آیا آلرژی مادر به جنین منتقل می‌شود؟

انگار عصر جدید به ما آدم‌ها سازگار نیست. برای درک این ماجرا لازم نیست کنکاش زیادی کرد. فقط کافی است عقب گردی به گذشته داشت تا همه چیز روشن شود. قدیم‌ها وقتی بچه‌ای به دنیا می‌آمد، قنداق می‌شد و با شیر مادر و ترنجبین داخل آب جوشیده بی‌دغدغه بزرگ می‌شد و تا وقتی سروکله دندان‌هایش پیدا شود همین‌طور روزگار را طی می‌کرد و بعد از تولد دندان‌هایش با بزرگتر‌ها می‌نشست پای سفره و غذا می‌خورد. برای مادران باردار هم اوضاع بر همین منوال بود. برعکس این روز‌ها که رسم بر پیاده‌روی زنان باردار شده و بعضی پرهیزهای غذایی برای آنان واجب است، قدیم‌ها از این خبر‌ها نبود و زنان از مادران خود می‌شنیدند که اگر پسر می‌خواهند گرمی بخورند و اگر هم دختر دوست هستند بروند سراغ سردی خوردن. دست آخر هم روال زایمان‌های طبیعی بود و سلامت تمام و کمال مادرانی که ۲ سال بچه شیر می‌دادند و بچه‌هایی که بی‌دردسر بزرگ می‌شدند. همه چیز برعکس این روز‌ها بود.

و اما امروز
از مادران دیروز بپرسید آیا اصلا آن زمان‌ها چیزی به اسم آلرژی به گوش‌شان خورده بود؟ یا همین حساسیت‌های فصلی خودمان؟ نکته اینجاست که این واژه از قرار در عصر جدید به دایره لغات ما اضافه شد، یعنی دقیقا از وقتی که این تکنولوژی لعنتی شروع کرد به خودنمایی، کارخانجات صنعتی سربرآوردند و بالتبع آن‌ها غذاهای صنعتی هم وارد بازار شد. آلودگی جزو لاینفک زندگی شهری شد و سیل عظیم خودروهای ارزان و گران خیابان‌هایی که امروز اسمش شده اتوبان را اشغال کردند. این حکایت عصر جدید است که یکی از ارمغان‌هایش برای مردمان این دوران واژه‌ای است به نام آلرژی یا‌‌ همان حساسیت خودمان. بهار که می‌شود آبریزش بینی و خارش چشم و عطسه و سرفه هم شروع می‌شود، مشکلی که بیشتر مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند اما این میان خدا به داد مادران بارداری برسد که نه تنها خودشان از این مشکل رنج می‌برند بلکه آن را به جنین بی‌گناه هم منتقل می‌کنند تا بچه نیامده مشکلی ژنتیک را تجربه کند. می‌گویند اگر فقط یکی از والدین مبتلا به آلرژی باشد احتمال انتقال آن به جنین ۴۰ تا ۵۰ درصد است اما اگر هر دو والد این مشکل را داشته باشند آن وقت ۷۰ تا ۸۰ درصد احتمال انتقال آلرژی به جنین وجود دارد.

آلرژی بهاری یا آلرژی چهار فصل
شیوع انواع حساسیت‌ بین نوزادان این روز‌ها به یک دغدغه جدی برای والدین آن‌ها تبدیل شده است. دکتر قاسم قارون، مدیر کلینیک تشخیص درد و درمان در آلمان تحقیقات گسترده‌ای روی مشکل جدی شیوع آلرژی بین مادران باردار و نوزادان آن‌ها داشته و می‌گوید: «حساسیت یا آلرژی یک عکس‌العمل غیرطبیعی است که می‌تواند ژنتیک یا اکتسابی باشد. در واقع حساسیت‌های اکتسابی با پر شدن ظرفیت دفاعی بدن بیشتر محسوس می‌شود. به این معنی که سیستم دفاعی بدن با وجود پیچیدگی خاص دارای ظرفیت محدودی است. در حقیقت در فصل بهار این ظرفیت دفاعی که قبلا پر شده با توجه به گرد افشانی تشدید می‌شود و بیش از پیش خودش را نشان می‌دهد. در واقع این آلرژی از جای دیگری شروع شده و در فصل بهار با توجه به تغییر فشارهوا خودش را نمایان می‌کند. بنابراین آلرژی که در بهار ظاهر می‌شود ریشه در تمام طول سال داشته و یکی از دلایل آن هم می‌تواند به تغذیه‌های صنعتی مربوط باشد که انواع مواد اضافی و نگهدارنده و رنگی یا مسمومیت‌های زیست محیطی را شامل می‌شوند. در عین حال این حساسیت‌ها می‌توانند در قالب تب یونجه در نوزادان، آب ریزش بینی، عطسه‌های تکراری، آسم، کهیر، اگزما و نورودرمیت، کولیت یا حتی میگرن در مادران باردار خودشان را نشان دهند.»

از گرد و غبار بهاری تا ریزگردهای آسفالت
وقتی به مادران باردار و خانواده‌هایی که بچه‌دار هستند حالا چه نوزاد و چه بزرگ‌تر توصیه می‌شود کمتر در اماکن شلوغ رفت و آمد کنند یا از خوردن سوسیس و کالباس و غذاهای صنعتی پرهیز کنند بهتر است ماجرا را خیلی جدی بگیرند و از کنار همه این توصیه‌ها بی‌تفاوت عبور نکنند چون بروز آلرژی در افراد به خصوص مادرهای باردار و نوزادان دلایل ویژه‌ای دارد که شاید خیلی از آن‌ها تا امروز به گوش هیچ‌کس نخورده باشد. این یکی از مسائلی است که دکتر قارون به شدت بر آن تاکید دارد: «این یک توصیه جدی است. بهتر است مادران باردار و خانواده‌های بچه‌دار به این توصیه توجه کنند. حساسیت‌هایی که در آن‌ها ظاهر می‌شود فقط به گرد افشانی فصل بهار مربوط نیست. جدا از تحریکات و مسمومیت‌های زیست محیطی و دود و دم اتومبیل‌ها که سبب بروز حساسیت می‌شود غذاهای کنسروی هم می‌توانند حساسیت‌زا باشند. در کنار همه این‌ها ریزگردهای صنعتی حاصله از استهلاک آسفالت، لاستیک، لنت کلاج و ترمز و البته البسه و کیف و کفش، همه و همه به دلیل ریز بودن به راحتی داخل بدن نفوذ می‌کنند و حساسیت‌های مختل را منجر می‌شوند. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید حتی شیر که خوردن آن بین مادران باردار و بچه‌ها بیش از بقیه رایج است می‌تواند یکی از عوامل اصلی حساسیت باشد. بنابراین بهتر است قبل از خوردن شیر حتما آن را بجوشانند و بعد میل کنند. علت آن اثرات تحریکی مولکول‌های پروتئین داخل شیر است که با جوشیدن متلاشی شده خاصیت حساسیتی خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل بود که بقراط ۲۴۰۰ سال پیش به ارتباط پنیر با میگرن اشاره کرد. به همین دلیل طبیعی است که مواد لبنی دیگر که از شیر تهیه می‌شود هم می‌تواند حساسیت‌زا باشد، چون این احتمال همواره وجود دارد که آن‌ها هم از شیرهای نجوشیده تهیه شده باشند.»

انتقال آلرژی از مادر به جنین
اگر مادر بارداری گرفتار مشکل حساسیت باشد به راحتی آن را به جنین خود منتقل می‌کند. در واقع بچه در شکم مادرش هیچ ارتباطی با دنیای بیرون و مواد محرک ندارد اما چطور با آلرژی متولد می‌شود؟ دلیلش واضح است چون وقتی در رحم مادر بوده و ظرفیت دفاعی بدن مادر پر شده انگار که عین این اتفاق برای بچه افتاده باشد. بنابراین اکیدا توصیه می‌شود که مادران باردار حتی‌الامکان توصیه‌های پزشکی را در این مورد جدی بگیرند تا بتوانند از فرزند خود محافظت کنند. این‌ها همه توصیه‌های دکتر قارون است که بیشتر روی صحبتش با مادران باردار است: «وقتی آلرژی بروز می‌کند بالتبع آن پای داروهای مختلف از جمله انواع داروهای تسکینی و آنتی‌بیوتیک‌ها هم به ماجرا باز می‌شود. در صورتی که این دارو‌ها فقط مانند یک مسکن موقتی عمل می‌کنند و در دراز مدت اثرات سوء دارند. بنابراین بهتر است تا حد امکان از حضور زنان باردار و به خصوص بچه‌های کوچک در اماکن شلوغ و آلوده جلوگیری شود. خوردن انواع غذاهای صنعتی و کنسروی به خصوص در دوران بارداری بهتر است به حداقل ممکن برسد. از خوردن سوسیس و کالباس باید پرهیز کرد. به طور کلی بهتر است در طول روز از یک نوع خوراکی استفاده شود و از خوردن هر مخلوطی پرهیز شود. همچنین استفاده از داروهای ضد حساسیت به شکل سرخود به شدت رد می‌شود چون قطعا در دراز مدت اثرات مخربی خواهد داشت. متاسفانه تعداد بچه‌های بی‌گناهی که بر اثر ناپرهیزی مادران‌شان دچار آلرژی می‌شوند روز به روز بیشتر می‌شود و در ‌‌نهایت هم این حلقه معیوبی است که سبب بروز بیماری‌های جدی‌تر در اطفال می‌شود.»

پیشگیری از آلرژی در بارداری
بهترین روش برای پیشگیری و درمان حساسیت و آلرژی‌ در دوران بارداری، دوری از مواد آلرژی‌زاست، مثل گرد و غبار خانه، قارچ‌ها، موی حیوانات و گرده گل‌ها. همچنین باید از افراد سیگاری دوری کنید، البته نه فقط به علت آلرژی‌، بلکه به سبب دود دست دوم که برای شما و به ویژه فرزندتان بسیار مضر است.
اما از آنجایی‌که نمی‌توانید خود را برای نه ماه در قفسی شیشه‌ای حبس کنید، مطمئناً با کاهش مواد آلرژی زا در محیط منزل‌تان می‌توانید این شرایط را مهیا کنید.
برای مثال کنه های موجود در گرد غبار خانه، از تغییر دمای خانه متنفر هستند، بنابراین اگر تشک و بالش‌های خود را زیر نور خورشید بگذارید یا ملحفه ها را در آب گرم بشویید، می‌توانید آنها را از بین ببرید. فراموش‌ نکنید که تمامی تشک‌های خود را با پوششی در برابر کنه گرد و غبار محافظت کنید، بالشی مخصوص افراد آلرژیک تهیه کرده و اسپری مایتِ غبار خانه بخرید.اگر رطوبت و قارچ سیاه، موجب آلرژی شما می شود، باید هوای منزل خود را به خوبی تهویه کنید و طی دوره بارداری، رطوبت داخلی منزل را کاهش دهید. همچنین منزل خود را برای احتمال وجود قارچ جستجو کرده و آنرا با ماده سفید‌کننده (بلیچ) پاک کنید. این کار آلرژی شما را از بین نمی‌برد، اما ممکن است حال شما را بهبود بخشد و بتواند شما را از دوره بارداری‌تان به سلامت عبور دهد.

آیا واکسن آلرژی در بارداری ضرر دارد؟
اگر پیش از لقاح جنین و پیش از بارداری واکسن ضد آلرژی را تزریق کرده‌اید و اکنون نوبت بعدی تزریق است، می توانید این کار را انجام دهید. البته اکثر متخصصین آلرژی می‌گویند، طی بارداری شروع تزریق واکسن ضدآلرژی برای پیشگیری و درمان حساسیت و آلرژی در دوران بارداری ایده خوبی نیست، زیرا این واکسن سیستم ایمنی در حال تغییر شما در دوران بارداری را با تغییراتِ جدیدی مواجه می‌کند و احتمال دارد باعث بروز واکنش غیرمنتظره‌ای شود.