزاد خطر دارد؟
نوزاد، موجودی تکامل نیافته است و انجام حرکت های شدید روی او، موجب بروز آسیب می شود. برخی از والدین به خصوص پدرها، هنگام بازی با کودکان و یا نوزادان خود، آن ها را به هوا پرتاب می کنند و یا او را می چرخانند.
اندام های نوزاد بسیار ظریف است و توان تحمل این فشارها را ندارد. به همین دلیل نباید چنین بازی هایی با اطفال انجام داد، حتی اگر فرزندتان هنگام این بازی ها ذوق می کند.
متاسفانه در مواردی دیده شده که هنگام اینگونه بازی ها، طفل از دست والدین سقوط کرده و دچار ضربه مغزی، شکستگی و تشنج های بسیار شدید شده است. البته بازی های بسیار ملایم و یا تکان دادن نوزاد در گهواره به صورت خیلی آرام خطری ندارد.

تا چه سنی نباید نوزادان را تکان داد؟
نوزادان زیر یک سال آسیب پذیرتر بوده و هنگام این تکان ها بیشتر آسیب می بینند. کودکان زیر ۳ سال نیز اندام های ظریفی داشته و ممکن است دچار آسیب شوند. در نهایت متخصصان می گویند که کودکان تا سن ۵ سالگی از این نشانگان تکان خوردن مصون نیستند.

تکان دادن کودکان چطور باعث آسیب مغزی می شود؟
هنگامی که نوزادان و کودکان را تکان می دهند و یا آن ها را پرتاب می کنند، بافت ها و عروق خونی مغز پاره می شوند چون نوزاد، در سال های اول تولد، بافت های بسیار ظریفی دارد و با کوچکترین فشار دچار صدمه می شود.
برخی تکان های شدید نوزاد موجب برخورد شدید جمجمه نوزاد با مغز و در نتیجه تورم و خون ریزی مغزی می شود و حتی مرگ نوزاد را در پی خواهد داشت.

چه نوزادانی در مقابل تکان آسیب پذیرترند؟
آن دسته از نوزادانی که نسبت به بدنشان، سر بزرگ و سنگینی دارند، عضلات گردنشان ضعیف تر است. آن ها به دلیل سر بزرگ و ضعیف بودن عضلات گردن، نمی توانند سرشان را به خوبی نگه دارند.
همچنین عروق مغزی این نوزادان باریک تر بوده و در صورت وارد شدن کوچک ترین فشار این عروق پاره می شوند. پس نوزادانی با چنین ویژگی ها، نسبت به بقیه نوزادان آسیب پذیرتر هستند.

علائم آسیب نوزاد در تکان خوردن شدید
پس از تکان دادن شدید نوزاد و یا پرتاب کردن آن ها، آسیب های وارده بر نوزاد، خود را به صورت علائمی نشان خواهد داد. البته این علائم در بین نوزادان و کودکان با توجه به سن آن ها و نوع و شدت ضربات و تکان ها متفاوت است.
اگر میزان آسیب ها کمتر باشد خود را به صورت استفراغ، بدخلقی، بی تابی، کسلی و بی اشتهایی نشان می دهد. اما در مواردی که میزان آسیب وارده جدی تر است خود را به صورت حمله ضربان قلب ضعیف، مشکلات شنوایی، خون ریزی بینی و داخل چشمی نشان می دهد.
پس اگر کوچک ترین علائمی در فرزند خود مشاهده کردید سریعا او را به پزشک متخصص نشان دهید. حتی اگر علائم خفیف باشند باز هم به پزشک نیاز است چون برخی آسیب ها در ابتدا به صورت خفیف خود را نشان می دهند اما بعد از مدتی آثار خطرناکی بر جای خواهند گذاشت.
توجه داشته باشید که اگر فرزندتان در تنفس مشکل دارد یا بی هوش شده باید سریعا او را به بیمارستان ببرید.
علائمی که در بالا ذکر شد، معمولا بلافاصله بعد از ضربه خود را نشان می دهند. مخصوصا اگر شدت ضربات بیشتر باشد. اما در برخی مواقع ممکن است بعد از چند روز سر نوزاد ورم کند که بعضی از والدین معتقدند با استراحت این تورم خوب می شود.
توجه کنید که اگر در سر نوزاد خود ورم مشاهده کردید، حتما او را نزد پزشک ببرید چون ممکن است عواقب جدی تری در پی داشته باشد.

عوارض تکان دادن نوزاد
تکان دادن نوزاد، خطرات بسیاری برای او به همراه دارد. از جمله این عوارض این است که ممکن است ضربات وارد شده به سر نوزاد، موجب ناتوانی در صحبت کردن، تشنج عضلانی، عقب ماندگی ذهنی، کوری، مشکلات بینایی، اختلال گفتاری، عقب ماندگی جسمی، ناراحتی های عاطفی، مشکلات یادگیری و رفتاری شود.
این عوارض ممکن است خود را تا سنین دبستان نشان ندهند اما کم کم بروز نموده و مشکلاتی برای کودک ایجاد نمایند.
در مواقعی که نوزاد شما خیلی گریه می کند و قادر به ساکت کردن او نیستید، به جای عصبانیت به این فکر کنید که همه ی نوزادان گریه می کنند و این یک چیز کاملا طبیعی است.
آرامش خودتان را حفظ کنید و وقتی که حس کردید خیلی عصبانی شده اید، به جای تکان دادن نوزاد برای ساکت شدن، نفس عمیق بکشید و خونسردی خود را حفظ کنید. به این فکر کنید که شما والدین خوبی هستید و به فکر فرزندتان هستید.

از روش های شاد و ملایم کمک بگیرید
می توانید به جای اینکه نوزاد خود را تکان بدهید، برای او یک آهنگ شاد بخوانید و با او در آغوش خود برقصید. یا اینکه می توانید نوزادتان را به آرامی ماساژ بدهید تا آرام شود. روش دیگر برای آرام کردن نوزاد این است که او را روی صندلی کودک ماشین بنشانید و به رانندگی بروید.
یکی از مواردی که موجب آرام شدن نوزادان می شود، رانندگی است. نوزادان با حرکات ملایم ماشین آرامش گرفته و می خوابند. اگر این روش ها را انجام دادید و نوزاد آرام نشد با پزشک متخصص درمیان بگذارید. چون ممکن است گریه ی او ناشی از ریفلاکس اسید یا بیماری دیگری باشد.

بخوابید و استراحت کنید
درست است که خواب راحت با وجود نوزاد دشوار است اما در زمان هایی که نوزاد شما خوابیده، سعی کنید شما نیز استراحت کنید تا خستگی تان در برود. در غیر اینصورت، مدام دچار عصبانیت خواهید شد.
می توانید از یکی از بستگان خود نیز کمک بگیرید تا در کارها با شما همکاری نماید.

خطرات تکان دادن نوزاد را برای دیگران بگویید
ممکن است دایی، عمو یا هر کس دیگری نوزاد شما را به هوا پرتاب کند و یا به شدت تکان دهد، در این مواقع، درمورد خطرات ناشی از این تکان ها با آن ها صحبت کنید و از آن ها بخواهید که این کار را انجام ندهند.
توجه داشته باشید که نباید در این مواقع خجالت بکشید چون سلامتی فرزند شما از هر چیزی مهم تر است
برای اینکه پدر یا مادر خوبی باشید، در درجه اول باید از خودتان مراقبت کنید. سعی کنید استرس را از خود دور نگه داشته و غذاهایی که برای شما مفید هستند را مصرف نمایید. در ورزش کنید و در همه شرایط آرامش خود را حفظ کنید.
همیشه با خودتان مهربان باشید تا بتوانید با دیگران نیز مهربان باشید.