چیدمان اتاق کودک، نکاتی که والدین باید بدانند

روزنامه اطلاعات: طراحی اتاق کودک بايد با روحيه کودکان منطبق باشد و بايد طوری طراحی شود که تا مدرسه رفتن کودک مورد استفاده قرار گيرد از اين رو در طراحی فضاهای کودکان، شناخت روحیه کودک اهميتی خاص می‌يابد و از آنجایی که کودکان دنيای تخيلی خاص خويش را دارند، بسياری از آنان در سنين زير ۷ سال دنيا را آن‌طور که بايد باشد مجسم می‌کنند، نه آنگونه که هست.

کودکان چگونه می اندیشند؟
نقاشی‌های کودکان نشان می‌دهند که کودکان در تصورات‌شان فضا را چگونه می‌بینند . آنها به‌طور دقیق و کامل (به عنوان کاربر) فضا را قبول کرده و آن را با جزئیات در ترسیماتشان بیان می‌کنند، که خود مایه تعجب است .
کودکان معمولاً دوست دارند در مورد اینکه که اتاق‌شان چگونه دیده می‌شود، بحث کنند. آنها اظهارات مهمی می‌كنند و نظراتی درباره رنگ اتاق و دیوارها و مبلمان مناسب خود بیان می‌کنند و می‌خواهند در مورد آنها تصمیم بگیرند . بدین‌گونه کودکان فرضیه طراحان را قطعی خواهند کرد . این فرضیه اساس طراحی خواهد بود که تصور کودکانه، اشکال معماری و شاخص ویژه به خود را بر می‌انگیزد مثل اینکه می‌گویند:« شبیه به ماهی است، سر و چشم دارد، مثل قایق است اما بدون پارو.»

فضای اتاق کودک باید جاذب و پر مشغله باشد

اتاق کودک قلمرو ویژه آنان است.آنجا برای آنان همچون جهان بزرگ تصور می‌شود . کودکان در آنجا به موسیقی گوش فرا می‌دهند، بازی می‌کند، در رویاهای خود فرو می‌روند، کتاب می‌خوانند و...... از این رو کودک همواره در حال جنبش و جنبیدن است و دوست دارد کنجکاوی و کاوش را همراه با بازی در دنیای خود انجام دهد. بنابراین محیط اطرافش باید مطابق با فعل و انفعال درون کودک باشد و حواس و حس کنجکاوی او را بر انگیزد. از این رو بهترین فضا‌ها برای کودکان باید رنگارنگ، جاذب، پرمشغله و منظم، پرنشاط ولی آرامش بخش و در عین حال بی خطر باشد .

چه کارهایی انجام دهیم

.1 مشورت: با کودک خود صبحت کنید و فعالیت‌های مورد علاقه او را بیابید. توجه كنید كه او از چه چیزهائی لذت می‌برد.از صفات منحصربه‌فرد او به دقت مطلع شوید و ببینید که دوست دارد محیطش چگونه آراسته شود.کودکان باید کمک کنند تا محیط خود را بیآفرینند، بدین‌گونه آنها یاد می‌گیرند، مسئولیت‌پذیر بوده و برای به ثمر رساندن کیفیت استعداد وجودی خود کوشش كنند .

.۲ قیاس مبلمان: طراحی فضای منطبق با شرایط کودکان به طور قطع بستگی به شناخت کافی از ویژگی‌های رشد آنان دارد . خصوصیات جسمی و روانی کودکان در مراحل مختلف رشد، اساس برنامه ریزی فضا و طراحی برای آنان است. اندازه میز و صندلی، کمد‌های اسباب‌بازی و نیز ارتفاع مناسب دستگیره درها، دستشوئی‌ها، شیر‌ها و... ضروری است. اگر فضا و عناصر آن متناسب با‌اندازه‌های کودکان باشد، آنها به سادگی می‌توانند از فضا‌ها و وسایل مربوط به خود استفاده کنند .
قطعات متنوع مبلمان، نیمکت، میز و صندلی، تابلوها، قفسه‌ها و غیره که با مقیاس و در حد و‌ اندازه آنان ساخته می‌شود اغلب برای هر بازی شکل ویژه‌ای به خود می‌گیرند .

.3 تقسیمات فضا: اتاق کودک باید به طریقی چند منظوره طراحی شود و از آنجایی که کودکان از اتاق‌شان برای بسیاری از فعالیت‌ها در کنار استراحت و خواب استفاده می‌کنند، تقسیمات و قلمرو‌های خاص و مشخص خود را طلب می‌کند . از قبیل فضایی برای مطالعه و بازی‌های مهیج و همچنین فضایی برای سرگرمی. فضای بازی باید در کنار فضای خواب و استراحت کودک و در ارتباط مناسب با آن طراحی شود . تجهیزات مورد نیاز در فضای بازی شامل قفسه و صندلی، پارک کودک و .... است. در صورتی‌ كه‌ یک اتاق‌ به‌ طور مشترك‌ متعلق به دو فرزند است، بهتر است‌ فضای‌ اتاق‌ به‌ نحوی‌ تقسیم‌ شود كه‌ هر یک از فرزندان‌ بخشی‌ را متعلق‌ به‌ خود بدانند .
این‌ كار با استفاده‌ از یك‌ پارتیشن‌ مشبک چوبی‌ به‌ ارتفاع‌ حداكثر یك‌ و نیم‌ متر، قفسه‌های‌ قابل‌ انعطاف‌ اسباب‌بازی‌ها یا كتابخانه‌ دو سویه‌ امكان ‌پذیر است .

.۴ محدودیت‌ها: کودک در این مرحله کنجکاو و بی باک است تا آنجایی که هیچ‌گونه اطلاعی از خطر ندارد. از این رو با ایجاد قفسه‌ها نه تنها اشیایی مانند بطری و دارو در ارتفاعی مناسب و به دور از دست کودک در امان است بلکه محیط نیز نظمی دوچندان می‌یابد .

.۵ رنگ: رنگ‌های روشن به چشم بچه‌ها با شکوه هستند. برای دیوارها از کاغذ دیواری رنگی و یا رنگ شاد استفاده کنید و رنگ و بافت را به آنها اضافه كنند. می‌توانیم حریم‌ها و همچنین لبه‌های دیوار را مشخص و برجسته كنیم و ابر‌ها و ستارگان را بر سقف اضافه كنیم. کودکان رنگ‌های تابناک و درخشنده را دوست دارند . اما شما می‌توانید با به کار بردن رنگ‌های شاد و تابناک در روی هر دیوار محدوده‌های رنگی را نیز معین کنید .
رنگ‌های شاد و شفاف و آزاد، تصور کودکانه را بر می‌انگیزند و آنان را به آفرینش و خلاقیت تشویق می‌کنند. همچنین پیدایش یا ظهور دیوارهای روشن از قبیل استفاده از کارکترهای کارتونی و مانند آن در دیوارهای اتاق‌های کوچک می‌تواند بسیار مفید باشد. اگر هر یک از دیوارهای‌ اتاق‌ به‌ یك‌ رنگ‌ درآید، فضایی‌ شاد و جذاب بدون‌ نیاز به‌ تزئینات‌ بسیار فراهم‌ می‌آید . رنگ‌های‌ زرد و سبز در كنار رنگ‌ سفید دیوارها علاوه‌ بر آنكه‌ باعث‌ جلوه‌ هرچه‌ بیشتر وسایل‌ اتاق‌ می‌شوند با روحیه‌ بالندگی‌ و سرزندگی‌ كودكان‌ نیز متناسب‌اند. از یک نوع‌ پارچه‌ طرح‌دار برای‌ پرده‌ و روتختی‌ و... استفاده‌ كنید.

همان‌ طرح‌ پارچه‌ برای‌ آباژور اتاق‌ كودكان‌ و قاب‌‌عكس‌ هم‌ می‌تواند استفاده‌ شود. هنگام‌ تعویض‌ روتختی، پرده‌ اتاق‌ نیازی‌ به‌ تعویض‌ ندارد. از پارچه‌ جدید به‌ عنوان‌ والان‌ پرده‌ استفاده‌ كنید یا آن‌ را به‌ صورت‌ نواری‌ پایین‌ پرده‌ بدوزید یا طرح‌های‌ آن‌ را روی‌ پرده‌ تكه‌ دوزی‌ كنید .
به‌ جای‌ پرده‌ می‌توانید از حصیرهای‌ ریزبافت‌ آفتاب‌گیر استفاده‌ كنید و سطح‌ آن‌ را نیز هماهنگ‌ با سایر قسمت‌های‌ اتاق‌ نقاشی‌ كنید .

.6 روشنائی: فضاهائی با نور طبیعی و شفاف اثر مثبت بر کودکان دارند .

به عبارت دیگر اتاق‌های تاریک با نور مصنوعی و نامناسب اثر منفی در پی خواهند داشت. از این رو گزیدن نحوه و میزان روشنائی در اتاق کودک اهمیتی بس مهم را ایفا می‌كند و تاثیر مهمی در خواندن و نوشتن و ایجاد آرامش و تمرکز آنان دارد . نور مناسب فضا را جهت محیطی آرام و مناسب جهت مطالعه محصور می‌كند. بررسی تاثیر میزان نور در شب نیز در روحیه آنان حائز اهمیت است .

.7 پنجره‌ها: پنجره و جهت آن در اتاق کودک اهمیتی ویژه دارد.از طریق آن نور به داخل می‌تابد و شادابی و سحرخیزی را به بار می‌آورد . کودک پنجره‌های را که در تقابل و مرتبه چشمانش است، بیشتر دوست دارد تا مجبور نباشد برای نگاه کردن به خارج خود را بالا بكشد . از سوی دیگر کودکان از میان پنجره‌ها حرکت خورشید را دنبال می‌کنند و تا زمانی که به محل مشخصی برسد و غروب کند، فعالیت‌های خود را خاتمه می‌دهند .