روز جهانی اسکیزوفرنی، انگ نزنیم!

روز جهانی اسکیزوفرنی هر سال برگزار می‌شود و روز جهانی اسکیزوفرنی 2022 با 24 می مصادف شده است. اسکیزوفرنی یک اختلال جدی سلامت روان است که بر توانایی فرد برای تفکر، احساس و رفتار مشخص تاثیر می‌گذارد.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی واقعیت را متفاوت تفسیر می‌کنند که منجر به علائمی مانند توهم ، پارانویا، سردرگمی، اختلال در گفتار، اختلال در تفکر و رفتار عجیب و غریب می‌شود.
روز آگاهی از اسکیزوفرنی در مقیاس جهانی برای از بین بردن انگ و تعصبی که افراد مبتلا به این اختلال را تحت فشار قرار می‌دهد، برگزار می‌شود.

روز جهانی اسکیزوفرنی چیست؟
روز جهانی اسکیزوفرنی توسط بنیاد ملی اسکیزوفرنی به افتخار دکتر «فیلیپ پینل»، ایجاد شد. دکتر پینل، یکی از چهره‌های اصلی است که برای ارائه مراقبت‌های انسانی و درمان بیماری‌های روانی تلاش‌های زیادی انجام داده.
روز جهانی اسکیزوفرنی چالش‌هایی را که هر 100فرد مبتلا به این اختلال با آن مواجه است، مشخص می‌کند. این کار، راه را برای همه هموار می‌سازد تا خود را در مورد اسکیزوفرنی آموزش دهند و انگ و تبعیض پیرامون این بیماری را از بین ببرند.

بیشتر بخوانید: روانشناسی کودکان تک‌فرزند، آنها چگونه اند؟

سردرگمی درباره بیماری‌های روانی
در حالی که در سال‌های اخیر نگرش نسبت به بیماری‌های روانی تغییر کرده و افراد بیشتری (از جمله افراد مشهور) در مورد مبارزه خود با اختلالاتی مانند افسردگی یا اضطراب صحبت می‌کنند، هنوز سردرگمی و عدم آموزش زیادی در مورد اسکیزوفرنی وجود دارد.

به اشتباه افراد مبتلا به اختلالات شدید سلامت روان مانند اسکیزوفرنی بیشتر به عنوان خطر در نظر گرفته می‌شوند نه قربانی.

این اتفاق به این دلیل است که در رسانه‌ها، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب «دیوانه» یا «روان پریش» نشان داده می‌شوند.
آن‌ها یا به‌عنوان نابغه‌های هنری یا افراد خشن و پرخاشگر به تصویر کشیده می‌شوند.
«یوگن بلولر»؛ روان‌پزشک سوئیسی، برای اولین بار در سال ۱۹۱۱میلادی از اصطلاح «اسکیزوفرنی» استفاده کرد تا بر آشفتگی ذهنی و وضعیت پراکنده‌ای که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری تجربه می‌کنند، تاکید کند.
انگ‌های اجتماعی در مورد اسکیزوفرنی نه تنها می‌تواند برای کسانی که این عارضه را تشخیص داده‌اند مضر باشد، بلکه برای بسیاری نیز یک موضوع ایمنی محسوب می‌شود.
نتایج یک مطالعه نشان داده که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تا ۱۴برابر بیشتر از افرادی که به عنوان مجرم دستگیر می‌شوند، قربانی جرایم خشونت‌آمیز می‌شوند.
به اشتباه افراد مبتلا به اختلالات شدید سلامت روان مانند اسکیزوفرنی بیشتر به عنوان خطر در نظر گرفته می‌شوند نه قربانی.
این طرز فکر باعث شده که روزهایی مانند روز جهانی اسکیزوفرنی برای گسترش آگاهی مردم ایجاد شود.

بیشتر بخوانید: روانشناسی حسادت کودکان، واکنشی طبیعی است؟

چگونه آگاهی اسکیزوفرنی را گسترش دهیم؟
به همان اندازه که جوامع در مورد نگرانی‌های سلامت جسمانی مانند بیماری قلبی آموزش داده می‌شوند، شروع گفتگو در مورد بیماری روانی، نحوه تشخیص آن و گزینه‌های درمانی موجود هم مهم است.

۱- خودتان آموزش ببینید
برای شروع گفتگو در مورد اسکیزوفرنی و ارائه اطلاعات دقیق در مورد این بیماری به دیگران، ابتدا باید خود را در مورد این موضوع آموزش دهید. کتاب‌ها و منابع آنلاین زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما در درک بهتر این شرایط کمک کند.

بیشتر بخوانید: تاثیر چاقی بر سلامت روان، با خودت چه می‌کنی؟!

2- از عزیزانتان بپرسید که چگونه هستند
کمک به دیگران از حلقه درونی شما شروع می‌شود. با خانواده، شریک زندگی و همکاران خود صحبت کنید و از آن‌ها بپرسید که چگونه هستند. به پاسخ‌های آن‌ها گوش دهید و حمایت خود را ارائه کنید.
اگر نشانه‌ای از استرس یا افسردگی شدید نشان می‌دهند، از آن‌ها بخواهید که به روانشناس مراجعه کنند.

3- در مورد تجربه خود صحبت کنید
بسیاری از مردم وقتی می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند، احساس بهتری دارند و کمتر احساس تنهایی می‌کنند.

۴- محبت‌آمیز رفتار کنید
درست است که نمی‌توانید همه چیزهایی را که مردم می‌گویند یا انجام می‌دهند کنترل کنید، اما سعی کنید با دیگران مهربان باشید. هر زبانی که انگ بیماری روانی را تحمیل کند مضر است و می‌تواند باعث ایجاد احساس بد در فرد مبتلا به اختلالی مانند اسکیزوفرنی شود و او را از دریافت کمک منصرف کند.

بیشتر بخوانید: چطور با خودمان مهربان باشیم؟

5- استفاده از رسانه‌های اجتماعی
برنامه های کاربردی رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیس‌بوک، توییتر و تیک‌تاک، پلتفرم‌هایی عالی هستند که در آن‌ها می‌توانید آگاهی درباره اسکیزوفرنی را گسترش دهید.

علائم هشدار دهنده اولیه اسکیزوفرنی
در برخی افراد، اسکیزوفرنی به طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شود. اما برای بیشتر افراد، مدت‌ها قبل از اولین دوره شدید، با علائم هشداردهنده ظریف و کاهش تدریجی عملکرد همراه است.
اغلب، دوستان یا اعضای خانواده فرد مبتلا از ابتدا می‌دانند که مشکلی وجود دارد، بدون اینکه دقیقا بدانند چیست.
در مراحل اولیه، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، ممکن است برای دیگران غیرعادی، بی‌انگیزه ، بی‌احساس و گوشه‌گیر به نظر بیایید.
ممکن است شروع به منزوی شدن، یا نادیده گرفتن وضعیت ظاهری خود کند، چیزهای عجیب و غریب بگوید و نسبت به زندگی بی‌تفاوتی نشان دهد. ممکن است سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایش را رها کند و عملکردش در محل کار یا مدرسه بدتر شود.
شایع‌ترین علائم هشداردهنده اولیه عبارتند از:

• افسردگی، کناره‌گیری اجتماعی
• خصومت یا بدگمانی، واکنش شدید به انتقاد
• بدتر شدن بهداشت فردی
• ناتوانی در گریه کردن، یا ابراز شادی، یا خنده یا گریه نامناسب
• پرخوابی یا بی‌خوابی
• فراموشکاری
• ناتوانی در تمرکز
• گفتن جملات عجیب یا غیرمنطقی

وقتی رفتارهای غیرعادی باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی شما یا یکی از عزیزانتان می‌شود، حتما به دنبال مشاوره پزشکی باشید. اگر اسکیزوفرنی یا هر مشکل روانی دیگری دلیل این رفتارهای غیرعادی باشد، درمان زودهنگام موثر است.

علل اسکیزوفنی
در حالی که علل اسکیزوفرنی به طور کامل شناخته نشده است، به نظر می‌رسد که ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد.

1- علل ژنتیکی
در حدود ۶۰درصد از بیماران اسکیزوفرنی، هیچ عضوی از خانواده به این مشکل مبتلا نیست. علاوه بر این، افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، همیشه به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک قبل بارداری، پیشگیری از بیماری

۲- علل زیست‌محیطی
مطالعات نشان می‌دهد که ژن‌های ارثی، فرد را در برابر اسکیزوفرنی آسیب‌پذیر می کند. سپس عوامل محیطی احتمال آن را افزایش می‌دهند.
تحقیقات بیشتری درباره تاثیر استرس چه در دوران بارداری و چه در مراحل بعدی رشد کودک در ابتلا به اسکیزوفرنی نیاز است. این عوامل محیطی می‌تواند باعث اسکیزوفرنی شود:

• قرار گرفتن در معرض عفونت ویروسی قبل از تولد
• سطوح پایین اکسیژن در هنگام تولد (از زایمان طولانی‌مدت یا زایمان زودرس)
• قرار گرفتن در معرض ویروس در دوران نوزادی
• از دست دادن یا جدایی زودهنگام والدین
• آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی

بیشتر بخوانید: تست روانشناسی آمادگی برای بچه دار شدن، چرا بچه دار شویم؟

۳- ساختار غیر طبیعی مغز
علاوه بر شیمی غیرطبیعی مغز، اختلالات در ساختار مغز هم ممکن است در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد.

بیشتر بخوانید: والدین و سلامت روان

درمان اسکیزوفرنی
با درمان مناسب و خودیاری، بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند عملکرد طبیعی خود را به دست آورند و حتی بدون علامت باشند.

اسکیزوفرنی نیاز به درمان طولانی‌مدت دارد. اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی حتی زمانی که احساس بهتری دارند، برای جلوگیری از بروز مشکلات جدید نیاز به ادامه درمان دارند.

موثرترین استراتژی درمانی برای اسکیزوفرنی شامل ترکیبی از دارو ، درمان، تغییرات سبک زندگی و حمایت اجتماعی است.
اسکیزوفرنی نیاز به درمان طولانی‌مدت دارد. اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی حتی زمانی که احساس بهتری دارند، برای جلوگیری از بروز مشکلات جدید نیاز به ادامه درمان دارند.
با این حال، درمان می‌تواند در طول زمان تغییر کند. با بهبود علائم، پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش یا آن را تغییر دهد.
دارو برای اسکیزوفرنی با کاهش علائم روان‌پریشی مانند توهم، هذیان، پارانویا و اختلال در تفکر عمل می‌کند. این روش به تنهایی باعث درمان نمی‌شود. همچنین برای درمان علائمی مانند کناره‌گیری اجتماعی، فقدان انگیزه و عدم بیان عاطفی بسیار کمتر مفید است.
یافتن دارو و دوز مناسب یک فرآیند آزمون و خطا است. در حالی که دارو نباید به قیمت کاهش کیفیت زندگی شما مصرف شود، در مورد این فرآیند صبور باشید و هر گونه نگرانی را با پزشک خود در میان بگذارید.
گروه‌درمانی می‌تواند بیمار را با دیگرانی که در موقعیت مشابهی قرار دارند، ارتباط دهد.
خودیاری هم در کنار این درمان‌ها موثر است. احساس خود را بهبود ببخشید و عزت نفس خود را افزایش دهید.
هر چه بیشتر به خودتان کمک کنید، کمتر احساس ناامیدی و درماندگی خواهید کرد و احتمال اینکه پزشکتان بتواند داروهای شما را کاهش دهد بیشتر می‌شود.

اگر سئوالی درباره بیماری‌های روانی دارید، به بخش روانشناسی در کلینیک نی نی بان سر بزنید.