دلایل یائسگی زودرس چیست؟

سوال : دلایل یائسگی زودرس چیست؟

پاسخ : یائسگی به مرحله‌ای از زندگی زنان می گویند که در آن قاعدگی پایان می یابد. یائسگی بخش طبیعی فرآیند افزایش سن زنان است و به معنی آن است که فرد دیگر نمی تواند باردار شود. سن یائسگی در زنان معمولاً اوایل دهه ی ۵۰ سالگی است.

برای آگاهی بیشتر از دلایل یائسگی زودرس به سراغ دکتر پوپه آ رضاییان متخصص زنان و زایمان و زیبایی رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به دکتر پوپه آ رضاییان یا دریافت نوبت از مطب دکتر پوپه آ رضاییان کلیک کنید.

یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی زود هنگام یا زودرس شرایطی است که زن در زیر ۴۰ سالگی، یائسگی را تجربه می کند. دو نوع یائسگی زود هنگام وجود دارد، یائسگی زود هنگام اولیه و یائسگی زود هنگام ثانویه؛در هر دو نوع یائسگی، زن دیگر نمی تواند باردار شود.

در یائسگی زود هنگام اولیه، تخمدان ها عملکرد طبیعی خود را از دست می دهند. این موضوع ممکن است به دلیل برداشتن تخمدان ها یا آسیب ناشی از بیماری یا برخی درمان ها باشد. یائسگی زود هنگام ثانویه، اغلب با مشکلات هورمونی مرتبط است.

چه عواملی موجب یائسگی زود هنگام می شوند؟

یائسگی زود هنگام ممکن است به دلیل بیماری یا درمان های خاص ایجاد شود، یا حتی ممکن است علت شناخته شده ای نداشته باشد. عوامل احتمالی زیر نیز ممکن است سبب یائسگی زود هنگام شوند:

• سابقه ی خانوادگی

  زنانی که سابقه ی خانوادگی یائسگی زود هنگام دارند، بیشتر ممکن است به آن مبتلا شوند.

• سیگار کشیدن

  زنان سیگاری ممکن است دو سال زودتر از زنان غیر سیگاری یائسه شوند. همچنین، معمولاً علائم یائسگی در آنان شدیدتر است. تحقیقی نشان می دهد طول عمر زنان سیگاری مبتلا به یائسگی زود هنگام ۲ سال کمتر از زنان غیر سیگاری است.

• شیمی درمانی یا پرتو درمانی لگن برای سرطان

  این درمان ها گاهی به تخمدان آسیب می زنند و بر اثر آن قاعدگی به طور موقت یا دائم قطع می شود. همچنین، ممکن است بارداری را دچار مشکل کنند یا امکان باردار شدن را از بین ببرند. تمام زنانی که شیمی درمانی یا پرتو درمانی کرده اند، یائسه نمی شوند. هرچه سن زنانی که شیمی درمانی یا پرتو درمانی می کنند، کمتر باشد، کمتر ممکن است دچار یائسگی زود هنگام شوند.

• جراحی برداشتن تخمدان‌

  برداشتن هر دو تخمدان طی عمل جراحی ممکن است سبب بروز علائم یائسگی شود. بعد از این عمل، قاعدگی متوقف می شود و سطح هورمون ها به سرعت کاهش می یابد. همچنین، علائم شدیدی مانند گرگرفتگی و کاهش میل جنسی بروز خواهد یافت.
  با کاهش سطح استروژن، خشکی واژن و فرج رخ می دهد و به تدریج ضخامت رحم کمتر و دهانه ی آن کوتاه تر می‌شود. علاوه بر تحلیل رفتن (آتروفی) رحم، میل جنسی نیز کاهش می‌یابد.

• جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی)

  در برخی زنان که جراحی برداشتن رحم را انجام داده اند، تخمدان ها سر جای خود هستند. در چنین شرایطی، قاعدگی متوقف می شود و زن دیگر نمی تواند باردار شود، اما ممکن است یائسه نشود. زیرا تخمدان ها به تولید هورمون ها ادامه می دهند. این زنان، ممکن است یائسگی طبیعی را ۱ یا ۲ سال زودتر از زمان مورد انتظار تجربه کنند.

• اختلالات و بیماری های خاص

  بیماری خود ایمنی مانند تیروئید و آرتریت روماتوئید نیز ممکن است به یائسگی مرتبط باشد. این شرایط نادر است، اما گاهی سیستم ایمنی بدن (که به طور معمول با بیماری ها مبارزه می کند) به اشتباه به تخمدان ها حمله می کند و آنها را از تولید هورمون‌ باز می دارد.

• ویروس نقص سیستم ایمنی (HIV) و ایدز (AIDS)

  زنان مبتلا به ویروس HIV، که عفونت آنان به خوبی با دارو کنترل نمی شود، ممکن است یائسگی زود هنگام را تجربه کنند. همچنین ممکن است زنان مبتلا به ایدز گرگرفتگی های شدیدتری را نسبت به زنانی که HIV ندارند، تجربه کنند.

• اختلال ژنتیکی

  زنانی که برخی کروموزوم ها را ندارند یا با مشکلات کروموزومی به دنیا آمده اند، ممکن است یائسگی زود هنگام را تجربه کنند. به طور مثال، زنانی که با اختلالی به نام سندرم ترنر به دنیا می آیند. در این سندروم فرد به طور کامل کروموزوم X یا بخشی از آن را ندارند. به همین دلیل، تخمدان های این افراد هنگام تولد به طور طبیعی شکل نمی گیرد و چرخه ی قاعدگی آنان و زمان یائسگی نرمال نخواهد بود.

• سندرم خستگی مزمن

  زنان مبتلا به این سندرم خستگی شدید، ضعف، درد عضلانی و مفصلی، از دست دادن حافظه، سردرد، خواب نامناسب و علائم دیگری دارند. تحقیقی نشان می دهد زنان مبتلا به سندرم خستگی مزمن بیشتر ممکن است به یائسگی زود هنگام قبل از ۴۰ سالگی (Premature Menopause) یا یائسگی قبل از ۴۵سالگی (Early Menopause) مبتلا شوند.

علائم یائسگی زودرس چه هستند؟

در یائسگی قبل از ۴۰ سالگی (Premature Menopause) یا قبل از ۴۵سالگی (Early Menopause)، برخی زنان ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند؛ به جز اینکه ممکن است باردار نشوند. زنان دیگر علائمی مشابه یائسگی طبیعی دارند (که در حدود سن ۵۱ سالگی اتفاق می افتد). این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گرگرفتگی (احساس گرمای ناگهانی که به تمام بدن گسترش می یابد)
• تعریق شبانه یا سرد ناگهانی
• خشکی واژن، احساس درد و ناراحتی به هنگام نزدیکی
• تکرر ادرار (نیاز فوری و مکرر به تخلیه ی ادرار)
• مشکلات خوابیدن (بی خوابی)
• تغییرات عاطفی (بی‌قراری، تغییرات خلق و خو، افسردگی خفیف، تشدید اضطراب)
• خشکی پوست، چشم یا دهان
• حساس و دردناک شدن سینه ها
• بدتر شدن یا ایجاد علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• قاعدگی نامنظم یا نداشتن قاعدگی در بعضی ماه ها
• قاعدگی که از حالت طبیعی سنگین تر یا خفیف تر است
• تپش قلب
• سردرد
• درد مفصلی و عضلانی
• تغییر در میل جنسی
• اختلال در تمرکز و حافظه (اغلب موقتی)
• افزایش وزن
• ریزش یا نازکی مو

یائسگی زود هنگام را چگونه تشخیص می دهند؟

اگر قبل از ۴۰ سالگی علائم یائسگی را تجربه کنید، پزشک آزمایشاتی را انجام خواهد داد و سؤالاتی را خواهد پرسید تا یائسگی زود هنگام را در شما تشخیص دهد. این آزمایش ها عبارتند از:

• آزمایش سطح هورمون ها (استروژن و گونادوتروپین (هورمون FSH و LH))
• پرسیدن سؤال درباره ی نظم قاعدگی (آمنوره یا الیگومنوره)
• گفت وگو درباره ی سابقه ی خانوادگی یائسگی قبل از ۴۰ سالگی
• زنانی که ۱۲ ماه پشت سر هم قاعده نشده اند و درمانی را آغاز نکرده اند. ممکن است در حال یائسه شدن باشند.