شرط گذاشتن برای کودکان، عادت ندهید

نازخاتون: والدین به شرط‌هایی که فرزندانشان برای مسواک‌زدن، خوردن یا خوابیدن می‌گذارند، حساسیت نشان نمی‌دهند و آنها همین‌طور به این باج‌گرفتن‌ها عادت می‌کنند تا وقتی به سن مهدکودک یا مدرسه‌رفتن برسند. تازه در این زمان است که مشکل اصلی خود را نشان می‌دهد، چون کودک برای اینکه سرکلاس حاضر شود هم مجبور می‌شوید هر روز به او باج بدهند! پرسشی که اینجا مطرح می‌شود آن است که باید با این بچه‌ها چه رفتاری داشت.

قبل از پاسخ به این سوال، لازم است تذکرهایی به والدین بدهیم که بتوانند قبل از رسیدن به این مرحله از آن پیشگیری کنند.

۱ - این خود شما هستید که بچه‌ها را به باج‌گرفتن عادت می‌دهید. اگر دوست دارید کودک خود را با پاداش دادن به انجام کارهای بهتر تشویق و ترغیب کنید، نباید به هیچ‌وجه این کار را قبل از انجام اقدام پسندیده ای انجام بدهید چون در این صورت به او پاداش نمی‌دهید، بلکه باج می‌دهید تا کاری را که باید، انجام دهد.

۲ - از گرفتن تصمیم‌های ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی برای در نظر گرفتن پاداش یا تشویق بپرهیزید. شاید در آن لحظه خاص با یک تصمیم ناگهانی، کارتان راه بیفتد اما در دراز مدت کودک خود را به باج گرفتن عادت می‌دهید. مادری که سر سفره تصمیم می‌گیرد برای اینکه کودکش غذا بخورد برایش فلان اسباب‌بازی را بخرد، به او یاد می‌دهد حتی برای خوردن، خوابیدن یا هر کاری که طبق روال قانونی هر خانه موظف است انجام دهد، لازم است پاداشی مطالبه کند.

۳ - تا می‌توانید از در نظر گرفتن پاداش‌های نقدی بپرهیزید. پاداش شما برای این که کودکتان پس از برگشتن از مهدکودک وسایلش را سر جای خود گذاشته یا لباس‌هایش را جمع کرده، می‌تواند این باشد که نیم ساعت بیشتر از حد معمول هر روز تلویزیون تماشا کند، بعداز ظهر که از خواب بیدار شد با شما به پارک برود و …

۴ - در نظر گرفتن پول توجیبی مشخص و محدود برای بچه‌ای که کلاس دوم یا سوم ابتدایی است، خوب است و باعث می‌شود حساب کردن و دخل و خرج را یاد بگیرد اما بی‌حساب و به عنوان جایزه پول دادن، او را بدعادت می‌کند و مشکلات ثانویه ایجاد می‌شود.

چگونه کودک را اصلاح کنیم؟

اگر با رفتارهای اشتباه خود و نادیده گرفتن این اصول تربیتی باعث شده‌اید کودک برای انجام هر کاری پاداش یا باج طلب کند، باید به مرور این عادت او را ترک بدهید. بچه‌ها باید بدانند در مورد اجرای قوانین و وظایف هیچ جای بحث و گفت‌وگویی وجود ندارد. با او صحبت کنید و بگویید همان‌طور که ما برای رفتن به سرکار یا غذا‌پختن یا مرتب کردن خانه بهانه‌ای نمی‌آوریم و پاداشی از کسی نمی‌‌خواهیم چون اینها جزو وظایفمان هستند، تو هم باید بدون چون و چرا وظیفه‌ات را انجام دهی. وظیفه تو رفتن به مدرسه است؛ بی‌بحث و چون و چرا.

به او اجازه ندهید از زیر بار مسوولیت‌هایی که برایش تعریف کرده‌اید، شانه خالی کند. خیلی کوتاه، مشخص و روشن به او بگویید که این موضوع یک قانون است و هیچ دلیل و برهانی برای انجام ندادنش نداریم.

سعی نکنید وارد بحث و گفت‌وگو شوید چون اگر وارد بازی‌های کلامی شوید، حتما بچه‌ها برنده خواهند شد. آنها آنقدر بلدند دلیل‌تراشی کنند که درنهایت مجبورتان می‌کنند اجازه دهید مطابق میل آنها رفتار کنید که می‌تواند مدرسه نرفتن باشد یا جمع نکردن وسایلشان.

می‌توانید برای ماندن بچه‌ها در منزل، شرایط خاصی تعیین کنید. اگر کودک هیچ بیماری و مشکلی ندارد و دلیلی را برای امتناع از مدرسه رفتن نمی‌یابید، ترتیبی بدهید آن روز به او خوش نگذرد. اگر می‌گوید ناخوش است، نگذارید حالا که ترفندش برای مدرسه نرفتن جواب داده، به بازی و تفریح بپردازد. به او بگویید حق ندارد با دوستانش بازی کند و تمام روز باید در رختخواب بماند. حتی غذای مناسب بیمار به او بدهید نه آنچه دوست دارد. در پایان لازم است علت نرفتن به مدرسه را کشف و کودک را به مدرسه و محیط آن علاقه‌مند کنید. اگر به اختلال اضطراب جدایی مشکوک هستید، با روان‌ پزشک مشورت کنید و اگر شک کرده‌اید مشکلی در مدرسه وجود دارد که منشاء آن رفتار معلم یا همکلاسی‌های اوست، سعی کنید با مسئولان مدرسه صحبت کنید. رفتار مثبت کودک را برای مدرسه رفتن مورد توجه قرار دهید و جایزه بدهید. به او نشان دهید که در نظر شما مدرسه رفتن، کار بسیار مهم و با ارزشی است و برای این کار اهمیت قائل هستند. نباید با سختگیری سعی کنید مشکل او را یک شبه حل کنید. هر کاری که مربوط به مدرسه رفتن است، از آماده‌شدن، به موقع به سرویس رسیدن و… را بدون تشویق و جایزه نگذارید.