خواص نوبرانه های بهاری، سبزی های کوهی را از دست ندهید

جام‌جم آنلاین:این‌ها همه هدایایی است که تنها سالی یک‌بار در فصل بهار و تنها به مدت یک ماه در روزهایی که بارندگی و رطوبت زیاد است جوانه زده و به صورت خودرو می‌رویند.

این گیاهان به دلیل عطر و رایحه دل انگیزشان به قدری شامه نوازند که اکثر افرادی که برای تفریح و لذت از طبیعت به دشت و صحرا می‌روند، ترغیب به جمع آوری آن‌ها می‌شوند.

این گیاهان به دور از کودهای شیمیایی و به وسیله باران آبیاری شده و زیر نور خورشید رشد می‌کنند و در مقایسه با سبزی‌هایی که به روش مصنوعی پرورش می‌یابند، عطر و طعم متفاوت‌تری داشته و مغذی‌تر و طبیعیتر بوده و در واقع ارگانیک هستند.

در هر حال این روزها تفریح اکثر زنان روستایی چیدن و جمع آوری انواعی از سبزی‌های کوهی و عرضه آن از طریق بازارهای روز به شهرنشینان است، اما بسیاری از خانواده‌ها به ویژه نسل جوان شهرنشین این سبزی‌ها را نمی‌شناسند و خواص دارویی و تغذیه‌ای آن را نمی‌دانند.

والک، ترشک، غازیاغی، ریواس، کنگر و … از جمله سبزی‌های صحرایی یا کوهی هستند که در این نوشتار به خواص آن‌ها می‌پردازیم.

والک:

نوعی سبزی صحرایی است که از مناطق کوهستانی برداشت می‌شود. برگ‌های آن نواری شکل و دارای یک پیاز کوچک و گل است. برگ و پیاز آن خوراکی، اما گل آن تلخ و در غذا استفاده نمی‌شود. خواص خام آن بیشتر از پخته‌اش است و از آن در کوکو، سبزی پلو، آش و… استفاده می شود. این سبزی سرشار از ویتامین‌های A،B،C و املاح معدنی منگنز، روی، گوگرد و کلسیم است.

این گیاه قاعده‌آور خوبی است و به دلیل دارا بودن کلسیم برای درمان پوکی استخوان و التیام دردهای استخوانی و مفصلی مفید است. فیبر آن برای سلامتی معده و روده سودمند است و باعث لینت مزاج می‌شود. گوگرد آن به جهت خاصیت ضدعفونی کنندگی، اسهال خونی را التیام می‌بخشد. خواص پیاز آن تا حدود زیادی شبیه سیر است و با انبساط ملایم عروق خونی در کاهش فشار خون و رفع سرگیجه موثر است. این سبزی اثر آرامبخش دارد و درد نقرس، روماتیسم و آرتروز را تسکین می‌دهد.

ترشک :

این سبزی گونه‌های زیادی دارد. برگ‌های آن به جهت دارا بودن اسیدهای آلی طعم ترشی دارد. ترشک سرشار از ویتامین C، آهن، فسفر و پتاسیم است. تصفیه کننده خون، معرق، مدر، تب بر، اشتهاآور و صفرآور است. جهت تقویت معده و کبد بهتر است برگ آن خام استفاده شود. این سبزی به دلیل ویتامینC فراوان خونریزی لثه را التیام بخشیده و بوی بد دهان را رفع می‌کند.

مصرف ترشک در فصول گرم سال از التهاب بدن کاسته، عطش را رفع کرده و به دلیل پتاسیم بالا ادرارآور خوبی است و سموم بدن را خارج و کلیه‌ها را شستشو می‌دهد. ترشک به جهت آن که خون را تصفیه می‌کند. از بین برنده کورک، دمل‌های چرکی و جوش‌های زیر پوستی است. قابل توجه آن که مصرف زیاد ترشک به دلیل داشتن اسید اگزالیک برای کسانی که سنگ کلیه و مثانه دارند، محدودیت مصرف دارد.

کنگر :

گیاهی با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به کرفس است. از برگ‌های سبز آن به صورت خام در تهیه سالاد و از ساقه آن در تهیه خورش استفاده می‌شود. این گیاه طبع گرمی دارد و بسیار نیرو بخش و مقوی قلب است. برگ‌های این سبزی موجب کاهش چربی خون شده و به دلیل فیبر نامحلول، بسیار ملین و برای پایین آوردن قند خون سودمند است. اینولین آن باعث افزایش باکتری های مفید دستگاه گوارش شده و از سرطان روده باریک می کاهد. آنتی اکسیدان های موجود در آن نیز پوست را در برابر سرطان محافظت می کند.

کنگر به دلیل دارا بودن هورمون های گیاهی، ترشحات غدد را تقویت کرده و باعث افزایش نیروی جنسی می شود. این سبزی، دارویی موثر برای جلوگیری از حالت تهوع و ویار زنان باردار است. قابل توجه آن که برگ های کنگر محرک انقباض کیسه صفرا و کلیه بوده و افرادی که دارای سنگ کلیه و صفرا هستند نباید از آن استفاده کنند.

ریواس:

دارای برگ های ضخیم و گوشت دار است و طعم ترشی دارد. این گیاه سرشار از ویتامین C و فیبر است. خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته، زخم اثنی عشر را بهبود بخشیده و به جهت تقویت کبد و افزایش ایمنی بدن عفونت های ویروسی را از بین می برد. یکی از مهم ترین خواص برگ های ریواس آن است که لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین کرده و برای کاهش قند خون سودمند است.

ریواس به دلیل اسیدهای فراوانی که دارد از افزایش چربی خون جلوگیری کرده و با افزایش ترشح شیره معده موجب بهبود عملکرد هضم و جذب غذا می شود. این سبزی پتاسیم، فسفر و کلسیم زیادی دارد و مصرف آن برای کودکان در حال رشد و خانم های یائسه مفید است.

غازیاغی:

این سبزی اغلب در کنار نهرها رشد می کند و در این فصل مخلوط با سبزی های دیگر با نام سبزی کوهی مخلوط به فروش می‌رسد. این سبزی بسیار معطربوده و طعم دلپذیری دارد و در تهیه انواع سوپ، آش، کوکو و سبزی پلو به کار می رود. غازیاغی، شیر مادران شیرده را زیاد، خون را تصفیه، ترشحات غدد داخلی را تنظیم و برای درمان بیماری های پوستی موثر است. این سبزی، گرمی و حرارت بدن را بالا برده و انرژی زا بوده، بی اشتهایی را رفع و برای آرامش اعصاب مفید است.