زنجبیل، گیاهی برای رفع تهوع بارداری

زنجبیل یک ادویه است که خواص زیادی دارد و به غذا طعم خاصی می‏دهد.

زنجبیل در بهبود تهوع ناشی از حرکت ماشینی یا کشتی یا هواپیما و یا تهوع دوران بارداری بسیار مفید است.

تحقیقات نشان داده‏اند که زنجبیل در رقیق کردن خون نقش مهمی دارد.

در یک تحقیق در کشور دانمارک، زنجبیل در رقیق کردن خون برابر با آسپرین نشان داده شد. در بین مواد خوراکی فقط سیر تاثیر مشابه با زنجبیل دارد.

همچنین تحقیقات بر حیوانات نشان دهنده تاثیر مثبت زنجبیل بر کلسترول خون بوده است.

زنجبیل را می‏توان در سس سالاد، سبزیجات آب پز یا تفت داده شده در کمی روغن و در طبخ ماهی و مرغ استفاده کرد.

معرفی گیاه

ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دکمه ای به هم پیچیده، ضخیم و قهوه ای روشن است که می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه کنید. از آنجا که زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است لذا ساقة ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است که برحسب انفاق در زیرزمین رشد و نمو پیدا می کند.

ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می کند. بالای سطح زمین ساقه های ۱۲ اینچی دارای برگهای طولانی، باریک، کج و معوج و سبز با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.

ترکیبات گیاه

فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشک آن یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.

اشکال موجود

پس از قطع ساقة ریشه دار این گیاه، مواد شیمیایی فعال موجود در گیاه از قبیل "زینجیبرن"، "بنزابولن"، "جینجرول"، "شوقول" خاصیت ذاتی خود را از دست می دهند. شرکتهای دست اندرکار و فعال در زمینه فرآورده های گیاهی، زنجبیل را به صورت عصاره، تنتور، انواع کپسول یا روغن آن عرضه می کنند تا از زایل شدن این مواد شیمیایی جلوگیری شود.

بنابراین فرآورده هایی را مصرف کیند که به وضوح در برچسب خودش میزان زنجبیل مورد مصرف شما را ذکر کرده باشد.

می توانید ریشه زنجبیل تازه را نیز بخرید، و با دکم کردن تکه های آن به اندازه نصب کف دست یا با نصف قاشق چیاخوری دکمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم یا با ریختن نیم لیتر آب جوش روی ۳۰ گرم ساقه ریشه دار، چای زنجبیل درست و مصرف کنید. برای اینکار بگذارید چای مورد نظر به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد و سپس روزانه دو لیوان از آنرا میل کنید.

دیگر منبع مناسب تهیه زنجبیل همانا زنجبیل کریستال شده است. لیکن فریب لایه پوششی قندی آن را نخورید. چون زنجبیل کریستال شده مزة تندی دارد.

خواص داروئی

این گیاه همراه با گیاهان دیگر بعنوان تقویت کننده معده و بدن بادشکن و ضد نفخ بکار یم رود . همچنین پزشکان چینی جدیدا کشف کرده اند که شربت زنجبیل بهترین داروبرای معالجه زخم معده است.

زنجبیل تازه وشربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زادئ بدن را بصورت عرق از بدن خار می سازد . این گیاه برای خانم هایی عادت ماهیانه آنها عقب می افتند تجویز شده است.

زنجبیل بهترین داروی سرما خوردگی و گلو درد است. هنگامی که حس کردید دچار سرماخوردگی شده اید چند بار چای زنجبیل بنوشید و اگر گلو درد درید علاوه بر آنکه چای آنرا میل می نمائید با آن نیز قرقره کنید .

زنجبیل را حتی برای کمپرس نیز می توان استفاده کرد که سموم بدن را خارج می سازد. برای این منظورابتدا چای زنجبیل استفاده کنید دستمالی را با آن آغشته و آب اضافی آنرا فشار داده در محل زخم یا درد بگذارید.

شربت زنجبیل برای زخم معده بسیار مفید است .مبتلایان به زخم معده باید هر روز قبل از غذا یک قاشق چایخوری از این شربت را همراه با کمی آب بنوشید زخم معده آنهاپس از مدتی التیام خواهد یافت.

مصرف یک گرم پودر زنجبیل در جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی به اندازه داروهای آرام بخش مرسوم است.زنجبیل یکی از بهترین شفابخش های طبیعی برای درمان، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه است.زنجبیل به مراتب در کاهش دفعات استفراغ و از بین بردن عرق سرد سودمند است و بعضی از متخصصان زنان، زنجبیل را برای درمان تهوع صبحگاهی دوران حاملگی توصیه می کنند.دلیل معجزه گر بودن زنجبیل اجزای تشکیل دهنده اصلی آن یعنی نشاسته، اسانس ها مانند زینجیبرن که به زنجبیل بوی خاص می دهد، است.

طرز استفاده

یک قاشق چایخوری پودر خشک زنجبیل و یا دو قاشق چایخوری زنجبیل رنده شده تازه را در داخل قوریریخته رویآن آب جوش بریزید و به مدت پنج دقیقه آنرا با حرارت ملایم دم کنید و سپس آنرا با عسل شیرین کرده و میل کنید .

چای زنجبیل هر چقدر بیشتر بماند و دم بکشد تند تر می شود .حتی می توان چای زنجبیل را بعد از سد شدن در داخل یخچال گذاشت و خنک کرد و مانند یک نوشابه سرد استفاده نمود .

برای تهیه شربت زنجبیل یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط کرده و در شیشه دربسته در یخچال نگهدری کنید و هر موقع خواستید مصرف کنید .

برای درست کردن تنتور زنجبیل می توانید از الکل ۵۰ درجه استفاده نمائید . یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت الکل ۵۰ درجه مخلوط کرده و داخل یک شیشه تیره رنگ بریزید و بمدت چهدره روز آنرا چند بار در روز تکان دهید . بعد ازاین مدت آنرا صاف کرده و در جای خشک و خنک نگهدری کنید .

نحوه مصرف

نحوه مصرف فرآورده های زنجبیل به سلیقه شخصی شما و آنچه شما را آزار می دهد، بستگی دارد. در کل، نباید روزانه بیشتر از دو تا چهار گرم زنجبیل مصرف کنید، چرا که علاوه بر میزان زنجبیلی که مصرف می کنید ممکن است مقداری از این ماده را نیز از طریق برنامه غذایی (یعنی از موادی نظیر آبجو زنجبیل، نان شیرینی زنجبیل دار، نان زنجبیل دار یا مواد غذایی مخلوط و سرخ شده) جذب کنید.

اگر زنجبیل تازه مصرف می کنید، حتماً مقدار مصرفی را وزن کنید تا تقریباً دریابید که چه حدی از آن معادل ۲ تا ۴ گرم است.

برای درمان، تهوع، گاز معده یا سوء هاضمه روزانه ۲ تا ۴ گرم ریشه تازه (معادل ۰/۲۵ تا ۱ گرم پودر ریشه) یا ۱/۵ تا ۳ میلی لیتر تنتور آنرا مصرف کنید.

برای پیشگیری از استفراغ، هر ۴ ساعت یک گرم پودر زنجبیل (نصف قاشق چایخوری) یا معادل آن یا روزانه سه بار دو عدد کپسول زنجبیل(یک گرم) مصرف کنید. البته می توانید یک تکه ۸ گرمی زنجبیل تازه را نیز بجوید.

برای بیماریهای ناشی از سرماخوردگی، تب ناشی از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگیهای ناشی از قاعدگی یا سردرد، دو قاشق غذاخوری از دم کرده زنجبیل یا چندین ورق از ساقه ریشه دار تازه آنرا بخور دهید.

برای درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره یا چای زنجبیل تازه به میزان روزانه ۴ گرم مصرف کنید یا روغن آنرا روی مفصل دردناک بمالید یا ریشه تازه آنرا در ضماد داغ یا گازهای ضمادی قرار دهید و روی نقاط دارای درد بگذارید.

نکات احتیاطی

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا ریشه زنجبیل تازه را از نظر درجه بندی سلامتی و بی خطری در ردیف اول قرار داده است لذا زنجبیل گیاهی بی خطر و وسیع الطیف است. با این وجود میزان تجویزی آن باید رعایت شود. انجمن آمریکایی مذکور ریشه زنجبیل خشک را در مرتبة دوم سلامتی و بی خطری قرار داده است و توصیه می کند که از مصرف آن در طول بارداری اجتناب گردد.

برخی از زنان برای رهایی از علایم بیماری صبح دم از زنجبیل استفاده می کنند لیکن مصرف زنجبیل برای این هدف بحث انگیز است. برای رعایت اصول ایمنی و سلامتی هرگز نباید بیش از میزان معمولی آن مصرف گردد. زنجبیلی که به عنوان بخشی معمولی از برنامه غذایی فرد مصرف می شود بی خطر تلقی می شود.

اگر از سنگ صفرا رنج می برید، از مصرف زنجبیل بپرهیزید. هر چند که مصرف زنجبیل معمولاً فاقد عوارض جانبی است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند سبب گرمازدگی جزیی گردد.

مضرات

مضرات خاصی برای آن بیان نشده است .

تداخل های احتمالی

اگر داروهای تهیه شده از سیر یا داروهای ضد انعقادی نظیر وارفارین یا داروهای مربوط به درمان دیابت مصرف می کنید و می خواهید جهت پیشگیری از بیماری مسافرت، سرگیجه، میگرن، گرفتگیهای رحمی یا ورم مفاصل زنجبیل مصرف کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. هر چند هیچ مطالعه ای تداخل این گیاه دارویی را با سایر داروها نشان نداده است، لیکن این خطر وجود دارد که زنجبیل اثرات برخی از این داروها را خنثی و یا تشدید کند .

چای زنجبیل، نوشیدنی زمستانی

زنجبیل تازه و شربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج می سازد . این گیاه برای خانم هائی که عادت ماهیانه آنها عقب می افتند نیزتجویز شده است.

زنجبیل که از قدیم الایام مورد مصرف مردم ایران، هند و چین بوده است امروزه در تمام دنیا به عنوان گیاهی دوست داشتنی مصرف می شود .

زنجبیل تازه و شربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خارج می سازد . این گیاه برای خانم هائی که عادت ماهیانه آنها عقب می افتند نیزتجویز شده است .

به نظرمی رسد که استفاده ازچای زنجبیل هضم را آسان کرده و اثرات سودمندی در رفع تهوع خواهد داشت ، همچنین به عنوان درمانی سنتی برای سرماخوردگی ، گلودرد و آنفولانزا به کار می رود .

تهیه چای زنجبیل هم بسیارساده است اما آشنایی با اصول آن می تواند بسیار موثر باشد چرا که برخی از افراد بدون آگاهی از چگونگی تهیه آن از پودر زنجبیل در چای آماده استفاده می کنند و به این دلیل که ذرات زنجبیل غیر قابل حل در آب است، نه تنها ظاهربدی به نوشیدنی شما می دهد ، بلکه طعم آن را نیزنامطبوع می کند درحالی که با اندکی دقت می توان نوشیدنی بسیار گوارای زمستانی با استفاده از زنجبیل ، تهیه کرد. برای این منظور به مواد زیر احتیاج داریم:

۴ فنجان آب

۵ سانتی متر ریشه تازه زنجبیل

در صورت تمایل می توانید از عسل و لیمو هم استفاده کنید.

طرز تهیه: پوست زنجبیل را کنده ( بهتر است بتراشید) و سپس آن را به شکل ورقه های بسیار نازک برش دهید، آب را در ظرفی مناسب جوش بیاورید و در اولین لحظات جوش آمدن آب ورقه های زنجبیل را به آن اضافه کنید. در آن را بپوشانید ،آن را کم کرده و اجازه بدهید ۱۵ تا ۲۰دقیقه بماند.

سپس چای حاصله را صاف کنید برای طعم بهتر می توانید به آن عسل و لیموترش هم اضافه کنید. البته بهتر است این نکته را یاد آور شویم که اگر این چای را برای خواص درمانی آن در زمینه سرماخوردگی و آنفولانزا می نوشید ، انواع شیرین آن توصیه نمی شود.

در برخی از منابع به مزه تند زنجبیل اشاره شده و استفاده توام زنجبیل با برگ نعناع به شکل میکس شده در تهیه چای را به عنوان راهکاری برای حذف این تندی برشمرده اند. البته با افزودن آب بیشتر نیز نیتوان از تندی آن کاست.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
ممکن است خیلی از خانم‌ها به مصرف زنجبیل در دوران شیردهی فکر نکنند و آن را عادی بدانند، این در حالیست که زنجبیل گیاهی‌ است که باید در مصرف آن جانب احتیاط و اعتدال را رعایت کرد، خصوصا در دوران شیردهی.
زنجبیل یک گیاه خوراکی است که هم کاربرد دارویی دارد، هم به عنوان ادویه در غذا استفاده می‌شود. معمولا وقتی می‌گویند زنجبیل منظورشان ریشه گیاه است، اما قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی‌اش است که ریزوم نام دارد و خواص بی‌شمار زنجبیل را برای ریزوم آن گفته‌اند.
حالا با وجود این همه خواص، در ادامه خواهید خواند که مصرف زنجبیل در دوران شیردهی چگونه باید باشد؟

خواص زنجبیل
از جمله خواص زنجبیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-جلوگیری از حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی و استفراغ بعد از عمل جراحی
-کمک به هضم غذا
-کمک به بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا (باید بصورت تازه مصرف شود)
-درمان سرگیجه و تهوع (بصورت خشک شده مصرف شود)
-افزایش میل جنسی
-کمک به درمان بدون عارضه میگرن (ترکیب یک نخود پودر زنجبیل با یک کاسه ماست و خوردنش همراه با غذا بصورت روزانه)
-محافظت از سلامت مغز (محافظت از مغز شما در ابتلا به آلزایمر و پارکینسون به خاطر خواص ضد التهابی‌اش)
-کنترل و کاهش وزن (نوشیدن به عنوان چایی)
-سلامت دستگاه گوارش
-کنترل قند خون
-کنترل کلسترول بدن
و ده‌ها خاصیت دیگر که برای زنجبیل شمرده‌اند.

زنجبیل در دوران شیردهی
همانطور که می‌دانید بعضی خوراکی‌ها هستند که مادر در دوران شیردهی خود نباید مصرف کند، چون بر شیر مادر اثر گذاشته و باعث آسیب رسیدن به نوزاد شیرخوار می‌شوند.
برخی دیگر عوارضی برای بدن مادر دارند که او را در نگهداری از کودکش دچار مشکل می‌کند و برخی باعث تغییر طعم شیر مادر شده و باعث می‌شود کودک از خوردن شیر امتناع کند.
در این میان زنجبیل گیاهی‌ست که توسط برخی توصیه می‌شود، مادران شیرده، برای جلوگیری از نفخ یا کولیک نوزاد آن را به اشکال مختلف مصرف کنند یا برای ازدیاد شیر دم‌نوش زنجبیل بنوشند.
نکته‌ای که می‌خواهم توجه شما را بدان جلب کنم یک نکته کلی در استفاده از تمامی نسخه‌های گیاهی است.
چه پای زنجبیل وسط باشد چه نه! همانطور که می‌دانید در طب سنتی چهار نوع طبع داریم: طبع گرم و‌تر (دموی)، گرم و خشک (صفراوی)، سرد و‌تر (بلغمی) و سرد و خشک (سوداوی). هر انسانی یک طبع غالب دارد.
به این معنی که گرایش کلی بدن او مشخص است. پس که اگر شما طبع سرد و خشک دارید و دوستتان طبع گرم و تر، دلیل نمی‌شود اگر نسخه‌ای روی بدن دوستتان تاثیر مثبت داشته همان نسخه روی بدن شما هم تاثیر مثبت به جا بگذارد.
از طرفی دیگر، شما با وجود طبع ذاتی که با آن متولد شده‌اید می‌توانید یک طبع دیگر هم داشته باشید که نحوه زندگی و رژیم غذایی‌تان باعث غلبه خلطی خاص (خلط دم، صفرا، بلغم یا سودا) بر دیگر اخلاط و بوجود آمدن آن طبع شده است. (مزاج عارض مرضی).

طبع اعضای بدن
جالبست بدانید هر یک از اعضای بدن ما هم طبع جداگانه‌ای دارند. مثلا مزاج مغز شما ممکن است سرد یا گرم باشد.
حالا تصور کنید مادری مزاجش گرم و خشک باشد و برای افزایش میزان شیر خود مداوما چای زنجبیل مصرف کند. یا مزاج معده‌اش گرم و خشک باشد. یا بر اساس رژیم غذایی اش خلط صفرا در بدنش زیاد از حد تولید شده باشد.
از آنجایی که طبع زنجبیل هم گرم و خشک است تعجبی ندارد اگر این نسخه باعث شود بدن او پر از جوش شود (در طب سنتی اصطلاحا می‌گویند گرمی بیرون می‌ریزد)، معده‌اش بهم بریزد یا به کبدش فشار بیاید.
حتی اگر فرض کنیم بدن مادر مشکلی با این نسخه نداشته باشد، اگر طبع نوزاد گرم و خشک باشد ممکن است بدنش نسبت به ترکیبات این گیاه که در شیر مادرش وجود داشته و او از آن تغذیه کرده حساسیت نشان بدهد؛ بنابراین اگرچه مصرف زنجبیل در دوران شیردهی در حد تعادل اشکال ندارد.
اما برخی اختلالات سیستم عصبی مرکزی بعد از مصرف زنجبیل در بعضی مادران شیرده و نوزادانشان بروز پیدا کرده که گویای آنست که باز هم باید جانب احتیاط را رعایت کنید.

احتیاط در مصرف زنجبیل در دوران شیردهی
-نکته اول اینست که مصرف زنجبیل در افرادیکه دچار زخم معده و یا زخم دوازدهه هستند اکیدا ممنوع است.
-مصرف این گیاه هم‌زمان با مصرف دارو‌های ضد انعقاد که می‌تواند باعث رقیق شدن خون شوند نیز ممنوعیت دارد.
-بطور کل سعی کنید روزانه بیش از ۲ میلی گرم زنجبیل خشک که معادل ۱۰ گرم زنجبیل تازه است مصرف نکنید.
-افشره‌ی خوراکی زنجبیل به هیچ عنوان بدون نسخه پزشک توصیه نمی‌شود.
-اگر دفعه اولتان است که در عمرتان می‌خواهید زنجبیل مصرف کنید به میزان بسیار کم شروع کنید و واکنش بدنتان را ببینید.
-اگر دفعه اولتان است که زنجبیل خورده‌اید و کودکتان هم می‌خواهد از شیرتان تغذیه کند (یعنی اولین بار است که کودک می‌خواهد با شیری تغذیه کند که در ترکیبات آن شیر ترکیبات زنجبیل باشد)، کم مصرف کنید.
هیچ مواد ناشناخته دیگر برای بدن استفاده نکنید تا درصورت بروز واکنش بدن نوزاد یا خودتان بدانید که دقیقا ایراد از مصرف زنجبیل است.
-در صورتیکه می‌خواهید زنجبیل را برای مورد خاصی بصورت داروی گیاهی مصرف کنید (مثلا برای ازدیاد شیر) حتما از مشورت با پزشک متخصص طب سنتی بهره‌مند شوید. چرا که مصرف دائمی و روزانه آن ممکن است برای بدن شما و نوزادتان عوارضی در پی داشته باشد.

سخن آخر
در دوران شیردهی نمی‌توان ریسک کرد. در این دوران هیچ داروی شیمیایی یا گیاهی بدون نظر پزشک نمی‌توان مصرف کرد. مخصوصا اگر چیزی مثل زنجبیل باشد!
اگر شما از طرفداران طب سنتی هستید پیروی خود از طب سنتی را با مراجعه به متخصص و داروخانه طب سنتی مورد تایید او نشان بدهید نه نسخه‌های عمومی که در اینترنت و عطاری‌ها برای شما می‌پیچند و گاهی جواب می‌دهند گاهی هم خیر!
اگر با مراجعه به اینترنت و کتاب‌ها هرکس می‌توانست برای خودش نسخه بپیچد دیگر نیازی به تحصیل متخصصین این رشته در دانشگاه وجود نداشت. و نکته آخر اینکه در مصرف هیچ چیز زیاده روی نکنید.
هر جوشانده‌ای هر چقدر هم مفید باشد درصورت مصرف بیش از حد برای بدن عوارضی ایجاد می‌کند که بعد از مثلا یک ماه خودش را نشان می‌دهد و فکرش را هم نمی‌کنید که این مشکل نشات گرفته از فلان عادت رفتاری غلط در مصرف فلان گیاه است.