کارتون برای کودکان، سطحی نگری به انیمیشن

انیماتور برگزیده جشنواره جام‌جم گفت: سطحی نگری به مقوله انیمیشن متاسفانه باعث شده کسانی که موفق به ارائه کار در حوزه فیلمنامه‌نویسی سینما و تلویزیون نمی‌شوند شانس خود را در انیمیشن و کار برای کودکان جستجو می‌کنند!

جواد ابراهیم‌خانی کارگردانی، انیماتوری یا طراحی شخصیت در سریال‌ها و انیمیشن‌های بلندی چون "خداوند لک لک‌ها را دوست دارد"، "نقاشی و حرکت"، "مقتل خوانی"، "سفر به سرزمین‌های دور"، "قصه‌های غزاله"، "بوستان سعدی"، "خواجه نصیرالدین طوسی"، "زکریای رازی"، "سفیدتر از برف"، "هدیه چهارشنبه"، "آخر شیرینی‌های ته فنجان" و... را در کارنامه هنری خود دارد.

او علاوه بر دریافت عنوان بهترین طراح کاراکتر در جشنواره عاشوراییان، به تازگی به عنوان بهترین انیماتور در اولین جشنواره جام جم نیز شناخته شد. به همین بهانه گفتگویی با او داشته‌ایم:

گروه فرهنگ و هنر: جایگاه انیمیشن تلویزیونی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جواد ابراهیم‌خانی: به نظر من باید برای ورود به حیطه انیمیشن بسترهای فراوانی مهیا شود که عدم هماهنگی بین این بسترها می‌تواند سرعت پیشرفت در این وادی را کند کند. متاسفانه به علت این ناهماهنگی با این پیشرفت چشم‌گیر از نظر کمی و در مواردی کیفی بازهم جامعه با دیده شک و تردید به انیمشن ما نگاه می‌کند.

*شما فکر می‌کنید چطور می‌توان از طریق انیمیشن با مخاطب تلویزیونی ارتباط بهتری برقرار کرد؟

- برای جواب به این سوال مثال ساده‌ای می‌زنم. شما وقتی برای خرید یک شیرینی به قنادی می‌روید در وحله اول به ظاهر شیرینی توجه می‌کنید و اگر قیمت برای شما مهم نباشد آن را می‌خرید ولی این مزه شیرینی است که شما را برای خرید دوباره به آن قنادی می‌برد. زیبایی کار و هماهنگی بین تمامی قسمت‌های یک اثر برای جذب مخاطب حرف اول را میزند ولی زیبایی داستان و داشتن پیام و حرف قابل توجه یک اثر را ماندگار می‌کند حرفی که در یک پوسته لطیف و زیبا پنهان شده باشد.

*خود شما چه ویژگی‌هایی را در آثارتان قرار می‌دهید که مورد استقبال قرار گیرد؟ انیمیشن "زکریای رازی" چه ویژگی‌هایی داشت که به تقدیر از شما در جشنواره جام جم منجر شد؟

- انیمیشن رازی نقاط قابل توجه زیادی وجود داشت. برای مثال فیلمنامه آن دارای پیوستگی خوب بدون کش دادن‌های بی مورد بود. همینطور زمان بندی مناسب پلانها و اجرای خوب پس زمینه‌ها که مانع خستگی نگاه بیننده می‌شد از دیگر نکات است. ما سعی کردیم بین تمامی مدت کار یعنی ابتدا و انتهای کار با یک کیفیت انیمه شده باشد. همینطور لحاظ کردن ظرافت‌های موجود در هنر ایرانی را در کار نادیده نگرفتیم و نقش و نگارهای ایرانی در خود کاراکترها یا پس زمینه‌ها وجود داشت.

نکته دیگر وجود حرکت در تمامی سطح انیمیشن مثلا در کاراکترهای فرعی و پس زمینه و حرکت‌های مولتی پلان برای بک گراندها و فورگراندها بود. همینطور ما به تغییر لباس و ظاهر کاراکترها در طول فیلم هم اهمیت ویژه‌ای دادیم. برای نمونه زکریای رازی بالای ۱۰ دست لباس در این انمیشن بر تن دارد که باور پذیری بیشتری برای بیننده ایجاد می‌کند.

از قرار دادن موضوع طنز در کار که به عهده شخصیت حسن بود نیز می‌توانم به عنوان دلیل دیگری نام ببرم که علاوه بر ایجاد صحنه‌های طنز در کار به شخصیت اصلی لطمه وارد نکرد.

* چقدر در کارهای انیمیشن خود نوآوری و خلاقیت داشته‌اید؟ به ویژه "زکریای رازی" که با انیماتوری آن برگزیده جشنواره جام‌جم شدید؟

- نوآوری در انیمیشن رازی بیشتر به نوع اجرای آن برمی‌گردد. این انیمیشن نخستین کار بلندی است که با استفاده از قلم نوری و با حذف کاغد مستقیما در کامپیوتر طراحی شد که این امر به سرعت بالای ساخت و صرفه جویی مناسب در هزینه و یک دستی بیشتر کار انجامید و ما با تیمی کوچک و در زمان کم این پروژه را به پایان رساندیم.

* برای ساخت انیمیشن و انتخاب فیلم نامه چه میزان به سلیقه مخاطب توجه می‌کنید؟

- توجه به نیازهای فرهنگی جامعه جز اصلی‌ترین دغدغه‌های هر تیم هنری برای ارایه یک اثر خوب است ولی باید بدون اینکه به شعور مخاطب توهینی شود به بالا بردن سطح سلیقه هنری جامعه هم توجه کرد.

* چه آینده‌ای برای انیمیشن سازی کشور متصور هستید؟

- به نظر من ما در تمامی سطوح در حال پیشرفت هستیم ولی با سرعتی بسیار کمتر از دیگر کشورهای دنیا و با در نظر گرفتن این موضوع در آینده خیلی عقبتر از سطح اول دنیا خواهیم بود ولی کمی بهتر از حالای خودمان.

* چرا فیلمنامه‌های انیمیشن‌های ایرانی قوام لازم را ندارد؟ یعنی کودکان کمتر جذب آنها می‌شوند؟

- به نظر من ساده انگاشتن وادی انیمیشن از نظر نویسند‌ه‌ها دلیل اصلی این امر است. متاسفانه کسانی که توانایی نوشتن داستان‌های خوب و قوی برای سینما را ندارند به این وادی وارد می‌شوند. زیرا انیمیشن را ساده‌تر می‌انگارند. در حالی که کاملا بر عکس است.

سطحی نگری به مقوله انیمیشن متاسفانه باعث این تفکر در بین نویسندگان ما شده که فیلنامه برای انیمیشن و یا داستان نویسی برای کودکان ساده‌تر از فیلمنامه نویسی برای سینما و تلویزیون است! بنابراین کسانی که موفق به ارائه کار در این قسمت‌ها نمی‌شوند شانس خود را در انیمیشن و کار برای کودکان جستجو می‌کنند!

* خود شما چقدر به جنبه و ظرفیت کارتون شدن متن فکر می‌کنید؟

- بسیار زیاد. با توجه به توانایی‌های فعلی در سیستم موجود در کشور توجه به این امر بسیار مهم است. برای نمونه متنی مثل شاهنامه بسیار قوی و زیباست ولی آیا ما واقعا توانایی‌های لازم برای به تصویر در آوردن این اثر زیبا و با شکوه را داریم؟ متاسفانه همانطور که دیده‌ایم تلاشهای گذشته در این وادی بیشتر به این اثر زیبا لطمه وارد کرده است.